Người "giữ lửa" cho buôn Ea Sút

Nói đến nghệ nhân chế tác nhạc cụ và kể khan, ông Y Bruăt Êban (sinh năm 1937) ở buôn Ea Sút, thị trấn Ea Pốk, huyện Cư M'gar được biết đến là một trong vài nghệ nhân có tiếng tại huyện Cư M'gar.

 

Trong ngôi nhà dài truyền thống, nghệ nhân Y Bruắt Êban say sưa kể cho chúng tôi về niềm đam mê của ông với sử thi và chế tác nhạc cụ. Đó là ký ức tuổi thơ với những buổi đi chăn trâu, chăn bò được nghe cha ông và những người già trong buôn kể khan, hát ay ray. Rồi tối về nhà lại được quây quần cùng ông bà bên bếp lửa nghe kể khan tiếp, từ đó trong ông dần dần thấm những câu khan, rồi cả điệu ay ray nữa và ông ghi nhớ cho đến tận bây giờ. Đặc biệt ông đã thuộc lòng bản sử thi Đam San, Xinh Nhã, Khinh Dú... và thường kể cho dân làng nghe...

Nghệ nhân Y  Bruăt chế tác nhạc cụ Đing buốt

Không chỉ biết kể khan, hát ay ray, ông Y Bruăt Êban còn được biết đến là người giỏi chế tác các loại nhạc cụ như: Đing buốt, Đing năm, đàn Prố... Bằng những vật dụng đơn giản từ thân tre, ống nứa, quả bầu khô, chỉ sau gần nửa tiếng cùng với vài thao tác ông đã cho ra sản phẩm là một ống thổi Đing buốt với âm thanh du dương và trầm bổng. Với nghệ nhân Y Bruăt, đó không chỉ đơn thuần là đam mê mà chính những điều ấy đã tiếp thêm cho ông tình yêu trong cuộc sống, giúp những người trong buôn làng xích lại gần nhau hơn.

 

Nghệ nhân Y Bruăt Êban từng tham gia nhiều hoạt động bảo tồn văn hóa của địa phương và trung ương như tham gia biểu diễn giao lưu văn hóa tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) vào cuối tháng 3-2016; cuối năm 2016, ông tham gia Hội thi chế tác nhạc cụ dân tộc lần đầu tiên tổ chức tại huyện Cư M’gar và đoạt giải A.

Trong cuộc sống hiện đại, khi mọi thứ xưa cũ dần đi vào quá khứ, giá trị truyền thống dần mai một thì những người như nghệ nhân Y Bruăt Êban chính là niềm tự hào của buôn Ea Sút này. Ông Y Âng Êban - già làng buôn Ea Sút chia sẻ: “Từ thời còn trẻ ông Y Bruăt đã bộc lộ năng khiếu và thuộc lòng những bản sử thi, câu hát ay ray, thuần thục việc thổi Đing buốt, Đing năm... Tất cả những phong tục tập quán và các làn điệu ấy ông ghi nhớ và truyền lại đến tận bây giờ”.

Nghệ nhân Y Bruăt thổi Đing buốt giao lưu với thanh thiếu nhi trong buôn

Ông Y Sao Niê, phó buôn Ea Sút cho hay, Y Bruăt Êban là một trong số ít người trong buôn còn biết chế tác nhạc cụ dân tộc, thuộc lòng sử thi và hát điệu ay ray. Y Bruăt không chỉ là niềm tự hào của buôn làng mà còn là tấm gương để thế hệ trẻ học tập và noi theo. Thời gian qua buôn cũng đã tổ chức các buổi gặp gỡ giao lưu giữa nghệ nhân với lớp trẻ và để khơi nguồn tình yêu với văn hóa truyền thống, từ đó góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong cuộc sống hôm nay. 

 

Djuang Niê – Đ.Lan