Chất lượng phân bón cho cây trồng: Thực trạng báo động!

Sản xuất nông nghiệp của tỉnh mỗi năm tiêu thụ khoảng 800.000 tấn phân bón, tập trung ở các vùng chuyên canh cà phê. Với lượng tiêu thụ lớn trên một địa bàn rộng như vậy, việc “lọt lưới” phân bón giả, kém chất lượng vẫn đang xảy ra, gây thiệt hại không nhỏ cho người sản xuất. Trong bối cảnh đó, việc quản lý chất lượng phân bón đang là một thách thức lớn …

Phân bón giả vón cục khi bón cho cà phê.

 Phân bón giả, kém chất lượng đã “tàn sát” bao diện tích cây trồng, khiến bao nông dân lâm vào cảnh điêu đứng. Không chỉ mất công sức, tiền bạc để bón lại, họ còn phải bỏ công sức đầu tư, hồi phục vườn cây, ảnh hưởng lớn đến năng suất, chất lượng của những vụ sau…

Xót xa phận... cây
Nhìn vườn cây mênh mông với những cành lá tả tơi cháy rụi, những thân cây khô khốc gục ngã trên luống đất vẫn còn nguyên vết vun xới…thật khó hình dung mới 3 tháng trước, nơi đây còn là một vườn măng tây xanh mướt, cho thu hoạch mỗi lứa hàng chục ký chồi non mơn mởn. Cũng thật khó hình dung đây lại là hậu quả của một vụ… bón phân thúc cho cây.

Vườn măng tây của chị Danh trước...

Thẫn thờ bứt những cọng cây khô rũ, chủ vườn, bà Phạm Thị Danh (phường Tân Lập, TP.Buôn Ma Thuột) cũng rũ xuống trong tiếng nấc: “bao nhiêu vốn liếng, công sức đổ vào đây, vậy mà bỗng chốc mất sạch, chỉ vì đã dùng một loại phân bón được quảng cáo là rất tốt cho cây trồng”. Bà Danh cho biết: cuối năm 2010, gia đình bà đã đầu tư hơn 100 triệu đồng trồng 1 ha măng tây xanh tại khu rẫy ven đường Trần Quý Cáp (TP.Buôn Ma Thuột) với 17.000 cây; khi trồng bà dùng phân chuồng và trấu ủ kỹ, sau khi cây phát triển thì  dùng phân bón 20.5.0 và phân 16-16-8 Việt Nhật. Khi vườn cây sang  giai đoạn thu bói, bình quân mỗi ngày cho thu hoạch hơn 10 kg măng, đầu ra ổn định với giá bán từ 30.000 đến 80.000 đồng/kg tùy từng loại. Nếu chăm sóc, khai thác đúng kỹ thuật thì gốc cây sẽ liên tục nứt mầm, cho thu hoạch kéo dài nhiều năm. Đầu tháng 7 vừa qua, được một người quen giới thiệu về công dụng của loại phân bón NH do Công ty CP Thanh Hà (có trụ sở tại Cầu Giấy - Hà Nội) sản xuất, bà đã mua hơn 10 chai (loại 100 ml) bón cho vườn cây theo đúng quy trình hướng dẫn trên bao bì, cũng như hướng dẫn trực tiếp của người bán và tư vấn qua điện thoại của Giám đốc công ty. Bón được hơn 2 tuần thì cây có biểu hiện vàng lá, rồi dần dần héo rũ. Bà báo với Văn phòng đại diện Công ty Thanh Hà tại Buôn Ma Thuột, Văn phòng cử cán bộ phòng kinh doanh xuống kiểm tra và hướng dẫn tiếp tục tưới phân này với nồng độ loãng 100 ml/1.500 l nước theo phương thức tưới 2 lần cách nhau 3 ngày. Tuy nhiên, bà chỉ thử tưới 11 luống nhưng mới được 5 ngày thì cây… chết hẳn; sau đó lần lượt những luống còn lại cũng rụi theo. Chỉ trong vòng chưa đầy 2 tháng, cả vườn măng xanh tốt bỗng biến thành hoang mạc trong sự ngơ ngác, tuyệt vọng của người làm vườn...

và sau khi bón phân NH.

Lao đao phận... nông dân
Nhiều loại cây trồng thân thiết với nông dân đang phát triển tươi tốt bỗng dưng bị “tàn sát” bởi những loại phân bón như vậy không phải là chuyện hiếm. Năm 2008, xảy ra một vụ khá “đình đám” khi các  hộ dân thôn 12, xã Ia R’vê, huyện Ea Súp mua trả chậm hơn 105 tấn phân NPK 16-16-8-13S+TE (trị giá hơn 1,2 tỷ đồng) do Công ty TNHH Phúc Thịnh Vina (trụ sở Quận Bình Thạnh, TP.HCM) sản xuất và cung ứng thông qua Xí nghiệp 737 thuộc Công ty 16 (Dak Lak). Sau khi được bón phân, hàng chục ha lúa vụ hè thu trên địa bàn xã cứ “dẫm chân tại chỗ”, gây thất thu  nặng nề. Kết quả kiểm nghiệm của cơ quan chức năng với 3 mẫu phân thuộc lô hàng này cho thấy: chất lượng cả 3 mẫu đều không đạt như nhà sản xuất công bố! Riêng trong năm 2011, nhiều hộ nông dân cũng lao đao vì phân bón kém chất lượng. Đến bây giờ, khi cà phê đã bước vào vụ thu  hoạch, ông Trần Xuân Hứa ở xã Tam Giang huyện Krông Năng vẫn quay quắt với chuyện phân bón kém chất lượng. Đầu mùa mưa năm nay, ông mua 3 tấn phân bón NPK 16-16-8-13S (trị giá 30 triệu đồng) tại một cửa hàng kinh doanh phân bón trong xã. Theo thông tin ghi trên nhãn mác bao bì thì đây là sản phẩm của Công ty phân bón Bình Phước, TX. Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước. Theo kinh nghiệm trồng cà phê nhiều năm, ông bón cho mỗi gốc khoảng 7-8 lạng, bón hết cả vườn thì còn thừa lại 1 bao phân loại 50kg. Sau 1 tuần bón phân, qua mấy trận mưa to, ra kiểm tra vườn cà phê, ông sửng sốt thấy gốc cây còn đầy phân không tan, còn cây bị vàng lá, rụng trái non. Kiểm tra bao phân còn lại, ông phát hiện có lẫn cát lạo sạo, khi mang hòa nước thì thấy đọng lại rất nhiều cát. Lụi hụi đi mua 3 tấn phân bón Đầu trâu để bón bổ sung ngay sau đó, ông Hứa than thở: “phân bón giả, kém chất lượng khiến nông dân chúng tôi không chỉ mất bao công sức, tiền bạc để bón lại, mà lỡ một đợt bón phân còn ảnh hưởng năng suất, chất lượng cả vụ này, và vụ sau nữa, đúng là thiệt hại đủ bề”. Ông Cát Văn Băng, chủ vựa cây cảnh trên đường Trần Nhật Duật (TP. Buôn Ma Thuột) cũng “thiệt đơn thiệt kép” khi mua phải phân bón NPK 16-16-8-13S Philippin kém chất lượng tại một đại lý phân bón trên đường Phan Chu Trinh, khiến cây không phát triển thất thu cả một mùa vụ...

Nhóm PV

Bài 2: Khâu quản lý sản xuất phân bón bị buông lỏng.