Bánh nổ - thức quà nghĩa tình của người xứ Quảng

Gọi là bánh nổ vì đơn giản khi rang, nếp sẽ nổ bung ra thành những hạt cốm trắng tinh đẹp mắt cùng tiếng nổ lách tách rất vui tai. Tên bánh đơn sơ mộc mạc là vậy nhưng bên trong bánh là cái thơm ngon đậm đà kết tinh từ từng hạt nếp mẩy tròn chắt chiu hương đồng gió nội, mưa nắng đất trời. Bánh nổ giòn thơm từ bao đời là thức quà quê thân thuộc gắn với tuổi thơ của những người con xứ Quảng.

Nguyên liệu làm bánh nổ khá đơn giản, chỉ gồm nếp, đường và gừng. Để có chiếc bánh nổ ngon nhất thì khâu chọn nếp rất quan trọng. Nếp làm bánh phải là nếp ngự, loại nếp hảo hạng ngày trước được chọn để tiến vua. Nếp được chọn từ mùa trước, mang phơi khô rồi cất kỹ. Trước khi làm bánh, nếp phải được phơi lại một lần, phơi càng khô thì khi rang sẽ nổ càng giòn và hạt nếp bung càng đẹp. Nếp được rang trên bếp than hồng. Khi đủ độ nóng, vỏ trấu sẽ tự bung ra ngoài, chỉ còn lại những bống nếp trắng ngần, thơm ngát. Bống nếp được sàng sảy cho sạch trấu rồi đóng vào khuôn. Sau đó, người ta cho thêm nước đường thắng trộn nước gừng vào. Sau khi tháo khuôn, cây bánh nổ sẽ được nướng lại cho khô nước đường rồi cắt thành những lát nhỏ hình vuông, chữ nhật hay tam giác tùy thích.

Bánh nổ tuy dân dã nhưng hương vị thơm ngon độc đáo. Cắn một miếng bánh nổ giòn tan, nghe trên đầu lưỡi cái dẻo bùi của nếp, vị ngọt thanh của đường quyện trong hương gừng thơm dìu dịu, ta mới cảm nhận hết cái ngon thanh đạm mà vương vấn của thức quà quê giản dị này. Càng tuyệt vời hơn khi thưởng thức bánh nổ bên bát nước chè xanh cùng những câu chuyện ruộng đồng thời vụ rôm rả, cái ngon cứ thế nhân lên bội phần…

Không chỉ là thức quà ăn chơi, bánh nổ còn là một phần trong đời sống văn hóa của người xứ Quảng. Trước đây, bánh nổ là quà đãi khách ngày tết của người Quảng Ngãi. Trên mâm cỗ dâng cúng tổ tiên của người Quảng, không thể thiếu món bánh này. Quà quê gửi đi muôn nơi của người Quảng, bên cạnh mạch nha, đường phổi, bao giờ cũng có một gói bánh nổ giòn thơm nghĩa tình. Ngày nay, dù có hàng trăm loại bánh ngon lạ, bánh nổ dân dã vẫn luôn được người xứ Quảng trân quý như một thức quà mang đậm đà hồn cốt, phong vị quê hương.

Phạm Tuấn Vũ