Cây giống vào mùa

Sau thời gian nắng hạn kéo dài, Tây Nguyên đang bước vào cao điểm mùa mưa và cũng là mùa trồng cây nên lượng cây giống bán ra tại các nhà vườn tăng mạnh.

Muôn nẻo cây giống

Vài năm trở lại đây, khi nhu cầu cây giống ngày càng tăng thì số cơ sở sản xuất cây giống cũng tăng theo, rải đều khắp các địa phương, trong đó tập trung nhiều nhất vẫn là khu vực xã Hòa Thắng, TP. Buôn Ma Thuột. Tại đây, hoạt động sản xuất, buôn bán cây giống diễn ra quanh năm với đủ chủng loại: cà phê, tiêu, cây ăn quả… Từ tháng 6 đến tháng 10 hằng năm là mùa cao điểm, người dân trong và ngoài tỉnh đổ về tìm mua cây giống, nhưng so với những năm trước, thị trường cây giống năm nay trầm lắng hơn do nguồn cung tăng cao và thị trường có sự chuyển hướng khi người dân chuộng cây giống 1 năm tuổi, cà phê thực sinh hơn cà ghép do tỷ lệ sống cao hơn. Ông Đinh Xuân Nhàng, người có hơn 20 năm kinh nghiệm sản xuất cây giống tại thôn 11, xã Hòa Thắng cho rằng, cây giống được ươm trong vườn có mái che nên khi ra môi trường tự nhiên thường bị sốc, nhiều nông dân phơi cây giữa trời nắng khiến miền chóp rễ bị héo khô, khi gặp nước thì thối rữa, trở thành đầu mối trung gian cho vi khuẩn xâm nhập gây hại. Do vậy, để cây giống đạt tỷ lệ sống cao thì ngoài việc lựa chọn giống tốt bà con nên trồng ngay khi gặp thời tiết thuận lợi và tưới nước đều đặn giúp cây nhanh chóng bén rễ, nếu chưa trồng thì phơi trong thời gian ngắn buổi sáng rồi mang vào bóng râm chăm sóc. Riêng với cây cà phê ghép thì chỉ để lại cành chính, hạn chế năng suất những năm đầu để cây phát triển bộ rễ ổn định.

Ông Đinh Xuân Nhàng kiểm tra cây hông trong vườn ươm.

Một người sản xuất cây giống nhiều năm tại Đắk Lắk chia sẻ, thực tế giá cây giống của các vườn ươm hiện nay thấp hơn so với cùng kỳ năm 2014, nhưng người dân vẫn bị chặt chém bởi đa số những người bán cây giống là thương lái bán buôn nên giá cây giống ngoài biến động theo cung cầu còn thay đổi thường xuyên theo sự quen biết, khả năng mặc cả của người mua. Ông Lê Văn Hữu, xã Krông Búk (huyện Krông Pắc) cho biết, đầu tháng 6 vừa rồi, ông tìm tới một cửa hàng trên đường Nguyễn Lương Bằng đặt mua 100 bầu tiêu, ban đầu người mua báo giá 10.000 đồng/bầu loại 2 dây, sau khi mặc cả giá tiêu giảm xuống còn 8.000 đồng/bầu, trong khi một cơ sở khác gần đó chỉ bán 7.000 đồng cho giống cây cùng loại.

Chất lượng thả nổi đến bao giờ?

Nghề sản xuất, kinh doanh cây giống tại xã Hòa Thắng có khoảng 20 năm nay và trở thành nguồn thu chính cho gần 300 hộ dân, tập trung tại thôn 10, 11, 12. Đa số các chủ vườn ươm từng là nhân viên của Công ty TNHH Tư vấn đầu tư và phát triển nông lâm nghiệp Ea Kmat (Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên) nên ít nhiều đã có kinh nghiệm sản xuất cây giống. Bên cạnh đó, cũng có một số người dân từ các địa phương khác đến thuê đất để ươm cây, kinh doanh mà không chú trọng mấy đến chất lượng, thường chỉ chạy theo lợi nhuận nên không ai dám chắc rằng cây giống ở đây đều tốt cả!

Theo thống kê của Sở NN – PTNT, toàn tỉnh hiện có khoảng 500 cơ sở sản xuất cây giống, bình quân mỗi năm có thêm 20 cơ sở mới đi vào hoạt động nhưng chủ yếu là sản xuất nông hộ, quy mô nhỏ lẻ. Về mặt tích cực, khi nhu cầu cây giống tăng cao, nhiều cơ sở ươm cây giống ra đời sẽ mở ra cơ hội cho nông dân lựa chọn giống, chủ động trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tạo môi trường cạnh tranh giá bán có lợi cho nông dân, nhưng theo đó, thị trường cây giống hiện tại cũng rất khó kiểm soát về giá cả cũng như chất lượng khiến người dân không khỏi lo lắng. Anh Ngô Thanh Toàn, xã Cư Suê (huyện Cư M’gar) cho biết, cách đây khoảng 2 tuần, anh ghé vào một cơ sở kinh doanh cây giống trên đường Nguyễn Lương Bằng mua bơ giống và được báo giá là giống bơ quả tròn 40.000 đồng/bầu, còn bơ quả dài 50.000 đồng/bầu. Nhìn cây bơ xanh mướt phổng phao anh tỏ vẻ hài lòng nhưng yêu cầu chủ vườn cam kết chất lượng, và được trả lời rất đơn giản: “Cây giống bây giờ là thế cả, trồng 3 năm mà không có quả thì cưa rồi ghép lại”... Đến các chủ cơ sở vườn ươm cũng không chắc chắn về chất lượng cây giống của mình thì chuyện người dân mua phải cây giống chất lượng không bảo đảm, giá cao là rất khó tránh khỏi!

Ông Phạm Thế Hoan, Phó Chánh thanh tra Sở NN – PTNT thừa nhận, thị trường cây giống hiện tại rất khó kiểm soát. Hằng năm Sở cũng tiến hành nhiều đợt thanh tra đột xuất, định kỳ nhưng khi đến nơi thì các cơ sở đóng cửa hoặc chủ cơ sở thoái thác, lẫn tránh khiến cơ quan chức năng gặp rất nhiều khó khăn. Hiện, Sở đang phối hợp với Cục trồng trọt thanh tra diện rộng các cơ sở sản xuất, kinh doanh cây giống trên địa bàn tỉnh để nắm lại số lượng, chất lượng các vườn ươm để sớm có giải pháp chấn chỉnh.

Thanh Hường