Thách thức nào đang đợi nữ Chủ tịch EC đầu tiên?

Với "chiến thắng" đầu tiên tại EP, bà Von der Leyen dự kiến sẽ nhậm chức vào ngày 1-11 tới. Là người thông thạo cả tiếng Anh lẫn tiếng Pháp bên cạnh tiếng Đức mẹ đẻ, bà Von der Leyen sẽ có nhiều thuận lợi, khi đây là ba ngôn ngữ làm việc trong nội bộ EC. Sinh ra tại Bỉ, có thời gian học ở Anh và từng sống ở Mỹ, bà Von der Leyen đã tích lũy được vốn kiến thức đa dạng, không chỉ dừng lại ở ngôn ngữ. Ngoài ra, khả năng điều hành và cách giải quyết vấn đề của bà Von der Leyen khi còn là Bộ trưởng Quốc phòng Đức cũng được đánh giá cao.

Theo CNN, đề cử bà Ursula Von der Leyen thay thế vị trí của ông Juncker là điều bất ngờ bởi bà thậm chí còn không phải một ứng viên. Phát biểu trước EP sau khi kết quả bỏ phiếu được công bố, bà Ursula Von der Leyen đã kêu gọi các nghị sĩ hãy làm việc cùng nhau trên tinh thần xây dựng, bởi vì mục tiêu mà tất cả cùng hướng tới là “một châu Âu thống nhất và mạnh mẽ”, đồng thời kêu gọi các quốc gia thành viên đề cử số lượng nam nữ cân bằng cho nội các của EC.

Bên cạnh đó, bà cho rằng muốn châu Âu trở thành “lục địa khí hậu trung lập” đầu tiên trên thế giới, cam kết đề xuất một “thỏa thuận xanh” cho châu Âu trong 100 ngày đầu tiên nhậm chức, ưu tiên bình đẳng giới, tìm kiếm luật mới liên quan tới di dân và tị nạn ở châu Âu. “Sự tín nhiệm mà các vị đặt vào tôi cũng là niềm tin vào châu Âu, một châu Âu mạnh mẽ và đoàn kết, từ Tây sang Đông, từ Bắc xuống Nam. Hãy cùng nhau làm việc trên tinh thần xây dựng” - tân Chủ tịch EC nói.

Tỷ lệ phiếu "đa số" mà bà Von der Leyen có được chủ yếu từ rất nhiều đảng phái khác nhau, điều này có nghĩa là tân Chủ tịch EC thiếu sự hậu thuẫn của một lực lượng tập trung và tiếng nói ủng hộ mạnh mẽ tại EP. Vì thế, dù đã chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu bầu chủ tịch, nhưng quá trình điều hành EC của bà Von der Leyen dự báo sẽ không hề dễ dàng.

Rào cản lớn nhất đối với vị nữ chủ tịch đầu tiên của EC chính là tình trạng chia rẽ và tâm lý hoài nghi châu Âu, điều mà bất kỳ ai cũng có thể cảm nhận được trước và trong cuộc bỏ phiếu tại EP.

Chủ tịch Nghị viện châu Âu David-Maria Sassoli (bên trái) chúc mừng tân Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula Von der Leyen (bên phải) vừa đắc cử tại trụ sở Nghị viện châu Âu ở Strasbourg, Pháp ngày 16-7-2019.

Thời điểm tân Chủ tịch EC nhậm chức diễn ra chỉ một ngày sau thời hạn cuối cùng (31-10) để nước Anh rời khỏi EU (còn gọi là Brexit). Đây sẽ là thách thức đầu tiên đối với bà Von der Leyen. Là một người hướng về châu Âu, tân Chủ tịch EC không hề muốn có Brexit, song đó là một quá trình không thể đảo ngược. Tuyên bố của bà Von der Leyen rằng tiến trình Brexit có thể kéo dài với lý do hợp lý, cũng đã tạo ra những xung đột đầu tiên trong nội bộ EU, đặc biệt là những nhân vật chủ chốt vốn không ủng hộ việc đàm phán lại thỏa thuận, hay kéo dài tiến trình Brexit.

Là một người Đức và được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đề cử, nhưng trên cương vị mới là Chủ tịch EC, bà Von der Leyen sẽ phải dành sự quan tâm nhiều hơn đến các nước nhỏ. Vấn đề chênh lệch tốc độ phát triển giữa các nước đang trở nên nghiêm trọng, khi các "đầu tàu" như Đức hay Pháp tỏ ra vượt trội với phần còn lại, đặc biệt là những quốc gia thuộc khu vực Đông Âu mới gia nhập EU chưa lâu, hay thậm chí cả những nước từng là "đầu tàu" nhưng nay bị tụt lại phía sau... Giữ vững tốc độ tăng trưởng kinh tế cho cả liên minh, bất chấp sự phát triển không đồng đều từ bên trong và thách thức từ bên ngoài, nhiệm vụ này xem ra cũng không kém phần nặng nề, khi mà thực tế đã cho thấy những chỉ dấu không mấy lạc quan về nguy cơ bất ổn hay suy thoái.

Một vấn đề nữa là dòng người di cư tràn vào châu Âu vẫn tiếp tục tạo ra những hệ lụy về mặt xã hội và an ninh, ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế và an sinh xã hội, thúc đẩy các đảng theo đường lối dân túy trỗi dậy mạnh mẽ hơn ở khắp nơi. Môi trường cũng là vấn đề được bà Von der Leyen đặc biệt quan tâm. Giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, tăng cường "nền kinh tế phi carbon", giải quyết các vấn đề xã hội... là những chương trình trọng tâm trong nhiệm kỳ 5 năm tới của tân Chủ tịch EC, như tuyên bố của bà trước khi diễn ra cuộc bỏ phiếu.

Xử lý các mối quan hệ với những đối tác truyền thống trong bối cảnh mới như Mỹ, hay các đối thủ như Trung Quốc hay Nga, là một nhiệm vụ không hề đơn giản đối với bà Von der Leyen. Bảo vệ lợi ích và thúc đẩy EU phát triển, đó là ưu tiên hàng đầu của bà Von der Leyen trong vấn đề đối ngoại, dù lĩnh vực này đang gặp không ít trở ngại do sự thay đổi chính sách của Mỹ cũng như xu hướng chia tách hoặc rời rạc của các nước trong EU.

Hồng Hà (Theo TTXVN, SGGP)