Chuyển tư duy sản xuất theo hướng ứng dụng khoa học, công nghệ

Nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp - những đối tượng trực tiếp sản xuất - đang tích cực thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp theo hướng ứng dụng khoa học, công nghệ.

Bước chuyển này không chỉ nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn mở ra cơ hội để xuất khẩu nông sản Đắk Lắk.

Thay đổi cách nghĩ, cách làm

Công ty Cổ phần Công nghệ sinh dưỡng Việt Nhật thu mua cá có trọng lượng từ 300 - 800 gam. Theo hướng dẫn kỹ thuật của công ty, nông dân Trần Văn Phong lần đầu nuôi cá thương phẩm sử dụng thức ăn viên nổi và cho cá ăn từ 2 - 3 lần mỗi ngày, điều chỉnh khẩu phần dựa trên thời tiết, chất lượng nước và sức khỏe cá. Điều này có nghĩa là ông Phong phải cho cá ăn lượng thức ăn từ 2 đến hơn 2,5 lần trọng lượng cá, tương đương 32% hàm lượng protein.

Ông Phong cho biết: “Từ trước tới nay, tôi vẫn cho cá ăn theo cảm tính, không cân nhắc trọng lượng. Giờ phải tuân theo định lượng, thời gian ăn để ổn định chi phí và bảo đảm cá đạt chuẩn xuất khẩu. Ban đầu thấy gò bó nhưng khi hiểu thị trường, tôi thấy việc thay đổi là cần thiết. Nông dân muốn nông sản được thu mua giá tốt thì phải hướng tới thị trường xuất khẩu”.

Tại HTX Dịch vụ, nông nghiệp Hòa Định Đông (xã Phú Hòa 1), vụ hè thu 2025, đơn vị tham gia mô hình "Sử dụng đất và phân bón hợp lý cho cây lúa" thuộc đề tài khoa học công nghệ cấp quốc gia “Nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu số về đất sản xuất nông nghiệp tỉnh Phú Yên”. Đây cũng là lần đầu tiên, nhờ công nghệ mà chỉ qua màn hình điện thoại, các thành viên HTX hiểu được đất sản xuất của mình có những loại vi chất gì để lên kế hoạch cải tạo, tăng dưỡng chất cho đất.

Ông Lê Văn Định, Giám đốc HTX, cho hay: “Ngày trước, chúng tôi chỉ quan sát cây trồng, con nước, hướng gió để áng chừng rồi theo quy trình sinh trưởng của cây lúa để bón phân, thuốc. Giờ có máy móc, HTX nắm được chi tiết từng thông số để xác định công thức và lượng phân bón phù hợp”.

Khẳng định vị thế trên bản đồ nông nghiệp

Hạn hán luôn là nỗi lo thường trực, đặc biệt là đối với người trồng cà phê, sầu riêng, hồ tiêu - những loại cây cần lượng nước lớn. Nhiều năm liền, người dân phải vật lộn với những mùa khô khốc liệt. Áp lực từ biến đổi khí hậu đã thúc đẩy họ tìm kiếm giải pháp tối ưu, nơi công nghệ được xem là cứu tinh.

Các sản phẩm hàng hóa từ kết quả nghiên cứu khoa học được giới thiệu tới khách hàng là nông dân, doanh nghiệp.

Ông Cao Nguyên Lâm, nông dân trồng sầu riêng ở xã Ea Bá, chia sẻ: “Mấy năm trước, nhìn cây héo khô mà mình đứt ruột. Giờ có máy cảm biến nhỏ đặt dưới đất như người phiên dịch giúp chúng tôi biết chính xác cây cần gì. Nhờ hệ thống tưới nhỏ giọt thông minh, tôi tiết kiệm được gần 30% lượng nước và điện năng. Tiền điện cuối tháng nhẹ đi rất nhiều mà cây lại khỏe hơn”.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp, hiện nay, hơn 30% diện tích cà phê, sầu riêng và hồ tiêu tái canh trên toàn tỉnh đã được phủ sóng cảm biến IoT. Ngoài ra, việc truy xuất nguồn gốc qua mã QR giúp nông sản Đắk Lắk minh bạch về xuất xứ, quy trình chăm sóc, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường khó tính như châu Âu hay Nhật Bản.

Ngày nay, những bình phun thuốc nặng nhọc dưới nắng nóng đã được thay bằng máy bay không người lái (drone), phun thuốc và rải phân chính xác. Công nghệ này giúp giảm dư lượng hóa chất, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, đồng thời tiết kiệm sức lao động.

Ứng dụng công nghệ không chỉ cải thiện năng suất, chất lượng nông sản mà còn nâng cao uy tín và thương hiệu. Việc áp dụng QR, sổ nhật ký điện tử và IoT cho phép người tiêu dùng truy xuất toàn bộ thông tin về cây trồng, quy trình tưới tiêu và quản lý sâu bệnh.

Những hình ảnh nông dân sử dụng cảm biến, drone hay dữ liệu số là minh chứng sống động cho bức tranh nông nghiệp hiện đại của tỉnh, từ tư duy sản xuất truyền thống sang nông nghiệp hàng hóa chuẩn xuất khẩu. Đây chính là “cú hích” để Đắk Lắk khẳng định vị thế trên bản đồ nông nghiệp quốc gia và quốc tế.

Minh Duyên - Văn Tài