Nâng tầm quan hệ đối tác ASEAN – Hoa Kỳ

Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Hoa Kỳ vừa diễn ra trong hai ngày 12 và 13/5 tại Washington DC (Mỹ). Sự kiện được tổ chức vào năm ASEAN và Mỹ cùng kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ.

 Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Hà Kim Ngọc cho biết, sự kiện lần này có nghĩa đặc biệt bởi đây là dịp kỷ niệm 45 năm quan hệ đối thoại ASEAN - Hoa Kỳ, được tổ chức trực tiếp sau 5 năm gián đoạn, thể hiện quyết tâm và nỗ lực mạnh mẽ của Hoa Kỳ, đồng thời là minh chứng sinh động cho thấy cả ASEAN và Hoa Kỳ đều hết sức coi trọng và cam kết mạnh mẽ, mong muốn thúc đẩy quan hệ đối tác này.

Hội nghị cũng là cơ hội để các lãnh đạo hai bên đề ra những định hướng nâng tầm quan hệ đối tác, đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển ở mỗi bên, tại khu vực và trên thế giới. Đồng thời, đây cũng là lần đầu tiên diễn ra các cuộc trao đổi, gặp gỡ giữa lãnh đạo các nước ASEAN với lãnh đạo Quốc hội, Phó Tổng thống, các bộ trưởng trong chính quyền của Tổng thống Joe Biden, doanh nghiệp, tập đoàn lớn của Hoa Kỳ. Điều đó cho thấy tất cả các giới Hoa Kỳ đều rất coi trọng, cam kết mạnh mẽ và ủng hộ việc phát triển quan hệ ASEAN - Hoa Kỳ.

Kết quả nổi bật của Hội nghị là đã ra Tuyên bố tầm nhìn chung ASEAN - Hoa Kỳ trong đó các nhà lãnh đạo ASEAN và Hoa Kỳ nhất trí cao một số định hướng lớn sau:

Trước hết, hai bên khẳng định cam kết sẽ thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN - Hoa Kỳ có ý nghĩa thực chất, hiệu quả và cùng có lợi, mở ra một kỷ nguyên mới trong hợp tác giữa ASEAN và Hoa Kỳ.

Thứ hai, ưu tiên ổn định chuỗi cung ứng, hợp tác biển, an ninh y tế, giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, khoa học, công nghệ đổi mới và sáng tạo, thúc đẩy chuyển đổi số, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, phát triển xanh và bền vững… Nhân dịp này, Tổng thống Hoa Kỳ Biden đã công bố gói sáng kiến hơn 150 triệu USD, tạo cơ sở quan trọng, tiền đề để thúc đẩy, hỗ trợ thu hút thêm hàng tỷ USD đầu tư từ khu vực tư nhân vào các lĩnh vực hợp tác mà hai bên quan tâm và có lợi ích.

Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ 2022. Ảnh: QĐND

Thứ ba, hai bên khẳng định coi trọng vị trí, vai trò của nhau. Tổng thống Biden khẳng định lại cam kết ủng hộ, tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN, mong muốn cùng ASEAN nâng quan hệ đối tác lên một tầm mức mới, chung tay giải quyết hiệu quả các thách thức nảy sinh tại khu vực. Về phần mình, ASEAN tiếp tục coi Hoa Kỳ là đối tác quan trọng hàng đầu, mong muốn Hoa Kỳ tiếp tục can dự tích cực, đóng góp hiệu quả vào hợp tác khu vực, góp phần gìn giữ hòa bình, an ninh và thịnh vượng chung trong khu vực, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Thứ tư, Hội nghị cũng dành thời gian trao đổi về các vấn đề khu vực và toàn cầu, nhất trí nỗ lực bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không ở khu vực, bao gồm Biển Đông, giải quyết hòa bình các tranh chấp, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, thúc đẩy môi trường thuận lợi sớm đàm phán đạt được Bộ Quy tắc ứng xử (COC) ở Biển Đông thực chất, hiệu quả và phù hợp với luật pháp quốc tế trong đó có UNCLOS 1982.

Đông Nam Á ngày càng có ý nghĩa quan trọng về địa chiến lược, địa kinh tế với Washington, trong khi Mỹ hiện cũng là một trong 10 đối tác quan trọng hàng đầu của ASEAN. Mối quan hệ ASEAN và Mỹ bắt đầu từ 45 năm trước, nhưng đây là lần đầu tiên một hội nghị cấp cao giữa ASEAN và Mỹ được tổ chức tại thủ đô Washington của Mỹ. Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, từ COVID-19 đến bất ổn ở châu Âu, lạm phát gia tăng, nhưng Hội nghị vẫn được tổ chức cho thấy tầm quan trọng của mối quan hệ Mỹ - ASEAN với sự phát triển của mỗi bên.

Nhân dịp này, một loạt chương trình hợp tác Mỹ - ASEAN đã được Mỹ công bố, đáng kể có chương trình hỗ trợ phát triển năng lượng sạch, trị giá ban đầu 40 triệu USD và sẽ tăng lên tới 2 tỷ USD; chương trình hợp tác hàng hải, kinh tế biển, phát triển nghề cá, đảm bảo an ninh, an toàn trên biển trị giá 60 triệu USD.

Bên cạnh đó là hợp tác về an ninh mạng, kinh tế số, hỗ trợ phát triển sản phẩm sạch, phòng, chống COVID-19, phát triển hạ tầng giao thông, phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu. Về giáo dục, đáng chú ý là cam kết của trường Joe Hopkins thành lập Trung tâm ASEAN và nhận học viên từ ASEAN; hãng Boeing và UPS sẽ nhận những nhân viên đáp ứng yêu cầu sang làm việc tại Mỹ để tăng cường năng lực quản lý.

Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu tham gia chủ động, tích cực, đóng góp quan trọng và có trách nhiệm cho thành công chung của Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Hoa Kỳ, cả trong thảo luận cũng như xây dựng văn kiện. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tham dự và phát biểu tại tất cả các hoạt động trong khuôn khổ cấp cao đặc biệt, chia sẻ quan điểm về định hướng phát triển quan hệ ASEAN - Hoa Kỳ và tình hình quốc tế, khu vực, được các nước đánh giá rất cao.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn Việt Nam đã tiếp xúc với Tổng thống Biden, gặp gỡ các quan chức chính quyền và Quốc hội Hoa Kỳ, đại diện lãnh đạo các doanh nghiệp, tập đoàn lớn của Hoa Kỳ, giới học giả, cộng đồng người Việt Nam tại Hoa Kỳ cũng như tiếp xúc song phương với một số lãnh đạo các nước ASEAN để trao đổi thúc đẩy quan hệ song phương và các vấn đề cùng quan tâm.

Hồng Hà (tổng hợp)