Cẩn trọng khi sử dụng chế phẩm chứa Paclo trên cây sầu riêng

Paclobutrazol (hay còn gọi là Paclo) là một hoạt chất điều hòa sinh trưởng được dùng trên cây ăn trái để ức chế chiều cao, làm dày lá, thúc đẩy ra hoa trái vụ… Đối với cây trồng nhạy cảm như sầu riêng, việc sử dụng các chế phẩm chứa paclo có thể khiến cây suy kiệt vì ngộ độc.

Sau khi thu hoạch vụ sầu riêng vừa qua, ông Phạm Văn Dần (thôn Hòa Thành, xã Ea Knuếc) vô cùng lo lắng khi hơn 100 cây sầu riêng từ 8 - 10 năm tuổi rụng lá hàng loạt, trơ cành xơ xác. Qua theo dõi vườn cây, ông nhận định nguyên nhân đến từ việc ông đã phun một loại chế phẩm lên thân, lá vào giai đoạn chuẩn bị phân hóa mầm hoa. Sau khi phun chế phẩm này, vườn sầu riêng nhanh chóng già lá, lá dày bóng và nứt nhiều “mắt cua”. Số lượng hoa và tỷ lệ đậu trái non cũng cao hơn hẳn so với năm trước. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, cây sầu riêng đang mang trái non bắt đầu có dấu hiệu cháy lá rồi rụng dần. Trong khi đó, những cây sầu riêng dưới 4 năm tuổi chưa ra hoa thì không có tình trạng cháy lá vì không phun chế phẩm kể trên.

Để cứu vụ sầu riêng, ông Dần phải tìm đến nhiều người có chuyên môn trong lĩnh vực nông nghiệp và đều chung nhận định là chế phẩm ông Dần phun lên cây giai đoạn chuẩn bị phân hóa mầm hoa có chứa Paclo khiến cây bị ngộ độc. 

Ông Phạm Văn Dần (thứ 2, từ trái qua) chia sẻ về tình trạng vườn cây sau khi phun nhầm chế phẩm chứa Paclo.

Mặc dù đã thực hiện nhiều giải pháp can thiệp thải độc theo hướng dẫn nhưng đến nay, cây sầu riêng nhà ông Dần phục hồi rất chậm, ảnh hưởng lớn đến việc canh tác cũng như năng suất, sản lượng trong một vài năm tới.

Theo Tiến sĩ Lâm Văn Hà, công tác tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, hoạt chất Paclo chủ yếu ứng dụng để kích thích ra hoa trái vụ với liều lượng rất thấp và chủ yếu áp dụng trên một số loại cây ăn trái như xoài, nhãn… Một số nông dân cũng từng sử dụng hoạt chất này trong canh tác sầu riêng, có thể giúp cây ra hoa nhiều, đậu trái tốt ngay trong mùa vụ ấy, nhưng lại làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh trưởng lâu dài của cây, điển hình là tình trạng cháy lá, rụng lá hàng loạt.

Tình trạng quá liều Paclo dẫn đến ngộ độc nặng không chỉ gây hại cho lá, bộ rễ mà còn có thể làm chết cây. Phần lớn nông dân hiện nay đều tránh sử dụng hoạt chất này trong quá trình canh tác sầu riêng. Tuy nhiên, do hiệu quả tức thời trong việc làm dày lá và kích thích ra hoa, đậu trái mà hoạt chất Paclo vẫn bị lạm dụng trong một số chế phẩm chăm sóc cây trồng và không ghi rõ trên thông tin thành phần. Điều này rất nguy hiểm vì nông dân không thể biết mình đang sử dụng Paclo cho đến khi xảy ra các biểu hiện rõ ràng trên thân, lá như trường hợp của ông Dần.

Vì vậy, nông dân cần thường xuyên cập nhật thông tin, thận trọng trong việc lựa chọn, sử dụng các chế phẩm, kể cả các chế phẩm có gắn nhãn hữu cơ, sinh học. Mặt khác, cần tăng cường liên kết trong sản xuất nông nghiệp, lựa chọn các đơn vị uy tín, có cam kết rõ ràng nhằm tăng cường vai trò, trách nhiệm của từng mắt xích trong chuỗi cung ứng, hạn chế rủi ro trong quá trình canh tác.

Bảo Bình