Quan hệ Mỹ - Nga đang ở mức thấp nguy hiểm và chưa từng có

Ngày 3-8, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã viết trên trang Twitter cá nhân rằng "Quan hệ Mỹ - Nga đang ở mức thấp nguy hiểm và chưa từng có".

Ông Trump "mỉa mai" rằng, để xảy ra tình trạng này, mọi người phải "cảm ơn" Quốc hội Mỹ - cơ quan lập pháp vốn đã không thể đem lại chương trình chăm sóc y tế cho người dân Mỹ.

Tuyên bố trên được Tổng thống Donald Trump đưa ra một ngày sau khi ông miễn cưỡng ký thông qua dự luật trừng phạt Nga, dù Tổng thống Mỹ khẳng định nó "vẫn còn những thiếu sót đáng kể và chứa một số điều khoản rõ ràng vi hiến", đồng thời lấn sang quyền của Tổng thống.

Trước đó, Tổng thống Donald Trump cũng khẳng định với kinh nghiệm của một doanh nhân, ông có thể mang lại các thỏa thuận với các nước khác tốt hơn nhiều so với Quốc hội Mỹ. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ban hành một đạo luật tại Nhà Trắng ngày 21-3. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Trước tuyên bố của Tổng thống Donald Trump, các nghị sỹ của cả hai đảng đều cho rằng Quốc hội đã hành động vì lợi ích quốc gia và lỗi chính đó là việc Nga đã can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ, làm cho quan hệ hai nước đi xuống thấp nhất từ trước tới nay.

Giới chuyên gia cho rằng việc Mỹ áp dụng các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga đã dập tắt hy vọng cải thiện mối quan hệ với Nga, đồng thời có thể ảnh hưởng đến hình ảnh quyền lực của Tổng thống Mỹ.

Luật mới chủ yếu nhắm tới những cá nhân, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực năng lượng và xuất khẩu vũ khí, hai ngành đem lại nguồn thu đáng kể cho Nga. Nó cũng áp đặt một số biện pháp trừng phạt nhằm vào Iran và Triều Tiên. Dự luật trước đó được cả hạ viện và thượng viện Mỹ thông qua với số phiếu áp đảo, cho phép quốc hội Mỹ biến nó thành luật mà không cần sự phê chuẩn từ Tổng thống Donald Trump.

Trong một diễn biến khác, cũng trong ngày 3-8, bình luận về những phát biểu của Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence tại Podgorica (Montenegro), Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố chính sách của Washington đang thụt lùi về kiểu Chiến tranh Lạnh vốn đã lạc hậu. Theo Bộ này, "Phó Tổng thống Mỹ một lần nữa đưa ra những phát biểu chống Nga, hù dọa các lãnh đạo các nước Tây Balkan bằng “nguy cơ” Nga không có thật, thậm chí còn cáo buộc Nga dùng vũ lực vẽ lại đường biên giới tại khu vực”. Theo Moskva, qua đó cho thấy "Washington đang ngày càng trượt sâu hơn vào kiểu tư tưởng thô thiển từ thời Chiến tranh Lạnh vốn đã hoàn toàn lạc hậu với thực tiễn".

Bộ Ngoại giao Nga đánh giá tuyên bố của ông Pence khi nói "hoặc với Phương Tây, hoặc với Nga" là đã áp đặt các quốc gia vùng Balkan vào "một lựa chọn phi xây dựng", và làm căng thẳng gia tăng tại châu Âu, cũng như làm mất ổn định tình hình trong khu vực và tại một số nước riêng rẽ. Tuyên bố nêu rõ: "Washington tích cực nêu ra luận điểm về tính chất không thể khác của việc gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đối với toàn bộ vùng Đông-Nam Âu, “tạo ra” các dự án dựa trên cạnh tranh không thân thiện và đi ngược lại logic kinh tế".

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga nhắc lại sự kiện năm 1999, cho rằng Mỹ đã sử dụng vũ lực bất hợp pháp để tách vùng Kosovo ra khỏi Serbia và từ đó tạo ra thêm một khu vực xung đột nữa tại châu Âu.

Theo Bộ trên, việc Montenegro gia nhập NATO tháng 5-2017 cũng diễn ra dưới sức ép gay gắt của Washington bất chấp ý kiến của đa số người dân Montenegro, cũng như cùng với Liên minh châu Âu (EU). Mỹ đã phớt lờ ý nguyện của cử tri Macedonia, không cho phép đảng chiến thắng trong bầu cử được thành lập chính phủ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh: Getty Images)

Ông Pence vừa kết thúc chuyến công du 4 ngày qua tới một loạt các nước vùng Balkan và Baltic, gồm Latvia, Litva, Estonia, thị sát cuộc tập trận quân sự đa quốc gia tại Gruzia và dự Hội nghị thượng đỉnh Hiến chương Đại Tây Dương tại Montenegro, nơi Phó Tổng thống Mỹ đã đưa ra một loạt các phát biểu mà Moskva lên tiếng chỉ trích.

Ngày 3-8, Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg nhận định mối quan hệ giữa liên minh quân sự này và Nga đã trải qua một sự suy giảm rõ rệt và hiện nay đang ở giai đoạn khó khăn nhất kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình CNN, Tổng thư ký NATO Stoltenberg nói: "Tôi nghĩ rằng mối quan hệ của NATO với Nga đang khó khăn hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh". Ông cho biết khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, NATO đã hy vọng xây dựng mối quan hệ đối tác gần gũi với Nga nhưng việc bán đảo Crimea sáp nhập trở lại Nga và cuộc khủng hoảng ở miền Đông Ukraine đã khiến mối quan hệ giữa hai bên xấu đi đáng kể.

Ông Stoltenberg khẳng định cam kết NATO không làm gia tăng căng thẳng đồng thời theo đuổi cách tiếp cận song song là răn đe quân sự và đối thoại chính trị với Nga để tránh một cuộc Chiến tranh Lạnh mới.

Dương Hà (Theo VOV, TTXVN)