Chả dông

Dông là loại bò sát đào hang sinh sống trên vùng đất cát. Phú Yên có thềm biển trải dài nên có nhiều vùng cát; đồng thời là vùng đất nắng nóng nhiều hơn mưa nên con dông sinh trưởng phù hợp.

Người săn bắt dông thường đặt bẫy hoặc đào hang dông để bắt. Dông đực thường gọi là dông cốm vì lớn con, da đỏ, lượng thịt nhiều. Dông cái nhỏ hơn, da xanh tím. Mỗi sáng đầu hạ là vào mùa dông, từng tốp người vác cuốc ra vùng cát để thăm bẫy và tìm hang có dông để đào. Đến trưa, họ quay về với từng xâu dông đủ màu xách lủng liểng trên tay.

Bắt dông về, khi làm phải tuốt da bỏ đầu và tuyệt đối không rửa nước vì sẽ tanh, nhớt thịt nên chỉ lấy giấy bản lau sạch. Thịt dông trắng tươi có thể làm ra nhiều món ăn hấp dẫn như nấu cháo, cuốn chả ram (chả dông), cắt miếng ướp gia vị hoặc băm nhỏ cuốn lá mãng cầu hoặc lá ổi để nướng…Nhưng ngon hơn cả là làm món chả dông, nó mang hương vị đặc trưng không thể lẫn vào các loại chả khác.

Thịt dông mang ra băm nhỏ chung với ớt, tỏi, hành tiêu, sả rồi ướp với nước mắm ngon; sau đó đem xào chín và dùng bánh tráng mỏng cuốn thành từng cuốn nhỏ cho vào chảo dầu chiên vàng, vớt ra đợi ráo dầu. Nước chấm chả dông cũng phải có hương vị riêng nên phải dùng cà chua, ớt, thơm xay nhuyễn rồi thêm mắm, ít đường đem lên nấu chín. Sắp chả dông ra dĩa, thêm dĩa rau thơm với dưa leo cùng chén mắm đặt cạnh, không quên chai rượu đưa cay, lúc này tay cầm miếng chả dông còn nóng chấm vào nước mắm có thêm đậu phụng rang giã nhỏ, ớt xiêm xanh, tép tỏi, tí rau thơm cho vào miệng, tai lắng nghe tiếng rùm rụm, ngòn ngọt, bùi bùi, beo béo và thịt dông chín đều thơm lừng qua mũi rồi đưa tay nhấc chén rượu để nghe khướu giác tỏa lan mùi nồng nồng, cay cay, ngọt dịu. Chả dông còn cuốn bánh tráng với rau thơm, dưa leo xắt nhỏ thì bánh tráng chả dông lại mang hương vị riêng rất độc đáo từ dai, giòn đến mềm, ngọt. Chả dông là một món ẩm thực lạ, chế biến không cầu kỳ, không tốn nhiều công sức, thời gian. Hiện nay, ngoài việc bắt dông sinh sống ở cát bãi cát ven biển, người dân còn lập trại nuôi dông để cung cấp thịt cho các hàng quán.

Lệ Quyên