Thiên nhiên lên tiếng bằng bão lũ chất chồng và hành động của chúng ta!

Những ngày qua, nhiều địa phương vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên mang trong mình vết thương sâu hoắm sau chuỗi thiên tai liên tiếp.

Bão số 13 tràn đến, mang theo mưa trắng trời, tàu thuyền chao đảo dưới sóng lớn, gió xoáy quật đổ nhà cửa, đất đá đổ ầm xuống những con đèo hiểm trở, dòng lũ dữ cuồn cuộn đêm ngày. Thiên nhiên đã lên tiếng bằng ngôn ngữ của bão lũ chất chồng...

Những năm trước, chúng ta nói về mưa lạ, bão lạ, giông lạ. Năm nay, mọi thứ hiện diện một cách đáng sợ, với mưa cực đoan, lũ lên theo giờ, phá đỉnh lịch sử, sạt lở chỉ sau một đêm, gió mạnh vượt xa dự báo. Chúng ta cũng từng quen với chu kỳ mưa bão theo mùa. Nhưng nay, thiên tai nối tiếp thiên tai, bất kể thời điểm. Mưa dồn thành lũ. Núi tràn lở loét. Đất đá bật tung chỉ sau vài giờ thấm nước. Những dòng sông vốn hiền lành bỗng hóa hung dữ, cuốn phăng mọi thứ.

Cây bật gốc trước sức mạnh của mưa bão.

Bão lũ cuốn nhà cửa, tài sản, sạt lở xé đường, xé núi. Ẩn đằng sau những tai họa ấy là những cánh rừng bị đốn hạ, những triền đồi bị khoét sâu, những lòng sông bị thu hẹp. Và mỗi lần như thế, chúng ta lại thêm một lần hiểu - thiên tai đang phơi bày điểm yếu của sự phát triển thiếu bền vững.

Mỗi trận thiên tai, chúng ta lại đau đớn, xót xa nhìn những ngôi nhà tốc mái, lút mái, vùi lấp; những xóm làng bị cô lập, rơi vào cảnh khốn cùng; cây cầu, con tàu bị cuốn đi, vỡ nát; tiếng kêu cứu khẩn thiết và những gia đình mất người thân…

Mưa lũ gây sạt lở nghiêm trọng Quốc lộ 1 đoạn qua xã Hòa Xuân. Ảnh: Hoàng Tuyết

Những mối dây của tình người trong cơn bĩ cực được thắt chặt. Những con đường rồi sẽ được sửa lại. Những mái nhà rồi sẽ được dựng lên. Giảm đau thương, hồi sinh cuộc sống. Nhưng sự lên tiếng của thiên nhiên tiếp tục cho thấy sự cấp thiết của việc bảo vệ môi trường, công tác quy hoạch bảo đảm cân bằng hệ sinh thái.

Thiên nhiên sẽ không chờ chúng ta thích ứng và không có những chuyển động tích cực thì có thể sẽ ngày càng khốc liệt. Người dân phải là lực lượng chủ động, phản ứng nhanh đầu tiên trong ứng phó thiên tai, bằng việc nắm chắc kỹ năng sinh tồn và tự bảo vệ. Việc tham gia vào mạng lưới cảnh báo cộng đồng cũng rất quan trọng, bởi mắt người, tai người và sự cảnh giác của cả cộng đồng sẽ hiệu quả trước hết, nhanh nhất. Nhưng giải pháp đặc biệt quan trọng là chủ động, hành động nhanh hơn, quyết liệt hơn, để thiết lập một môi trường sống bền vững.

Nhà nước cần nâng cấp, thiết kế hạ tầng đường, đập, cầu cống theo tình hình khí hậu cực đoan. Chấm dứt phá rừng - phục hồi rừng phòng hộ không thể là chuyện phong trào. Rừng phải là “tường thành xanh”, là “lá chắn”, là “tấm khiên” thực sự chống lại lũ và sạt lở. Mọi điểm dân cư trong vùng nguy cơ cao cần được loại bỏ bằng cách di dời dứt khoát, có lộ trình.

Khoa học - công nghệ phải trở thành nền tảng của hệ thống dự báo, quan trắc, cảnh báo sớm, chính xác, đến được từng thôn buôn miền núi, từng cộng đồng, dân cư vùng bằng, trũng thấp, ven biển. Đồng thời xử lý nghiêm mọi hành vi xâm hại, phá vỡ môi trường tự nhiên.

Lực lượng chức năng hỗ trợ người dân di dời khỏi vùng ngập lụt.

Đây không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành nào. Đây là nhiệm vụ của cả quốc gia. Phát triển bền vững là điều kiện sống còn bảo vệ sự sống của chính chúng ta. Chỉ có như vậy mới giảm thiểu sự cuồng nộ thiên nhiên, giảm thiểu thiệt hại, mất mát do thiên tai.

Ngọc Duyên