Chất lượng, hiệu quả giám sát liên quan mật thiết với năng lực, bản lĩnh và trách nhiệm người đại biểu nhân dân

Gần đây, HĐND tỉnh đã tăng cường công tác giám sát việc thi hành Hiến pháp, luật của Quốc hội và các Nghị quyết của HĐND. Kết quả giám sát góp phần quan trọng thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết các vấn đề bức xúc ở địa phương. Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo Dak Lak  đã có cuộc trao đổi với ông NGUYỄN THANH HIỆP, Ủy viên Thường trực HĐND tỉnh.

† Thưa ông, ông đánh giá thế nào về chất lượng, hiệu quả công tác giám sát của HĐND thời gian qua?

Giám sát là một trong những chức năng cơ bản của HĐND, vì vậy Thường trực HĐND tỉnh đã chủ động chuẩn bị chương trình giám sát hằng năm trình kỳ họp HĐND; chỉ đạo, phối hợp với các Ban của HĐND xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung giám sát phù hợp, có trọng tâm, trọng điểm; chỉ đạo xây dựng các đoàn giám sát đủ thành phần, trong đó chú trọng phối hợp với các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia giám sát. Trong giám sát chú ý tính xây dựng, phát hiện nhân tố mới hoặc những điều chưa chuẩn, chưa sát của nghị quyết cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành để đề xuất sửa đổi, bổ sung khi điều kiện cho phép. Kết thúc đợt giám sát đều xây dựng báo cáo nghiêm túc, trung thực, trong đó khẳng định kết quả, ưu điểm, chỉ ra những khó khăn, khuyết điểm, đồng thời đưa ra giải pháp, kiến nghị cụ thể đối với các cơ quan, đơn vị được giám sát. Sau đó, Thường trực HĐND tỉnh chủ động nghe các đoàn báo cáo kết quả giám sát. Từ đó có những xử lý kịp thời, đúng luật, khi cần thiết có thể nêu vấn đề giám sát ra kỳ họp HĐND gần nhất để các đại biểu xem xét, thảo luận hoặc báo cáo với lãnh đạo cấp ủy xin ý kiến chỉ đạo.

† Kết quả giám sát là kênh thông tin quan trọng để phát hiện và có giải pháp kịp thời khắc phục, xử lý hạn chế, sai phạm. Tuy nhiên, một số cuộc giám sát còn có chất lượng và hiệu quả chưa cao, theo ông nguyên nhân do đâu?

Đúng vậy, những năm qua, HĐND đã có nhiều cố gắng để tăng cường công tác giám sát việc thi hành Hiến pháp, luật của Quốc hội và các nghị quyết của HĐND. Kết quả giám sát đã có tác dụng tích cực, góp phần giải quyết vấn đề bức xúc ở địa phương. Tuy nhiên, vẫn có ý kiến cho rằng, hiệu quả giám sát còn hạn chế, một số kiến nghị của HĐND chưa được các cơ quan hữu quan thực hiện nghiêm túc, kịp thời... Để việc giám sát có chất lượng, hiệu quả, theo tôi, thứ nhất cần nâng cao chất lượng thảo luận tại các phiên họp toàn thể, qua đó các đại biểu HĐND sẽ tập trung ý chí, tranh luận, thảo luận các vấn đề, nhất là những vấn đề còn ý kiến trái chiều, nghe các cơ quan trả lời về kiến nghị của cử tri. Trên cơ sở thông tin đã được phân tích, đại biểu sẽ quyết định chính xác các vấn đề đặt ra. Tiếp đến là tăng cường quyền chất vấn của đại biểu HĐND. Các ý kiến đặt ra phải trên cơ sở khảo sát thực tế, nguyện vọng chính đáng của nhân dân hoặc dựa trên cơ sở khảo sát việc thực hiện Nghị quyết của HĐND. Để bảo đảm việc thực hiện chất vấn có hiệu quả, phải hạn chế những chất vấn mang tính kiến nghị, thông tin và sự việc không rõ; những người được chất vấn phải trả lời rõ ràng, cụ thể quan điểm giải quyết sự việc như thế nào, chế độ trách nhiệm ra sao, có tính thuyết phục, không vòng vo, né tránh các nội dung chất vấn, không để vụ việc kéo dài mà phải có biện pháp khắc phục cụ thể. Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND. Đại biểu HĐND phải gắn bó với cử tri, vừa lắng nghe và phản ánh trung thực ý kiến, nguyện vọng của cử tri, vừa giám sát, vừa tác động và đôn đốc các cơ quan có thẩm quyền giải quyết thoả đáng các ý kiến, nguyện vọng của cử tri. Bảo đảm kinh phí và điều kiện vật chất khác cho hoạt động giám sát của HĐND, của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND và các đại biểu HĐND.

† Việc thực hiện các kết luận giám sát của một số đơn vị được giám sát có lúc còn mang tính đối phó, hình thức. Việc kiểm tra, đôn đốc thực hiện các kiến nghị sau giám sát và giám sát tình hình tổ chức thực hiện các kết luận, kiến nghị qua giám sát chưa được thường xuyên. Để thực hiện tốt hơn những vấn đề này, sắp tới cần phải làm gì thưa ông?

Như tôi đã đề cập ở trên, giám sát là một trong những chức năng cơ bản của HĐND. Muốn đạt được hiệu quả, HĐND phải thực hiện đúng chức năng giám sát như luật định và bảo đảm cho các kiến nghị, kết luận của mình được thực hiện nghiêm chỉnh. Tuy nhiên, tính hiệu quả của hoạt động giám sát, bên cạnh việc bảo đảm về mặt hiệu lực, phải tính toán đến những đầu tư, chi phí (thời gian, vật chất, nguồn lực lao động...) cho hoạt động giám sát. Theo đó, cần tập trung vào các yếu tố sau: Hoàn thiện hệ thống pháp luật về hoạt động giám sát của HĐND bởi các quy định của pháp luật về giám sát là cơ sở pháp lý cho HĐND thực hiện quyền năng của mình. Tiếp đến là kiện toàn tổ chức bộ máy hoạt động của HĐND. Để thực hiện tốt chức năng của mình, đặc biệt là chức năng giám sát, đòi hỏi HĐND phải có một bộ máy làm việc đủ mạnh và năng động. Đại biểu HĐND là nguồn gốc của mọi vấn đề liên quan đến chất lượng và hiệu quả giám sát của cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương. Do vậy, bên cạnh việc bảo đảm về mặt số lượng, trình độ am hiểu pháp luật, người đại biểu cần phải có năng lực, bản lĩnh và trách nhiệm khi tiến hành các hoạt động giám sát.

† Xin cảm ơn ông!

Nguyên Hoa (thực hiện)