Tôn vinh và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc

Ngày hội Văn hóa Thể thao các dân tộc thiểu số TP. Buôn Ma Thuột lần thứ XII vừa diễn ra trong không khí sôi động, hấp dẫn; thắm tình đoàn kết các dân tộc và lan tỏa không khí rộn ràng của Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025.

Ngày hội thu hút gần 800 nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng đến từ 7 phường, xã trên địa bàn thành phố tham gia với nhiều nội dung thi như diễn tấu cồng chiêng, văn nghệ dân gian, dệt thổ cẩm, đan lát, ẩm thực, kéo co, đẩy gậy…

Các tác phẩm tượng truyền thống được chấm điểm tại Ngày hội Văn hóa Thể thao các dân tộc thiểu số TP. Buôn Ma Thuột lần thứ XII.

Hòa trong không khí tưng bừng của ngày hội, những cô gái Mường tại thôn Cao Thắng (xã Ea Kao) khoác lên mình trang phục truyền thống của dân tộc và thực hiện điệu múa sạp sôi động. Chị Bùi Thị Trúc Giang (41 tuổi, thôn Cao Thắng) cho biết: “Điệu múa sạp của người Mường chúng tôi xuất phát từ trò chơi dân gian đơn giản, khởi đầu là trò chơi đập chày, đập gậy. Trải qua quá trình phát triển, nghệ thuật múa sạp ngày càng phong phú, sinh động, hàm chứa tính nghệ thuật cao. Khi rời quê hương đến Đắk Lắk sinh sống, chúng tôi vẫn lưu giữ và duy trì những nét văn hóa, văn nghệ truyền thống của dân tộc mình như một cách nhớ về quê hương”.

Đặc biệt, tại ngày hội năm nay, Ban tổ chức đã mở rộng thêm hai phần thi mới là tái hiện một số nghi lễ truyền thống và tạc tượng truyền thống, tạo thêm “sân chơi” cho các nghệ nhân được biểu diễn.

Trong số các nghệ nhân tạc tượng, nhiều du khách ấn tượng với nghệ nhân Bùi Văn Chính (60 tuổi, buôn Ktul, xã Cư Êbur), dù là người Mường nhưng lại có niềm đam mê văn hóa Êđê mãnh liệt. Ông Chính bày tỏ: “Tôi đã có hơn 40 năm sinh sống tại Đắk Lắk, được hòa mình vào cuộc sống của người dân trong buôn làng. Vì yêu thích tượng gỗ và văn hóa truyền thống của người Êđê nên đã tìm hiểu và may mắn được các thế hệ người Êđê truyền dạy cho cách tạc những bức tượng gỗ với hình ảnh quen thuộc trong đời sống như hình mặt trời, hoa, lá, các con vật hay những cô gái Êđê đeo gùi lên rẫy… Đến nay tôi đã có 25 năm làm nghề tạc tượng truyền thống của người Êđê". Ông Chính mong muốn thông qua ngày hội, ngoài việc quảng bá nét đẹp văn hóa này đến khách du lịch trong và ngoài tỉnh thì các thế hệ trẻ cũng có cơ hội tiếp xúc và nuôi dưỡng đam mê học hỏi nghề tạc tượng truyền thống.

Phần thi tái hiện một số nghi lễ truyền thống cũng là một hoạt động hấp dẫn thu hút người dân, du khách bởi từ những nghi lễ này, những câu chuyện về gia đình, cuộc sống, ứng xử trong các mối quan hệ gia đình, cộng đồng được thể hiện sâu sắc. Đơn cử như nghi lễ kết nghĩa quan hệ cha mẹ - con cái của đội thi đến từ buôn Ky (phường Thành Nhất).

Nghi lễ kết nghĩa quan hệ cha mẹ - con cái của đội thi đến từ buôn Ky (phường Thành Nhất).

Theo chia sẻ của ông Y Thanh Niê (70 tuổi, buôn Ky), với người Êđê, mối quan hệ gia đình và dòng họ không chỉ được xây dựng trên cơ sở quan hệ huyết thống, họ hàng mà còn được xây dựng qua sự liên kết giữa những người trùng họ, khác họ trong cùng dân tộc hoặc khác dân tộc. Lễ kết nghĩa thường được xây dựng theo quan hệ cha mẹ - con cái, anh - em, chị - em. Người kết nghĩa có thể cùng làng, cùng buôn; cũng có thể đến từ nơi khác. Sau lễ kết nghĩa, người được kết nghĩa sẽ chính thức trở thành thành viên mới của gia đình và dòng họ nhận kết nghĩa. Lễ kết nghĩa như sợi dây vô hình thắt chặt tình đoàn kết giữa các gia đình, dòng họ và cộng đồng trong các buôn làng. Khi thực hiện nghi lễ này, cần chuẩn bị hai chiếc áo, hai chiếc vòng và hai tấm khăn thổ cẩm để hai bên gia đình trao cho nhau làm tín vật trước mặt người thân hai bên gia đình. “Trong ngày hội, chúng tôi lựa chọn nghi lễ này để tái hiện, với ý nghĩa tôn trọng đề cao sự đoàn kết, yêu thương, chia sẻ nhau giữa các thành viên trong cộng đồng…” - ông Y Thanh Niê bộc bạch.

Mai Sao