Sự hòa điệu cảm xúc trẻ thơ

(Đọc “Đám mây màu cổ tích” của Đỗ Toàn Diện, NXB Hội Nhà văn, 2020)

Đỗ Toàn Diện, một nhà giáo gắn bó với học trò, bắt đầu sự nghiệp văn chương từ thơ trữ tình, rồi trào phúng và một vài năm gần đây là thơ thiếu nhi. Năm 2019 anh cho ra mắt “Khúc đồng ca mùa hạ”; tháng 8 năm nay lại trình làng thi phẩm “Đám mây màu cổ tích”.

Tập thơ “Đám mây màu cổ tích” có 38 bài, trong đó nhiều bài viết về các sự vật, con vật, hiện tượng chung quanh trẻ thơ: Quyển lịch, Đồng hồ, Bầu bí, Voi con, Búp bê, Bê con lạc mẹ, Cá cờ, Điện thoại, Nguồn gốc họ gà, Chó mực, Que diêm, Hai bông lúa, Mướp leo giàn, Diều và gió, Trời khóc, Đội mũ bảo hiểm, Đèn xanh đèn đỏ, Lên rẫy, Buổi sáng nhà em, Mùa hè ở quê em…

Có những sự vật, hiện tượng rất quen, một số nhà thơ đã viết nhưng Đỗ Toàn Diện lại thổi hồn vào, làm cho câu thơ mới hơn, gợi cảm hơn, dễ đi vào tâm trí của trẻ thơ như bài Đồng hồ: “Dậy trước mặt trời mọc/ Cứ reng reng reng reng/ Bé ơi dậy rửa mặt/ Nào nhanh lên, nhanh lên/…/ Bé tự thay quần áo/ Ăn mặc thật gọn gàng/ Mẹ bảo nay trời mát/ Chắc là vì bé ngoan/ Cảm ơn anh đồng hồ/ Đã ân cần nhắc nhở/ Reng reng nào nhanh lên/ Giúp bé càng tiến bộ”.

Nhà thơ có những khám phá mới khi nhìn những sự vật gần gũi, thú vị theo cách nhìn của trẻ thơ, giúp các em dễ tiếp nhận như bài thơ Quạt máy: “Mùa đông nín thở/ Nằm nép góc nhà/ Mùa hè oi ả/ Vù vù… thở ra/ Ba cánh đoàn kết/ Thua chi gió trời/ Mùa hè nóng bức/ Uống sạch mồ hôi/ Em học em chơi/ Bạn bè đoàn kết/ Cũng như cánh quạt/ Là vui nhất đời”. Bài học về quan tâm đến những người chung quanh, bằng cách làm những việc có ích, động viên nhau hướng đến tuổi nhỏ làm việc nhỏ rút ra từ bài thơ Que diêm: “Tôi là những mẩu gỗ/ Đầu đội mũ diêm sinh/ Ẩn giấu ở trong mình/ Âm thầm một ngọn lửa/ Tôi là que diêm nhỏ/ Nhưng làm việc lớn lao/ Thắp lên ngàn bếp lửa/ Ánh sáng cho mọi nhà/ Tôi là que diêm nhỏ/ Giúp ích cho mọi người/ Tôi mong các bạn nhỏ/ Cũng có ích cho đời”.

Ở bài thơ Lên rẫy, tác giả đã gợi lên không khí vui nhộn, vẽ ra một bức tranh bằng điểm nhìn của các em: “Em cùng mế lên rẫy/ Gùi đung đưa, đung đưa/ Con chó vàng quấn quýt/ Theo bước chân nô đùa/ Kìa mặt trời mới ló/ Trên đầu chị tre xanh/ Sương treo đầu ngọn cỏ/ Tia nắng chuyền long lanh/ Bao nhiêu ngày chăm học/ Mong đợi đến cuối tuần/ Được tung tăng theo mế/ Xôn xao hoài bước chân”. Từ niềm vui được đi với mẹ, được thấy, được nhìn, các em đã tự hào về nương rẫy, về rừng, từ đó gắn bó, quý trọng hơn: “Rẫy nhà em đẹp lắm/ Bắp trổ cờ non xanh/ Lúa làm duyên con gái/ Suối lượn lờ vây quanh/ Rừng đẹp tựa bức tranh/ Phong lan muôn sắc nở/ Hoa chuối màu thắm đỏ/Giăng mắc như đèn lồng/ Tuổi thơ em gắn bó/ Bản làng bao yêu thương”.

Có những câu thơ thật thà, đồng điệu, hồn nhiên, thể hiện sự biết ơn của trẻ thơ đối với người lớn, đặc biệt là người thầy dạy dỗ các em: “Mấy hôm nay thầy ốm/…/ Râm ran đàn em nhỏ/ Đến thăm thầy quanh giường/ Những bông hồng thắm đỏ/ Mới hái từ trong vườn/ Các em như chồi non/ Như bầy chim ríu rít/ Kể chuyện lớp, chuyện trường/ Thầy vui nên hết mệt…/ (Hạnh phúc giữa đời thường).

Ngoài ra, Đỗ Toàn Diện cũng có một số bài thơ hướng tình yêu các em đến những danh lam thắng cảnh, những địa danh lịch sử và quê hương muôn quý ngàn yêu, như: Thăm Điện Biên Phủ, Thăm Chiến khu D, Cột cờ Lũng Cú, Cờ đỏ Sao vàng, Vịnh Hạ Long, Hồ Ba Bể, Rừng cao su, Nắng cao nguyên… Tác giả cũng ươm mầm tự hào về lá cờ mang hồn nước: “Yêu lá cờ Tổ quốc/ Giữa có ông sao vàng/ Như bông hoa đỏ thắm/ Mọc ra từ không gian/ Sáng thứ Hai hàng tuần/ Chúng em đứng nghiêm trang/ Lá cờ cùng bắt nhịp/ “Tiến quân ca” rộn ràng/ Lá cờ mang hồn nước/ Một dải liền núi sông/ Chúng em nguyện tiếp bước/ Theo những gương anh hùng” (Cờ đỏ sao vàng).

Với tập thơ Đám mây màu cổ tích, Đỗ Toàn Diện đã hòa điệu cảm xúc tuổi thơ, dần khẳng định cho riêng mình một chỗ đứng trong văn học viết về để tài thiếu nhi ở Đắk Lắk.

Bùi Minh Vũ