Những lưu ý khi điều trị thuốc kháng virút HIV

Thuốc ARV (thuốc kháng virút HIV) có tác dụng ức chế sự nhân lên của virút, kìm hãm lượng virút trong máu ở mức thấp nhất nhằm phục hồi chức năng miễn dịch; giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội; cải thiện chất lượng sống và giảm tỷ lệ tử vong ở người nhiễm HIV.

Một bệnh nhân được chỉ định điều trị bằng thuốc ARV phải có đủ tiêu chuẩn chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng (các xét nghiệm cơ bản, xét nghiệm khẳng định dương tính với HIV…), các bác sĩ phải dựa vào giai đoạn lâm sàng của bệnh nhân và số lượng tế bào T-CD4 (tế bào hỗ trợ, điều hành hệ thống miễn dịch). Hiện nay bệnh nhân nhiễm HIV chủ yếu được điều trị ngoại trú, do vậy các hướng dẫn về tuân thủ điều trị, biện pháp phòng lây nhiễm virút cho người khác đối với bệnh nhân là vô cùng quan trọng. Virút HIV có tỷ lệ nhân lên và tạo đột biến rất cao, nếu không tuân thủ điều trị, nồng độ thuốc trong máu thấp, các đột biến của virút HIV sẽ xuất hiện sự kháng thuốc dẫn đến việc điều trị thất bại.

Các thuốc điều trị kháng ARV cho bệnh nhân nhiễm HIV.

Người nhiễm HIV khi đã được điều trị bằng thuốc ARV vẫn phải áp dụng các biện pháp dự phòng lây nhiễm virút HIV cho người khác, cần tiếp tục điều trị dự phòng các bệnh nhiễm trùng cơ hội nếu tình trạng miễn dịch chưa phục hồi. Để bảo đảm tuân thủ điều trị, người bệnh cần phải tự đặt ra cho mình một giờ uống thuốc nhất định trong ngày, lịch uống thuốc có thể lồng ghép vào thời gian biểu hằng ngày, có thể đặt chuông báo thức đồng hồ, cài đặt báo thức bằng điện thoại di động hoặc nhờ người thân trong gia đình nhắc nhở giờ uống thuốc. Trường hợp người bệnh quên uống thuốc theo lịch thì phải uống ngay liều thuốc vừa quên; tiếp theo tính thời gian uống liều kế tiếp theo lịch như thường lệ. Nếu thời gian đến liều uống kế tiếp còn dưới 4 giờ, không được uống liều kế tiếp theo lịch cũ mà phải đợi trên 4 giờ mới được uống. Nếu quên hơn 2 liều trong một tuần, người bệnh phải báo cho bác sĩ điều trị để được hướng dẫn.

Khi dùng các thuốc điều trị bằng thuốc ARV, người bệnh có thể gặp các tác dụng phụ do thuốc gây ra. Một số tác dụng phụ thường gặp là: Buồn nôn; tiêu chảy; đau đầu; đau bụng; nổi ban đỏ, ngứa; thiếu máu; rối loạn giấc ngủ hay gặp ác mộng khi ngủ; rối loạn cảm giác ngoại vi, chủ yếu ở đầu chi, biểu hiện tê bì, rát bỏng hoặc đau có thể gây đi lại khó khăn, mất cảm giác nhiều nơi. Ngoài ra thuốc có thể gây độc với gan, thận, rối loạn phân bố mỡ. Do vậy trong quá trình dùng thuốc nếu thấy có biểu hiện bất thường nào, người bệnh cần thông báo ngay cho bác sĩ điều trị biết để có cách xử trí phù hợp.

Nguyễn Công Thành