Tổng điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2015: Bảo đảm chính xác, khách quan, công khai, dân chủ

Nhằm xác định đối tượng thụ hưởng chính sách giảm nghèo và an sinh xã hội theo chuẩn nghèo mới, đồng thời làm cơ sở để xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch tổng điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2015. Phóng viên Báo Đắk Lắk đã có cuộc trao đổi với ông NGUYỄN VĂN ĐÀN, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH xung quanh nội dung này.

+ Thưa ông, việc điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2015 có gì khác các năm trước?

Việc điều tra rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm nay vừa nhằm xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2016-2020 (chuẩn mới) để làm cơ sở thực hiện các chính sách giảm nghèo và an sinh xã hội giai đoạn 2016-2020, đồng thời vừa xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011-2015 (chuẩn cũ) để làm cơ sở đánh giá kết quả giảm nghèo năm 2015 và giai đoạn 2011-2015. Theo đó tổng điều tra, rà soát  năm 2015 tập trung vào tiêu chí mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của đối tượng như: y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và vệ sinh, tiếp cận thông tin. Như vậy, điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo lần này là vừa xác định mức độ thiếu hụt về thu nhập, vừa xác định mức độ thiếu hụt về các dịch vụ xã hội cơ bản.

+ Theo ông, phương pháp đo lường nghèo đa chiều khắc phục những hạn chế của phương pháp đo lường nghèo bằng thu nhập như thế nào?

Theo quy trình thực hiện của các năm trước, sau khi điều tra, rà soát, thôn/buôn/tổ dân phố tổ chức họp dân để bình xét và biểu quyết từng hộ nghèo, hộ cận nghèo. Còn năm nay, sau khi điều tra, rà soát, cán bộ thôn/buôn/tổ dân phố họp xếp hạng, phân loại hộ nghèo, hộ cận nghèo rồi mới tổ chức họp dân để lấy ý kiến về kết quả điều tra rà soát theo các phiếu và lấy ý kiến về danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo; thông qua cuộc họp, nếu phát hiện có sai sót thì phải kiểm tra, phúc tra lại và điều chỉnh, bổ sung. Không tổ chức họp dân để bình xét hộ nghèo như các năm trước.

Chuẩn nghèo thu nhập hiện hành được xác định dựa trên phương pháp tính toán chi phí cho các nhu cầu tối thiểu của con người. Đây là một trong các phương pháp tính chuẩn nghèo thu nhập được các tổ chức quốc tế khuyến nghị áp dụng cho các nước đang phát triển, cũng là phương pháp ở nước ta đã áp dụng từ trước đến nay. Tuy nhiên, việc áp dụng duy nhất tiêu chí thu nhập để xác định đối tượng hộ nghèo, cận nghèo đã dẫn đến sự phân loại đối tượng, đánh giá mức độ và nguyên nhân nghèo đói chưa thực sự chính xác vì chuẩn nghèo hiện hành chưa phản ánh được đầy đủ các nhu cầu cơ bản cũng như thực trạng tiếp cận các dịch vụ xã hội, lại được duy trì cả giai đoạn trong điều kiện chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hằng năm đều tăng, dẫn đến giá trị chuẩn nghèo không còn phù hợp, không đáp ứng được nhu cầu bảo đảm mức sống tối thiểu của người dân. Đồng thời, các chính sách giảm nghèo được xây dựng dựa trên tiêu chí thu nhập chủ yếu nhằm xử lý vấn đề thiếu tiền và khả năng chi trả dịch vụ, do vậy chưa thực sự tác động đến các nguyên nhân khác của nghèo đói như vấn đề khó tiếp cận dịch vụ, dịch vụ không có sẵn hoặc không phù hợp, thiếu nhận thức và chủ động từ phía người dân. Phương pháp đo lường nghèo đa chiều được nghiên cứu, áp dụng sẽ khắc phục những hạn chế nói trên của phương pháp đo lường nghèo bằng thu nhập.

+Việc điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2015 được thực hiện đồng thời theo 2 phương pháp, vậy làm thế nào để hoàn thành đúng tiến độ, đảm bảo đạt mục tiêu kế hoạch đề ra?

Thực hiện chỉ đạo của Văn phòng Quốc gia giảm nghèo, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch tổng điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2015 trên địa bàn tỉnh, phân công trách nhiệm cụ thể cho các sở, ban ngành, thành viên ban chỉ đạo chương trình giảm nghèo của tỉnh và UBND các huyện, thị xã, thành phố. Sở LĐTB&XH cũng đã khẩn trương tổ chức tập huấn về quy trình điều tra cho cán bộ phòng LĐTB&XH và cán bộ giảm nghèo cấp xã; đồng thời in tài liệu hướng dẫn quy trình thực hiện giao về cho các huyện, thị xã, thành phố để cấp phát cho giám sát viên, điều tra viên. Theo kế hoạch của UBND tỉnh, dự kiến ngày 10-12-2015, các huyện, thị xã, thành phố hoàn thành và báo cáo kết quả gửi về Sở LĐTB&XH. Song, không vì thời gian gấp mà làm sai quy trình, xác định sai đối tượng và không công khai, minh bạch. Trong trường hợp đặc biệt vì lý do khách quan thì có thể báo cáo và đề nghị xin UBND tỉnh gia hạn thời gian để bảo đảm chất lượng điều tra.

  + Trân trọng cảm ơn ông!

Nguyên Hoa (thực hiện)