Ngày Quốc khánh tươi màu cờ đỏ sao vàng

Mừng ngày Quốc khánh

Cách mạng Tháng Tám mùa thu

Phá tan xiềng xích ngục tù thực dân

Việt Nam trải mấy ngàn năm

Sánh vai thế giới ngang tầm năm châu

Sao vàng cờ đỏ tươi màu

Quân dân nô nức ca câu quân hành

“Áo nâu liền với áo xanh

Nông thôn cùng với thị thành đứng lên” ^(*)

Xây quê hương, dựng chính quyền

Nhớ lời Bác đọc tuyên ngôn Ba Đình

Nước độc lập, dân hiển vinh

Giữ gìn gấm vóc, tử sinh không sờn

Lời vàng đá, dạ sắt son

Dù bao năm tháng vẫn còn đinh ninh

Đảng như ánh sáng bình minh

Bác là gương sáng in hình Việt Nam.

                                                            *Thơ Tố Hữu

Từ một đất nước không có tên trên bản đồ thế giới, chịu xiềng xích thực dân suốt hơn 80 năm, Việt Nam đã có thể ngẩng cao đầu từ mùa thu cách mạng 1945 bất diệt. Từ đó, một suối nguồn thi ca chảy mãi, dạt dào cho đến tận hôm nay. Bài thơ “Mừng ngày Quốc khánh” của tác giả Đinh Quang Huy cũng nằm trong mạch nguồn chung ấy, chân thành và tràn đầy cảm xúc bằng trái tim của một công dân đón ngọn gió lành từ mùa thu lịch sử mang về.

Bài thơ gồm có 16 câu, chia thành bốn đoạn, được viết bằng thể thơ lục bát nhưng chắc khỏe và tràn đầy cảm hứng ngợi ca. Chính âm hưởng sử thi hào hùng của cuộc cách mạng làm biến chuyển thời đại, cuộc sống của toàn dân tộc, vì vậy ngay từ đầu giọng điệu hào sảng đã vang lên như một khúc tráng ca mừng ngày Quốc khánh:

Cách mạng Tháng Tám mùa thu

Phá tan xiềng xích ngục tù thực dân

Việt Nam trải mấy ngàn năm

Sánh vai thế giới ngang tầm năm châu

Một loạt từ ngữ, hình ảnh sống động, rắn rỏi ngân vang như niềm vui chan hòa trong buổi đầu mở ra một thời đại mới: phá tan xiềng xích, trải mấy ngàn năm, sánh vai thế giới… Người đọc ngỡ ngàng như chính tác giả đang chiêm ngưỡng một hào khí mùa thu ca hát tự do giữa đất trời cao rộng. Hình tượng thơ không mới, nhưng chính chất giọng say người đã làm cho khổ thơ đầu có được một nhịp điệu riêng của không khí mùa thu Tháng Tám.

Với khổ thơ đầu, công tâm mà nhận thấy rằng, tác giả chủ yếu tái hiện, kể lại sự diệu kỳ của mùa thu cách mạng làm đổi thay cả dân tộc từ thân phận thấp hèn, nô lệ để “sánh vai thế giới, ngang tầm năm châu”. Đến khổ thơ thứ hai, cảm xúc ấy đã hiện lên cụ thể qua màu cờ, sắc áo và tiếng ca vui náo nức của đồng bào, đồng chí khắp nơi. Màu cờ đỏ sao vàng lần đầu tung bay tại Quảng trường Ba Đình lịch sử như cũng “tươi màu” hơn, đẹp đẽ và lộng lẫy hơn. Đó là cái nhìn thoát thai từ hiện thực mà cũng là cái nhìn của tâm cảm, của lòng người phấn khởi sướng vui.

Các tầng lớp nhân dân, từ người chiến sĩ đến người dân bình thường, từ người nông dân “áo nâu” ở thôn quê đến người công nhân “áo xanh” thành thị đều nhất tề vùng lên giành lại độc lập, tự do cho Tổ quốc. Chỉ bốn câu thơ mà nhiều hình ảnh với động từ, tính từ, liên từ nối tiếp nhau xuất hiện tràn ngập sắc thái tươi vui: sao vàng, cờ đỏ, nô nức, vùng lên, xen lẫn, cùng với… Nhờ đó, khổ thơ thứ hai có thể xem là khổ thơ hay nhất nhờ hình tượng thơ tươi sáng, nghệ thuật sắp xếp ngôn ngữ vừa chỉn chu vừa sống động, mới lạ để làm nổi bật niềm vui sướng vô biên của toàn thể nhân dân trong ngày mừng Quốc khánh.

Với niềm vui náo nức của ngày Quốc khánh, nhà thơ như lắng lòng mình hướng về Bác Hồ trong nỗi bâng khuâng hòa cùng hồn nước bốn ngàn năm đang dựng xây cơ đồ rạng rỡ. Cảm xúc tác giả vừa chân thành, tha thiết, vừa khơi gợi ở lòng người đọc niềm tự hào trước vẻ đẹp của non sông và cuộc sống hiển vinh hiện tại mà nhân dân thụ hưởng. Đó cũng chính là mục tiêu, là lý tưởng độc lập của Bác Hồ lắng trong bản Tuyên ngôn Độc lập từ mùa thu Ba Đình lịch sử:

Xây quê hương, dựng chính quyền

Nhớ lời Bác đọc tuyên ngôn Ba Đình

Nước độc lập, dân hiển vinh

Giữ gìn gấm vóc, tử sinh không sờn

Khổ thơ kết bài là lời nguyện ước đinh ninh, sắt son của tác giả mà cũng là của muôn triệu người dân nước Việt hướng về Bác Hồ yêu kính. “Người là Cha, là Bác, là Anh”. Chính Người đã đứng ra thành lập Đảng ta trong hoàn cảnh nước mất nhà tan, trăm dân nô lệ. Hình tượng Bác hiện ra trong phần cuối bài thơ như một gương sáng thuần hậu mà vĩ đại, soi rọi in hình đất nước Việt Nam vạn thuở vững bền. Vì vậy, bài thơ khép lại mà bóng dáng Người vẫn lung linh lắng mãi cùng Tổ quốc đẹp tươi, rạng rỡ bội phần:

Lời vàng đá, dạ sắt son

Dù bao năm tháng vẫn còn đinh ninh

Đảng như ánh sáng bình minh

Bác là gương sáng in hình Việt Nam.

Bài thơ “Mừng ngày Quốc khánh” giản dị qua ngôn từ, giọng điệu khỏe khoắn và hào sảng nhưng lại được viết bằng thể thơ dân tộc giàu nhạc tính truyền thống. Ngoài ra, tấm lòng yêu nước, yêu Bác Hồ và luôn dành tình cảm đặc biệt cho ngày Độc lập là vẻ đẹp tư tưởng được tác giả thể hiện sâu lắng trong bài thơ nên dễ lan tỏa vào tâm hồn người đọc.