Người biến phế phẩm thành năng lượng xanh

Bằng ý chí kiên cường và sự sáng tạo không ngừng, anh Nguyễn Văn Nghị (phường Phú Yên) đã chế tạo thành công than không khói từ phế phẩm nông nghiệp, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế gấp đôi than rừng mà còn giải quyết bài toán ô nhiễm môi trường và tạo việc làm ổn định cho người dân địa phương.

Sáng chế từ những phế phẩm nông nghiệp

Theo thống kê của ngành Nông nghiệp, hằng năm, trên địa bàn phường Phú Yên, một lượng lớn phế phẩm của các lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp như: mùn cưa, gáo dừa, vỏ cà phê, lõi cùi bắp... được các hộ gia đình, nhà máy... thải ra môi trường.

Trong khi việc xử lý các loại phế thải này thường chỉ được thực hiện theo phương thức truyền thống (chôn lấp, ủ phân, đốt), không những làm lãng phí nguồn tài nguyên, mà còn gây ô nhiễm môi trường.

Từ thực tế đó, anh Nghị và các cộng sự đã sáng tạo, biến nguồn chất thải này thành nguồn nhiên liệu hữu ích. “Thấy người dân bỏ đi vỏ trấu rất nhiều, vừa lãng phí, vừa gây ô nhiễm, tôi đã nảy ra ý tưởng tái chế. Tôi tự hỏi, tại sao không biến nguồn rác này thành nguồn nhiên liệu hữu ích?”, anh Nghị chia sẻ về hành trình khởi nghiệp.

Tốt nghiệp ngành Địa lý, Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh), bắt đầu từ con số không về cơ khí, anh Nghị tự mình mày mò, thiết kế máy móc. Hơn 6 tháng ròng rã, sau vô số lần chỉnh sửa, những viên củi đốt bằng trấu đầu tiên đã ra đời. Thành công đó không chỉ là may mắn, mà là kết quả của ý chí phi thường của một cử nhân “ngoại đạo”. Từ đó, anh tiếp tục dày công nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ để sản xuất ra than không khói với quy mô lớn.

Anh Nguyễn Văn Nghị kiểm tra chất lượng than từ vỏ cà phê.

Tháng 11/2019, với nguồn vốn tích lũy được và huy động thêm, anh Nghị đầu tư xây dựng dây chuyền đốt than không khói. Để làm được than sạch, anh Nghị và các cộng sự đã xây dựng quy trình khép kín chặt chẽ, từ sấy khô đến ép khuôn, qua lò đốt, thành than, tận dụng nguồn phế phẩm dồi dào ở địa phương. Đồng thời, anh thu mua vỏ trấu, mùn cưa với giá bình quân 1.000 đồng - 3.000 đồng/kg. Điều này trực tiếp tạo thêm thu nhập cho người nông dân từ thứ vốn dĩ họ phải bỏ đi.

Theo lời anh Nghị, loại than này có đặc tính bắt lửa nhanh, lửa đượm, nhiệt tỏa ra cao hơn 1,5 lần than rừng và thời gian giữ nhiệt kéo dài từ 2 - 4 giờ, khi đốt không mùi, không khói. Nguyên liệu chính là mùn cưa, gáo dừa và vỏ của các loại nông sản... Các nguyên liệu này được nghiền nhỏ để trở thành mùn hỗn hợp, sàng lọc để loại bỏ tạp chất, sau đó được chuyển qua công đoạn sấy khô. Quá trình nghiền và sấy nguyên liệu được thực hiện khép kín để tránh bụi và tiếng ồn.

Sau đó, nguyên liệu được đưa vào máy ép thanh, nhiệt độ trong máy ép lên tới 200°C, các thanh gỗ nhân tạo được ép nhờ áp suất trong máy thành củi than có dạng hình ống rỗng, độ dài mỗi thanh khoảng 50 cm, trọng lượng từ 5 - 10kg. Cuối cùng là quá trình than hóa được thực hiện bằng các lò than hóa, khi đốt không mùi, không khói.

Góp phần bảo vệ môi trường

Làm ra sản phẩm đã khó, tiếp cận thị trường càng khó hơn bởi người tiêu dùng đã quen với than củi đen truyền thống. Vì vậy, anh Nghị và cộng sự phải trực tiếp mang sản phẩm đi chào hàng, chứng minh bằng hiệu quả thực tế. “Giá than không khói từ 15.000 - 17.000 đồng/kg. So với than rừng đắt đỏ, lại hủy hoại môi trường và sinh ra khí độc, than không khói không chỉ giúp người sử dụng tiết kiệm hơn 50% chi phí nhiên liệu mà còn bảo vệ sức khỏe” - anh Nghị chia sẻ.

Từ một cơ sở sản xuất 5 tấn/ngày, đến nay, anh Nghị đã mở rộng thêm 4 cơ sở sản xuất ở Đắk Lắk và Khánh Hòa, nâng công suất lên 30 tấn/tháng. Không dừng lại ở đó, anh còn thành lập Công ty TNHH Thân Thiện để mở rộng sản xuất than không khói quy mô lớn với các sản phẩm hữu ích như: Than nấm linh chi, than mùn cưa, than gáo dừa, than từ vỏ cà phê, than cùi bắp…

Thành công của Nguyễn Văn Nghị không chỉ dừng lại ở kinh tế cá nhân, mà còn lan tỏa giá trị xã hội bền vững khi Công ty TNHH Thân Thiện của anh giải quyết việc làm ổn định cho hơn 15 lao động địa phương, với mức thu nhập bình quân từ 8 - 15 triệu đồng/người/tháng.

Lãnh đạo HTX Liên Xuân Phát tham quan xưởng sản xuất than không khói của Công ty TNHH Thân Thiện.

Theo đánh giá của ông Nguyễn Văn Khoa, nguyên Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học - Kỹ thuật tỉnh: “Than không khói giúp hạn chế tối đa khói sinh ra, không sinh ra khí lưu huỳnh và CO có hại, giúp thức ăn không bị hấp thu các khí độc, bảo vệ sức khỏe người sử dụng”.

Còn Tiến sĩ Võ Anh Khuê, giảng viên Trường Cao đẳng Công Thương miền Trung nhận xét: “Than không khói là giải pháp hữu ích, mở ra triển vọng giải quyết tình trạng khan hiếm chất đốt, giảm nạn phá rừng. Thậm chí, lượng tro còn lại sau khi đốt còn có thể được sử dụng làm bón lót cho cây trồng, tạo nên một quy trình khép kín, không thải bỏ”.

Hiện tại, sản phẩm than không khói của anh Nghị đã có mặt rộng khắp, từ các tỉnh miền Bắc, miền Trung đến TP. Hồ Chí Minh. Không dừng lại ở chất đốt thông thường, anh và các cộng sự đang tiến hành nghiên cứu thêm nhiều sản phẩm giá trị cao như: than hoạt tính từ tre, gáo dừa sử dụng trong lọc nước, mỹ phẩm và hướng đến xuất khẩu.

Văn Tài