Nhà văn hóa cộng đồng..."hồi sinh"

Dù chưa được dồi dào, nhưng một phần kinh phí được trích hằng năm từ Chương trình xây dựng nông thôn mới, cùng nguồn lực xã hội hóa từ các tổ chức, đoàn thể và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã góp phần làm “hồi sinh” không ít nhà văn hóa cộng đồng tại nhiều địa phương.

Nhà văn hóa cộng đồng buôn Tuôr (xã Hòa Phú, TP. Buôn Ma Thuột) được đầu tư nội thất đồng bộ để phục vụ hoạt động văn hóa - văn nghệ cho cộng đồng. Ảnh: Hữu Hùng

Ông Võ Tiến Dũng, Trưởng Phòng VH-TT TP. Buôn Ma Thuột cho rằng, khi nhà văn hóa cộng đồng được đưa vào nội dung Chương trình xây dựng nông thôn mới và xem đó như tiêu chí bắt buộc phải thực hiện (theo tiêu chí 16) thì vấn đề kinh phí để vận hành thiết chế văn hóa này căn bản được giải quyết. Đến nay, quy chế tổ chức và hoạt động của thiết chế văn hóa này đã được UBND tỉnh ban hành, trong đó có sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung mới, phù hợp với thực tiễn hơn sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng giúp chính quyền địa phương vận dụng linh hoạt, sử dụng và phát huy tính năng “ngôi nhà chung” ấy một cách có hiệu quả.

Được biết trong năm nay, tỉnh sẽ trích ngân sách 8,5 tỷ đồng để hỗ trợ cho thiết chế văn hóa này (theo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới) nhằm tu sửa, nâng cấp cơ sở vật chất cho 276 trung tâm văn hóa xã, hội trường và nhà văn hóa cộng đồng thôn, buôn trên địa bàn tỉnh. TP. Buôn Ma Thuột cũng được thụ hưởng từ sự hỗ trợ này để từng bước hoàn thiện và phát huy vai trò của nhà văn hóa cộng đồng ở 33 thôn, buôn đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ. Ông Dũng chia sẻ thêm, do trước đây không bố trí được kinh phí nên nhà văn hóa cộng đồng ở nhiều nơi chỉ có phần "vỏ", còn phần "ruột" hầu hết chẳng có gì – và hơn thế, từ hạn chế và khó khăn ấy khiến các cộng đồng thôn, buôn không thể xây dựng được khung điều hành cho thiết chế văn hóa này một cách hiệu quả.

Nhà văn hóa cộng đồng buôn Ea Nao (Ea Tu, TP. Buôn Ma Thuột), nơi diễn ra thường xuyên các hoạt động văn hóa - thể thao của cộng đồng.

Giờ đây, nhờ kinh phí san sẻ từ Chương trình xây dựng nông thôn mới, chính quyền địa phương có thêm điều kiện phụ cấp cho Ban chủ nhiệm 33 nhà văn hóa cộng đồng trên địa bàn để họ phát huy tinh thần, trách nhiệm của mình đối với cộng đồng, xã hội. Bà H’Triệu Kđoh, Phó Chủ tịch UBND xã Ea Tu (TP. Buôn Ma Thuột) cho hay, từ khi áp dụng quy chế trên, tất cả 6 nhà văn hóa cộng đồng trên 6 buôn ở địa phương đã thật sự phát huy hiệu quả. “Ngôi nhà chung” ấy không chỉ là nơi hội họp, sinh hoạt đoàn thể, đón tiếp khách… mà còn là địa điểm hấp dẫn thu hút mọi người đến vui chơi, giải trí bổ ích thông qua nhiều hoạt động như trình diễn văn nghệ, thể thao, diễn tấu cồng chiêng, dệt thổ cẩm do Ban chủ nhiệm chủ động lên kế hoạch hằng tháng. Và người dân xem đó như một công trình phúc lợi có ý nghĩa nên bà con tự nguyện đóng góp công sức, tiền bạc để cùng Nhà nước khai thác, sử dụng thiết chế văn hóa này nhằm phục vụ ngày càng tích cực hơn cho đời sống văn hóa, tinh thần của mình.

Theo Phó Chủ tịch UBND TP. Buôn Ma Thuột Vũ Văn Hưng, vấn đề quan trọng tiếp theo trong việc đem lại sinh khí mới cho nhà văn hóa cộng đồng trên địa bàn thành phố, cũng như cả tỉnh nói chung là nên chú trọng, mở rộng vai trò tự quản của buôn làng. Bên cạnh việc quản lý về mặt Nhà nước, chính quyền cơ sở phải tạo điều kiện, cơ hội cho người dân tham gia hoạch định và quản lý đời sống văn hóa của mình thông qua cơ chế phù hợp, gần gũi với tập tục đời sống của mỗi cộng đồng dân cư. 

Nói cách khác là phải đổi mới về cơ chế quản lý đối với nhà văn hóa cộng đồng theo mô hình "Nhà nước - cộng đồng - tổ chức - cá nhân" cùng tham gia, từ việc xây dựng, thiết kế chương trình hoạt động thường kỳ, chọn lựa và bỗi dưỡng nguồn nhân lực… cho đến tìm kiếm nguồn tài chính để duy trì thường xuyên mọi hoạt động tại nhà văn hóa cộng đồng. Tin rằng, khi thực hiện được điều đó thì thiết chế văn hóa quan trọng này mới thật sự  đi vào đời sống như một nhân tố góp phần thúc đẩy mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

    Phương Đình