Nghề lột mít

Thời điểm này đang chính vụ thu hoạch mít, cũng là mùa làm ăn của những người làm nghề lột mít ở Dak Lak. Họ rong ruổi khắp các buôn làng mua mít trái đem về lột lấy múi nhập cho nhà máy chế biến của Công ty VINAMIT. Nghề này tập trung nhiều nhất ở các huyện Krông Pak và Ea Kar, tuy vất vả nhưng nó đem lại thu nhập khá cho nhiều gia đình.

Với nghề lột mít, việc đi thu mua mít trái vất vả nhất, bởi người đi mua mít phải lặn lội khắp buôn xa làng gần, chở những sọt hàng nặng hàng tạ, thường xuyên đối mặt với những rủi ro, nên đòi hỏi người đi mua phải có sức khỏe dẻo dai, nhanh nhẹn và giỏi leo cây. Họ rời khỏi nhà từ lúc trời chưa sáng, tìm đến những vùng trồng mít, mua đầy 2 sọt lớn và tận 7 – 8 giờ tối mới về nhà. Có những khi hàng hiếm hoặc không gặp mối, họ phải sang tận Gia Lai, Dak Nông gom mít, mỗi chuyến đi mất 2 - 3 ngày. Theo những người trong nghề, khoảng vài năm trở lại đây, người dân bỏ trồng mít chuyển sang trồng các loại cây khác nên việc đi mua gom mít cũng vất vả hơn. Anh Trần Minh Hữu (ở Ea Da - huyện Ea Kar) chuyên đi mua mít trái rồi thuê nhân công lột được gần 10 năm nên đã nếm trải hết những nhọc nhằn của nghề này. Anh cho biết, những nỗi khổ khi đi mua mít là những ngày trời mưa, đường lầy lội mà phải chở sọt mít nặng té lên té xuống, hỏng xe dọc đường hoặc bị tranh giành địa bàn. Trong khi đó, anh Nguyễn Thành Công ở thôn 1A nhớ lại lần tai nạn năm 2007: anh đi mua mít ở huyện Cư M’gar, gặp trời mưa, thân cây trơn nên anh bị rơi từ trên cây xuống, bị trẹo khớp gối cả hai chân, đến giờ thỉnh thoảng vẫn bị đau.

Nghề lột mít đem lại thu nhập cao cho gia đình chị Khổng Thị Thu Hà (bìa phải) và nhiều hộ dân ở Hòa Tiến – Krông Pak.

Dọc hai bên con đường từ thị trấn từ Phước An đến xã Hòa Tiến – Krông Pak, có hàng chục hộ làm nghề lột mít, mùi mít thơm phức, trái và vỏ mít chất đầy trong nhà, ngoài sân. Lột mít khá đơn giản, chỉ cần một con dao nhỏ, sắc là từ các cụ già đến trẻ con đều có thể làm; tuy nhiên nó đòi hỏi sự chịu khó để có thể “ngồi cả ngày không mỏi” nên ít thấy bóng dáng đàn ông. Ngoài bán múi, vỏ mít được tận dụng để ủ làm phân bón, hạt thì phơi khô rồi đem bán. Nhờ nghề này mà nhiều hộ dân ở đây có của ăn của để. Gia đình chị Khổng Thị Thu Hà (thôn 1A, xã Hòa Tiến), có 4 người lột thuê, mỗi ngày nhập mít nguyên liệu cho nhà máy 50 – 60 kg. Với giá 15.000 đồng/kg, những người làm công cũng kiếm được khoảng 50.000 đồng/ngày. Tính cả 2 vụ mít trong năm (vụ chính từ tháng 3 – 5, vụ trái mùa vào tháng 12), gia đình chị Hà thu nhập khoảng 100 triệu đồng, nhờ vậy chị đã làm được nhà cửa to đẹp, sắm tiện nghi đầy đủ. Còn gia đình anh Nguyễn Duy Quý (thôn 1B) làm nghề lột mít được 7 năm, ngoài 3 – 5 người làm thì những lúc nhiều mít trái, con anh là cháu Nguyễn Hà Nhi (học lớp 5) cũng phải phụ giúp bố mẹ. Anh cho biết, cũng có lúc bị lỗ do mua phải mít sâu, múi mỏng hoặc chín quá bị nhà máy trả lại, nhưng nhìn chung nghề này cho thu nhập khá, là nguồn thu chính của gia đình. Ông Trần Công Huy, Chủ tịch UBND xã Hòa Tiến cho biết, ở đây có hàng chục hộ làm nghề lột mít, nhiều người đã giàu lên nhờ trái mít, bên cạnh đó nó còn giúp giải quyết việc làm cho lao động nhàn rỗi ở địa phương.