Về nơi đầu nguồn sông Tiên

Con sông Tiên thơ mộng, hiền hòa và đẹp một cách hoang sơ đã từ lâu đã đi vào ca dao, dân ca xứ Quảng:

    Sông Tiên nước chảy ngược dòng

Ai chưa đến đó cho lòng vấn vương

Từ trung tâm thành phố Tam Kỳ, thẳng hướng tỉnh lộ 616 về hướng tây theo tuyến đường Tam Kỳ - Trà My khoảng 35 km là đến UBND xã Tiên Cảnh (huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam), đi khoảng 500m nữa sẽ đến một con đường bê-tông. Từ đây thả bộ dọc theo con đường bê-tông rợp bóng tre râm mát, nghe ríu rít tiếng chim muông vui hót hai bên đường, bắt gặp những nụ cười thân thiện làm quen của những người dân quê mến khách, mọi mệt nhọc, nóng bức, ngột ngạt của chuyến đi bỗng chốc tan biến theo những cơn gió ngan ngát mùi hương đồng nội mơn man theo những bước chân. Con đường bê-tông uốn lượn, chạy dài băng qua những ruộng lúa xanh mơn mởn, những triền ngô ngút ngàn. Đi đến cuối con đường bê-tông, du khách như lạc vào một ngôi làng của đá - loại đá phong vuông vức một cách tự nhiên hiện diện ở khắp nơi. Đá lát đường, đá làm hàng rào bao quanh nhà, đá được sắp thành các bờ tường thẳng tắp che mưa che nắng... Và điều ấn tượng nhất là những ngõ đá dài thoai thoải được xếp bằng những viên đá phẳng phiu. Người dân nơi đây đã bỏ công, bỏ sức chăm chút cho từng viên đá; cầu kỳ cắt tỉa những bụi chè tàu để tạo nên một kiến trúc rất dân dã nhưng vô cùng độc đáo. Hai bên lối vào, những hàng cau thẳng tắp tạo nên một nét đặc trưng riêng biệt không lẫn vào đâu được của miền trung du Tiên Phước. Ngõ đá ở đây như là một biểu trưng văn hóa đặc sắc, là cái hồn của làng quê yên ả, thanh bình.

Khung cảnh thơ mộng nơi đầu nguồn sông Tiên.

Dẫu chỉ mới lần đầu đặt chân lên những ngõ đá đầy rêu phong nhưng du khách vẫn nhận ra được cái tinh tươm, duyên dáng từ những viên đá lớn nhỏ đủ dạng hình được kè chất lên nhau như một sự gắn kết tuyệt vời, chỉ thế thôi nhưng du khách thấy lòng mình khoan khoái, bình yên một cách lạ thường. Đối với những người dân nơi đây, ngõ đá đã từ bao đời nay đã trở thành nỗi yêu, niềm nhớ và là niềm tự hào của họ về quê hương xứ sở dù cho nơi đây vẫn còn khó khăn, nghèo khó:

Có duyên lấy đặng chồng nguồn

Ngồi trên ngõ đá có buồn cũng vui...

Đi trên những con ngõ đá thoải dài rợp bóng cây che, những bước chân sẽ như bị níu lại bởi những sắc hương mà ngàn cây từ vườn nhà và rừng xa gởi đến, nào là trầm hương, quế, hồ tiêu, cau, chè, mít, dâu đất... mà thiên nhiên đã ưu ái riêng cho vùng đất xứ Tiên này.

Chia tay với những ngõ đá, theo đường mòn băng qua những ruộng lúa mơn mởn xanh ta sẽ đến nơi đầu nguồn con sông Tiên thơ mộng. Nơi đầu sông Tiên lần lượt hiện ra trước mắt ta với  những bãi đá dường như vô tận  mà thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho vùng này ở hai khúc sông Đá Dăng và Lò Thung. Đá ở đây không biết cơ man nào kể xiết, với đủ loại kích cỡ, màu sắc. Đá xếp chồng lên nhau, đá rải rác đầy cả khúc sông. Bên dưới những bãi đá, dòng sông rầm rì chảy ngược về phía tây rồi hòa mình vào dòng sông Gianh chảy xuôi ra biển. Những tảng đá ở đây theo thời gian và sự bào mòn không ngừng nghỉ của dòng nước lúc hung dữ, lúc hiền hòa tạo nên những hình thù kỳ lạ, những lỗ to tròn đến ngạc nhiên như ai đó bỏ công đục đẽo. Có những tảng đá nặng hàng tấn nhưng phẳng lì đến thán phục... Người dân nơi đây sẽ nhiệt tình chỉ cho du khách những tảng đá có tên “bàn chân khổng lồ”, “cối trời”, “bàn tiên”... mà họ đã dựa hình thù của chúng để đặt tên.

Bì bõm lội ngược theo dòng nước trong xanh mát lạnh, nhún nhảy trên những phiến đá nóng bỏng đến rát cả bàn chân  hay nín thở, tập trung cao độ đi qua những cây cầu dừa bắt vắt vẻo giữa hai mõm đá ở những khúc sông rộng, nước sâu... Để rồi khi mặt trời sắp đứng bóng, tạt vào nhà một người dân mến khách gần đấy, nhấm nháp ca nước chè xanh đậm đặc và thưởng thức món cháo gà mang đậm những hương vị riêng biệt của vùng quê nơi đầu nguồn con sông Tiên này sẽ để lại trong lòng du khách những ấn tượng khó nguôi quên.

Mai Hồng Lâm