Ðưa thổ cẩm trở thành sản phẩm du lịch

Hiện nay, đã có không ít làng nghề thổ cẩm trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột hướng tới việc kết hợp với ngành du lịch để vực dậy hoạt động sản xuất, kinh doanh mặt hàng truyền thống này. Tuy nhiên, mối liên kết và hợp tác giữa hai ngành nghề ấy có lúc, có nơi vẫn còn lỏng lẻo và bất cập.

Tâm sự làng nghề

Những làng nghề thổ cẩm tiêu biểu như buôn Akô Dhông (phường Tân Lợi), buôn AlêA (phường Ea Tam), buôn Đăm Ye (phường Tân An), buôn Tơng Bông (xã Ea Kao) và buôn Bông (xã Cư Êbur) đang nổi lên như những điểm đến du lịch hấp dẫn nhờ mối liên kết, hợp tác với các đơn vị làm du lịch trên địa bàn tỉnh.

Du khách tham quan, trải nghiệm với sản phẩm thổ cẩm ở buôn Tơng Bông (xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột). Ảnh: Huyền Diệu

Nhiều nghệ nhân dệt thổ cẩm ở các làng nghề trên cho hay, ngoài việc tích cực sưu tầm, thiết kế mẫu mã mới lạ và bắt mắt, đồng thời tích cực đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, thì việc tìm cách giới thiệu và quảng bá văn hóa thổ cẩm cho du khách cũng được cộng đồng hết sức quan tâm. Mọi người xem đó là cầu nối để đưa khách hàng đến với mặt hàng giàu bản sắc này. Amí Suôn (buôn Akô Dhông) tâm tình: Ngoài gia đình bà ra, ở đây hiện có 4 cơ sở dệt, trưng bày và giới thiệu mặt hàng thổ cẩm dân tộc Êđê. Nhiều nhóm hộ như chị H’Lin Niê, H’Ya Ni, Amí Liu… đã mạnh dạn đầu tư, mở rộng nhà xưởng, không gian trưng bày sản phẩm, dịch vụ sinh hoạt nhằm đáp ứng nhu cầu cho du khách tham quan, trải nghiệm và mua sắm. Nhờ vậy hoạt động sản xuất, trình diễn và mua bán thổ cẩm ở đây đã trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc của cộng đồng.         

Ở buôn Tơng Bông (xã Ea Kao) cũng vậy, nhờ kết hợp với du lịch nên làng nghề thổ cẩm này đã thật sự hồi sinh. Chị H’Miriam cho biết: Qua việc giới thiệu, quảng bá và trình diễn văn hóa thổ cẩm của các nghệ nhân, du khách tỏ ra thích thú và hào hứng, từ đó một số mặt hàng chủ lực như váy, khố, áo, tấm đắp… được bán với giá khá cao, đủ cho chị em trang trải và tái đầu tư sản xuất. Có thể nói, sản phẩm của Hợp tác xã Dệt thổ cẩm Tơng Bông đã bắt đầu tìm được đầu ra và không còn bế tắc như trước nhờ hoạt động du lịch được mở ra ở đây. Theo chị H’Miriam, bất kỳ một ngành nghề nào, khi vốn văn hóa của nó có bề dày và độc đáo thì sức hút, sự lan tỏa đến với người tiêu dùng là rất lớn và rất giàu tiềm năng. Vấn đề là làm sao để tiếp tục đưa vốn văn hóa thổ cẩm đến với khách hàng mới là điều quan trọng. Ngoài nghệ nhân trực tiếp ra, phải có sự tiếp sức của các cấp, ngành chức năng, bởi yếu tố văn hóa của mỗi làng nghề không tự thân đến được với khách hàng, mà cần sự vào cuộc từ nhiều phía: Nhà nước, cộng đồng và doanh nghiệp. Một khi mối liên kết ấy thật sự bền chặt và có trách nhiệm thì thổ cẩm ở đây chắc chắn phát triển, trở thành sinh kế bền vững cho bà con.  

“Tiếp sức” cho thổ cẩm

Ông Võ Tiến Dũng, Trưởng Phòng VH - TT TP. Buôn Ma Thuột cho biết: Hiện nay, bộ phận nghiệp vụ văn hóa đang phối hợp với nhiều nghệ nhân nổi tiếng trong các làng nghề thổ cẩm cùng nghiên cứu, tìm hiểu vốn văn hóa đặc sắc về thổ cẩm để đưa vào chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch của địa phương nhằm giúp bà con phát triển nghề truyền thống này.

Theo đó, xây dựng đề án cụ thể và khả thi cho những buôn làng có tiềm năng, thế mạnh phát triển du lịch cộng đồng. Trong đó nghề dệt thổ cẩm đính kèm với hoạt động trình diễn, trải nghiệm với văn hóa liên quan đến làng nghề truyền thống được xác định là một trong những sản phẩm du lịch đặc thù để thu hút ngày càng nhiều du khách.

Theo ông Võ Tiến Dũng, để thực hiện được điều đó, ngoài sự nỗ lực của người dân trong mỗi làng nghề (kết hợp với làm du lịch) ra thì vai trò của Nhà nước, trực tiếp là chính quyền địa phương về vấn đề quy hoạch, vốn đầu tư và quảng bá sản phẩm cho bà con cần phải được quan tâm đúng mức và kịp thời. Đặc biệt là các doanh nghiệp làm du lịch khi liên kết, hợp tác với các làng nghề thổ cẩm để đưa khách đến cũng phải cộng đồng trách nhiệm với bà con trong việc hỗ trợ nguồn lực để kiến thiết cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng yêu cầu, mục tiêu phát triển chung. Nói cách khác là phải đặt mối chia sẻ lợi ích giữa hai bên lên hàng đầu, chứ không nên xem các làng nghề là đối tượng, tài nguyên để cho ngành du lịch khai thác một chiều như đã từng diễn ra trong thời gian qua. 

Phương Đình