Báo động gia tăng tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm quan hệ tình dục đồng giới nam

Theo ước tính, trên địa bàn tỉnh hiện nay có khoảng trên 2.500 đối tượng là MSM. Từ đầu năm 2020 đến ngày 30-4-2021 bộ phận Tư vấn xét nghiệm tự nguyện HIV đã tư vấn xét nghiệm cho 69 trường hợp MSM, trong đó phát hiện 40 trường hợp dương tính với HIV được đưa vào điều trị tại Khoa Phòng, chống HIV/AIDS - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC), nâng tổng số bệnh nhân nhiễm HIV là đối tượng MSM lên 77 trường hợp, chiếm 13,6% số bệnh nhân quản lý điều trị. Tất cả đều trong độ tuổi từ 15 – 49, phần lớn các trường hợp MSM là công nhân, học sinh, sinh viên.

Bệnh nhân MSM nhận kết quả xét nghiệm tại Khoa Phòng, chống HIV/AIDS - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.

Qua tìm hiểu trong quá trình tư vấn cho thấy: Đối tượng MSM khi còn ở với gia đình, sinh sống vùng nông thôn thường e ngại, không bộc lộ giới tính và xu hướng tình dục; khi lên thành phố đi học, làm việc trong môi trường đô thị, văn hóa cởi mở, dễ hòa nhập, khả năng gặp gỡ các bạn tình đồng giới thuận lợi hơn, việc tìm kiếm bạn tình đồng giới dễ dàng thoải mái dẫn dến việc phát sinh các mối quan hệ tình cảm và có điều kiện quan hệ tình dục với nhau. Tuy nhiên, các đối tượng này phần lớn chưa biết cách bảo vệ phòng ngừa, không có thói quen sử dụng bao cao su, quan hệ tình dục bừa bãi, quan hệ với nhiều bạn tình... khiến nguy cơ lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục rất cao; một số đối tượng có xu hướng sử dụng hêrôin, ma túy đá, thuốc lắc... rồi quan hệ tình dục tập thể, không sử dụng biện pháp bảo vệ, đây chính là nguyên nhân gia tăng tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm đối tượng này.

 Dự báo những năm sắp tới số người nhiễm HIV là đối tượng MSM sẽ tiếp tục gia tăng, đây là một vấn đề nan giải cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS về việc kiểm soát và nâng cao nhận thức của nhóm đối tượng này về kiến thức HIV. Trong khi đó, nhân lực cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS đang thiếu, ở tuyến huyện, thị xã phần lớn cán bộ kiêm nhiệm nhiều chương trình, thường xuyên thay đổi, lượng bệnh nhân điều trị ARV có chiều hướng gia tăng, gây áp lực cho các phòng khám ngoại trú về trang thiết bị máy móc, sinh phẩm, hóa chất xét nghiệm. Vấn đề dân di cư biến động nhất là nhóm người lao động, công nhân, học sinh các tỉnh khác đến đông khiến việc kiểm soát gặp nhiều khó khăn, tình trạng phân biệt đối xử kỳ thị và tự kỳ thị của bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS vẫn còn trong cộng đồng nên nhiều người giấu bệnh, không tiếp cận sớm các dịch vụ xét nghiệm, khám và điều trị ARV.

Để giải quyết vấn đề này, CDC đã lập kế hoạch phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2021 - 2030 trong đó tập trung đẩy mạnh các biện pháp can thiệp giảm tác hại, bao gồm cung cấp bao cao su, bơm kim tiêm, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone, triển khai điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) và triển khai chiến dịch K=K (không phát hiện = không lây truyền) cho nhóm nguy cơ cao, nhất là đối tượng MSM.

Trong thời gian đến, CDC sẽ tập trung nâng cao chất lượng các dịch vụ về phòng, chống HIV/AIDS; duy trì lại nhóm đồng đẳng - tiếp cận cộng đồng, đẩy mạnh công tác truyền thông nhằm giúp các nhóm nguy cơ nhất là đối tượng MSM hiểu rõ về nguy cơ lây nhiễm HIV để họ tiếp cận các dịch vụ xét nghiệm và tham gia điều trị sớm. Khuyến khích các nhóm nguy cơ cao về lây nhiễm HIV/AIDS kết nối điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) góp phần giảm nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh.

Nguyễn Công Thành