Không chủ quan với bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là bệnh lý do tình trạng chất béo tích lũy trong gan vượt quá ngưỡng cho phép. Bệnh gan nhiễm mỡ nếu không được phát hiện sớm và điều trị có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm gan và một số biến chứng nguy hiểm, trong đó khoảng 20% tỷ lệ người bị gan nhiễm mỡ có nguy cơ xơ gan.

Gan là cơ quan nội tạng lớn và cũng là tuyến tiêu hóa lớn nhất trong cơ thể. Gan đóng vai trò vô cùng quan trọng, có chức năng tổng hợp, dự trữ, chuyển hóa, giải độc, tạo và dự trữ máu nhằm duy trì sự sống của cơ thể. Gan nhiễm mỡ là thuật ngữ trong y học dùng để mô tả tình trạng mỡ bị tích tụ quá nhiều trong các tế bào gan, hay còn gọi gan thoái hóa mỡ khi lượng mỡ chiếm hơn 5% trọng lượng của gan.

Ở những người bình thường, lượng mỡ trong gan rất thấp, chỉ chiếm từ 2 - 4% trọng lượng của gan. Gan nhiễm mỡ mức độ nhẹ là khi lượng mỡ trong gan chiếm 5 - 10%; từ 10 - 25% là nhiễm mỡ mức độ vừa và nếu vượt quá 30% là nhiễm mỡ nặng. Khi đó chức năng gan sẽ bị ảnh hưởng; mặc dù gan có thể tự hồi phục bằng cách tạo ra các tế bào mới, thay thế cho các tế bào cũ bị tổn thương nhưng nếu các tác nhân có hại liên tục có mặt ở gan thì tổ chức xơ sẽ hình thành và gây nên bệnh xơ gan.

Theo các bác sĩ tại khoa Khám (Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên), biểu hiện chung của bệnh gan nhiễm mỡ là cảm thấy chán ăn, mất cảm giác ngon miệng trong thời gian dài; buồn nôn, nôn, mệt mỏi, đau hạ sườn bên phải, đầy hơi, trướng bụng; mệt mỏi khó chịu, xuất hiện vàng da… Tuy nhiên, bệnh gan nhiễm mỡ có 3 mức độ với những dấu hiệu và diễn tiến ảnh hưởng đến cơ thể khác nhau nên dấu hiệu nhận biết cũng khác nhau. Ở mức độ 1, do đây là giai đoạn đầu nên các dấu hiệu bệnh thường rất mờ nhạt, hiếm khi có các triệu chứng rõ ràng, thường là cảm giác bụng ấm ách và hơi khó chịu nên nhiều người chủ quan, chỉ tình cờ đi khám sức khỏe hoặc khám một bệnh khác mới phát hiện ra. Ở mức độ 2, lúc này tỷ lệ mỡ chiếm từ 10 - 25% trọng lượng của gan, mỡ đã lan rộng ra các mô gan và cơ hoành nhưng vẫn chưa gây nguy hiểm nghiêm trọng. Ở giai đoạn này, nếu không có can thiệp điều trị, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn 3. Ở mức độ 3, đây là giai đoạn nguy hiểm nhất của gan nhiễm mỡ, bệnh trở nên rất khó điều trị và phục hồi, nguy cơ tăng các biến chứng về gan, như: xơ gan, ung thư gan và có thể dẫn đến tử vong.

Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ cần được khám sức khỏe định kỳ để theo dõi tiến triển của bệnh, đề phòng biến chứng. Ảnh: Đình Thi

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ, điển hình là những người nghiện rượu, tình trạng cơ thể dư cân, béo phì, bệnh lý đái tháo đường hoặc dùng nhiều các loại thuốc có hại cho gan, gen di truyền… Ngoài ra, khi cơ thể sản sinh nhiều mỡ hoặc chuyển hóa mỡ không kịp, lượng mỡ thừa đó sẽ tích trữ trong các tế bào gan khiến gan bị nhiễm mỡ.

Tình trạng gan nhiễm mỡ không thể giải quyết một cách vội vàng bởi thực tế không có loại thuốc hay bất cứ biện pháp nào có thể làm dứt điểm ngay tình trạng gan nhiễm mỡ. Tuy vậy, bệnh có thể cải thiện từ từ nếu người bệnh thay đổi thói quen sinh hoạt, thực hiện lối sống khoa học kết hợp với điều trị các bệnh lý đi kèm.

Theo đó, cần tăng cường vận động cơ thể tùy theo tuổi tác, sức khỏe của mỗi người, như: đi bộ, đi xe đạp, bơi lội, chơi bóng bàn, cầu lông… ít nhất 30 phút/ngày và ít nhất 5 ngày/tuần. Luôn giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ, kết hợp giữa làm việc và nghỉ ngơi một cách hợp lý. Xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, duy trì bữa ăn hằng ngày đủ năng lượng với nhiều rau xanh, hoa quả tươi và ngũ cốc, hạn chế ăn các loại thực phẩm ăn nhanh, khó tiêu hóa; hạn chế ăn mỡ động vật; giảm ăn các loại thịt đỏ (như: thịt bò, thịt lợn), thay thế bằng những loại thịt trắng có protein ít béo như cá, thịt gà; không ăn đồ ăn chứa nhiều cholesterol như nội tạng động vật, da động vật; hạn chế các loại thức ăn nhiều đường, nhiều chất béo. Nên dùng dầu thực vật thay mỡ trong chế biến thực phẩm; cần hạn chế uống rượu, bia, đồ uống có cồn; nếu đang thừa cân hãy thực hiện giảm cân khoa học, lành mạnh. Sử dụng thuốc cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua thuốc để điều trị bệnh.

Khi bị gan nhiễm mỡ, người bệnh cần được khám sức khỏe định kỳ để theo dõi tiến triển của bệnh, kịp thời điều trị, đề phòng biến chứng. Đặc biệt là những người bị béo phì, người nghiện rượu, người bị tiểu đường tuýp 2 và những người bị suy dinh dưỡng thì việc khám sức khỏe định kỳ là vô cùng cần thiết. Ngoài ra, những người bị viêm gan C mạn tính, người bị tăng mỡ máu, người dùng liều cao một số thuốc như corticoides, estrogen cũng nên đi khám sức khỏe định kỳ.

Kim Oanh – Mỹ Hạnh