Nhân Ngày thế giới không hút thuốc lá 31-5: Mặt hàng thuốc lá - Tăng thuế để giảm sức tiêu thụ

Tăng thuế để giảm sức tiêu thụ nghe có vẻ nghịch lý đối với một sản phẩm hàng hóa thông thường, nhưng lại khá hợp lý với sản phẩm thuốc lá.

 “Thuốc lá - Mối đe dọa sự phát triển bền vững của các quốc gia" là chủ đề Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lựa chọn cho Ngày thế giới không thuốc lá 31-5-2017

Chỉ rõ những tổn thất do thuốc lá gây ra đã vượt xa phạm vi sức khỏe cộng đồng, WHO và các đối tác đã kêu gọi các quốc gia tăng thuế thuốc lá nhằm thực thi Điều 6 của Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá.

Tại Việt Nam, thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, cơ quan chức năng đã có lộ trình tăng thuế thuốc lá sao cho giá bán lẻ thực tế có thể cao hơn mức thu nhập đầu người, để góp phần hạn chế sức tiêu thụ thuốc lá trong xã hội.

Theo phân tích của các chuyên gia, một trong những biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả nhất là tăng thuế thuốc lá. Việt Nam là nước có mức thuế thuốc lá thấp so với các nước trong khu vực và rất thấp so với các nước phát triển. Do đó, giá thuốc lá cũng khá rẻ, nên thanh thiếu niên dễ tiếp cận và sử dụng. Chính vì vậy, tăng thuế thuốc lá sẽ giúp giảm nhu cầu đối với sản phẩm, từ đó hạn chế việc sử dụng thuốc lá, nhất là với đối tượng thanh thiếu niên.

Trong 1 chương trình chuyên đề trên VTV thực hiện tại Mỹ đã giới thiệu 1 mô hình giảm sử dụng thuốc lá ở New York, một thành phố đông dân nhất của nước Mỹ cũng là  thành phố đi đầu, nói không với thuốc lá một cách quyết liệt nhất. Theo những nhà chức trách, cứ đánh vào kinh tế là người dân phải suy nghĩ, phải thay đổi, nên họ đã tăng thuế thuốc lá, từ đó tăng giá bán cao hơn hẳn so với các nơi khác. Nhưng như thế vẫn chưa chưa đủ, vì người nghiện thuốc lá vẫn có thể mua, nên họ có thêm quy định cấm hút thuốc lá ở nơi công cộng, cả trong nhà lẫn ngoài trời, cả quán bar, nhà hàng, bãi biển… khiến nhiều người muốn hút cũng đành thôi vì cảm thấy rất bất tiện khi phải tìm nơi hút thuốc. Đồng thời họ nâng độ tuổi được phép mua và hút thuốc lên 21 tuổi, cao hơn 3 tuổi so với quy định chung của cả nước. Điều đáng nói là pháp luật được thực thi rất nghiêm, nếu vi phạm bị phạt rất nặng về kinh tế,  thậm chí ngồi tù. Và kết quả là mức tiêu thụ thuốc lá, kéo theo tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở đây giảm hẳn.

Với thực tế ở nước ta hiện nay, thiết nghĩ đây là 1 mô hình cần  tham khảo. Bởi vì Luật Phòng chống tác hại thuốc lá đã đề cập vấn đề giảm nguồn cung thuốc lá với các điều khoản chi tiết về việc hạn chế sản xuất, kinh doanh, sử dụng sản phẩm này. Nhưng thực thi luật ra sao lại là cả một câu chuyện dài, đang còn nhiều hạn chế, vướng mắc, thậm chí lúng túng. Trong bối cảnh đó, thì điều có thể làm được trước hết chính là việc tăng thuế, kéo theo tăng giá, từ đó làm giảm sức tiêu thụ  thuốc lá như WHO đã khuyến cáo.

Hoa Hồng