Hướng dẫn sơ cứu khi bị rắn cắn

Tai nạn rắn cắn thường xảy ra bất ngờ, khiến nạn nhân và những người trong gia đình lúng túng. Sau khi cắn người, rắn thường chạy mất, khiến ta không nhận ra được là rắn lành hay rắn độc, nhất là bị cắn vào ban đêm. Do vậy phải bình tĩnh xem dấu răng: Nếu tại vết cắn thấy cả 2 hàm răng với nhiều vết chấm hình vòng cung và không  thấy vết răng nanh là rắn lành, nếu tại nơi  bị  cắn có 2 vết răng nanh cách nhau 5mm và một số vết răng nhỏ là rắn độc.

Triệu  chứng và các dấu hiệu của rắn cắn:
Vết cắn do rắn Hổ ( Hổ mang, Cạp nong, Cạp nia, rắn sọc, rắn ráo ...) cắn  sẽ có dấu hiệu viêm nhiễm rất sớm. Thường chỉ sau 5 phút đến 2 giờ, nạn nhân thấy đau nhức tại chỗ, tay chân tê bại, mệt nhiều, chóng mặt, buồn nôn, rối loạn cơ tròn, khó há miệng, sụp mi, giãn đồng tử, mạch nhanh, huyết áp hạ rồi ngừng tim, ngừng thở và tử vong.

Nếu do rắn Lục cắn, nơi bị cắn sưng tấy nhanh, đau buốt, da đỏ bầm, có những đám xuất huyết, chỉ sau 6 giờ toàn chi bị cắn sẽ sưng to, tím tái, sau 12 giờ vết cắn bắt dầu hoại tử, nạn nhân bị trụy tim mạch,  viêm thận, suy thận cấp, ngất.

Hướng dẫn sơ cứu ban đầu :
Chú ý hạn chế  tối đa cử động phần cơ thể bị rắn cắn (vì sẽ làm cho chất độc lan nhanh trong cơ thể), nếu bị cắn ở chân thì không được đi lại hay chạy.

Buộc ga- rô tĩnh mạch phía trên vết cắn khoảng 3-4 cm ( Nếu bị cắn ở các chi, để ngăn máu tĩnh mạch chảy về tim).

-    Rửa sạch vết rắn cắn bằng xà phòng và nước sạch.
-    Dùng dao đã khử khuẩn (hơ trên ngọn lửa) rạch một đường dài khoảng 10 mm, sâu khoảng 3mm tại vết cắn. Sau đó nặn cho máu ra, sát khuẩn vết rạch bằng cồn hoặc nước oxy già (Lưu ý nếu vết cắn đã hoại tử hoặc rắn đã cắn hơn 30 phút thì không rạch da vì không có tác dụng)
-    Dùng lá cây kim vàng 1 nắm (khoảng 30g) giã nhỏ hoặc xay mịn và 5g phèn chua pha với 100ml nước sôi để nguội, lọc lấy nước uống, bã đắp vào vết thương 30 phút / lần.
-    Nếu không có lá cây kim vàng có thể dùng:
+  Nhai một nhúm nhỏ thuốc lào (khoảng 5g) nuốt nước, bã đắp vào vết rắn cắn
+  Lấy 1-2 rễ đu đủ đực, 2 lá trầu không và 1 thìa dấm thanh, nhai kỹ, nước uống, bã đắp vào vết cắn.
+  Lấy 2 lá trầu không, 2g tỏi, 2g gừng, 2g vỏ quế, 1g phèn chua. Nhai kỹ, nước uống, bã đắp vào vết cắn.
+ Lá sắn dây, lá rau ngót, lá phèn đen mỗi thứ một nắm ( khoảng 30g) nhai kỹ, nước uống, bã đắp vào vết cắn.
+ Hạt đậu lào 1 hạt tách làm đôi đặt vào tại chỗ vết rắn cắn (hạt đậu sẽ hít chặt vào vết thương) đến khi hạt đậu tự rơi ra, lấy nửa còn lại đặt tiếp vào chỗ rắn cắn.

Sơ cứu xong cần bất động chi bị rắn cắn, chuyển bệnh nhân đến bệnh viện ngay. Nên chuyển nạn nhân bằng cáng, xe ô tô, không nên chở bằng xe đạp, xe máy, nhất là khi nạn nhân có dấu hiệu nặng.

Biện pháp phòng ngừa rắn cắn:
 Rắn thường hoạt động về đêm, ban ngày chúng thường ẩn nấp trong hang hốc, hoặc bám vào các bụi cây rậm rạp, ẩm thấp, tối tăm..., vì vậy:
-    Khi tiếp xúc ở những nơi này, nhớ đi ủng, mặc quần áo dày, mang theo gậy dài, vừa đi vừa khua để xua đuổi rắn.
-    Không ngồi ở gò, bờ bụi, đống cây, gốc cây có nhiều hang hốc.
-    Không nằm nghỉ dưới đất gần các bụi cây rậm rạp.
-     Nơi ở phải được phát quang, vách nhà, gầm giường phải được quét dọn thường xuyên, nhất là nhà ván, nhà ở trong rẫy..
-    Tại ruộng, rẫy nên trồng một số cây thuốc như : Cây kim vàng, cây  phèn đen, rau ngót, trầu không, tỏi, gừng, hạt đậu lào...
-    Hướng dẫn cho mọi người dân biết cách sử dụng các loại cây thuốc trên, khi bị rắn cắn biết cách sơ cứu nhằm hạn chế tối đa các biến chứng của rắn cắn.