Tăng cường thanh tra, kiểm tra bảo đảm quyền lợi người tham gia BHXH, BHYT

Thời gian qua, bên cạnh việc áp dụng các giải pháp đôn đốc thu nợ, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp (BHXH, BHYT, BHTN) tại các đơn vị sử dụng lao động, góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các chủ thể tham gia, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.

Theo số liệu của BHXH tỉnh, đến hết tháng 11/2023, tổng số nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh là 295,625 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 7,89%, trong đó số tiền chậm đóng phải tính lãi là 94,529 tỷ đồng.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, một phần là do các đơn vị, doanh nghiệp bị tác động nặng nề sau đại dịch COVID-19, chưa thể phục hồi sản xuất, kinh doanh; kinh tế thế giới suy thoái tác động giá nguyên liệu đầu vào tăng, một số doanh nghiệp chỉ hoạt động cầm chừng không có khả năng thanh toán nợ; song mặt khác còn do ý thức tuân thủ pháp luật của nhiều đơn vị, doanh nghiệp chưa cao, chế tài xử phạt chưa tương xứng với hành vi vi phạm, công tác quản lý, xử lý vi phạm ở một số nơi chưa nghiêm…

Trước tình hình này, hằng năm BHXH tỉnh luôn chú trọng xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra việc thực thi pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN; thường xuyên phối hợp với các ngành chức năng nắm danh sách các đơn vị sử dụng lao động để theo dõi, thống kê các đơn vị chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN, từ đó triển khai công tác thanh tra, kiểm tra và có các biện pháp xử phạt, cưỡng chế kịp thời.

Lãnh đạo BHXH tỉnh tham gia đối thoại với doanh nghiệp và người lao động về chính sách BHXH, BHYT, BHTN.

Trong 11 tháng của năm 2023, lực lượng thanh tra, kiểm tra của BHXH tỉnh đã tiến hành thanh tra kiểm tra tại 356 đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn tỉnh và phát hiện 25 lao động chưa đóng BHXH, BHTN, BHYT với số tiền phải truy đóng trên 265 triệu đồng; 53 lao động đóng thiếu thời gian tham gia BHXH, BHTN, BHYT với số tiền phải truy đóng gần 200 triệu đồng; 139 lao động đóng thiếu mức quy định tham gia BHXH, BHTN, BHYT với số tiền phải truy đóng gần 97 triệu đồng; 31 trường hợp hưởng sai chế độ BHXH một lần, hưu trí, ốm đau, tai nạn lao động với số tiền phải thu hồi trên 106 triệu đồng; phát hiện các cơ sở khám chữa bệnh BHYT chi sai quy định với số tiền phải thu hồi về quỹ BHYT gần 525 triệu đồng…

Qua công tác thanh tra, kiểm tra, việc chấp hành pháp luật về đóng BHXH, BHTN, BHYT của các đơn vị, doanh nghiệp đã có những chuyển biến tích cực, tình trạng trốn đóng, chưa đóng, đóng thiếu thời gian, đóng thiếu mức, chậm đóng tiền BHXH, BHTN, BHYT dần được khắc phục. Đặc biệt, nhiều đơn vị đã có các biện pháp khắc phục ngay đối với các vi phạm về đóng BHXH, BHTN, BHYT tại kết luận xử lý sau thanh tra, kiểm tra. Chỉ tính riêng 11 tháng năm 2023, tổng số tiền nợ đóng các đơn vị đã khắc phục trong thời gian thanh tra kiểm tra gần 9,8 tỷ đồng, đạt tỷ lệ khắc phục 88%.

Theo lãnh đạo BHXH tỉnh, công tác thanh tra, kiểm tra góp phần giúp các đơn vị sử dụng lao động ý thức hơn trách nhiệm của mình trong thực hiện đăng ký tham gia và giải quyết các chế độ BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động. Song thực tiễn cũng cho thấy hoạt động thanh tra, kiểm tra của ngành BHXH còn có những khó khăn, hạn chế, đó là chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN chưa đủ sức răn đe; việc tổ chức thực hiện các quyết định, kết luận thanh tra, kiểm tra ở một số nơi còn chưa nghiêm, chưa kiên quyết dẫn đến một số đơn vị sử dụng lao động không chấp hành kết luận thanh tra, kiểm tra và quyết định xử phạt vi phạm, vẫn cố tình chậm đóng kéo dài qua nhiều năm hoặc trục lợi chính sách BHXH, BHYT, BHTN.

Cán bộ BHXH huyện M'Drak tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT đến với người lao động trên địa bàn.

Thời gian tới, để công tác thanh tra, kiểm tra đạt hiệu quả hơn, đảm bảo quyền lợi cho người lao động, BHXH tỉnh tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức có liên quan đối chiếu, rà soát, phân tích dữ liệu để xác định chính xác số đơn vị, lao động thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nhưng chưa tham gia hoặc tham gia chưa đầy đủ. Trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch khai thác phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Đồng thời tăng cường công tác phối hợp liên ngành, đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật về BHXH, góp phần giảm thiểu các vi phạm.

Cùng với đó, BHXH sẽ nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra; chủ động xây dựng và thực hiện thanh tra, kiểm tra liên ngành, chuyên ngành, đặc biệt là thanh tra khiểm tra đột xuất đối với các đơn vị, doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm, xử lý chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra; tăng cường ứng dụng công nghệ, thiết bị hiện đại vào phục vụ công tác theo dõi, giám sát việc thực hiện các quyết định sau thanh tra, kiểm tra, bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật.

Khánh Duy