Để ôn thi môn Ngữ văn hiệu quả

Kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2012 đang từng bước đến gần. Học sinh lớp 12 đang ráo riết học ngày đêm để mong có một kết quả tốt nhất.

Để dạy - học, ôn và thi tốt nghiệp môn Ngữ văn đạt hiệu quả cao, có thể tham khảo những kinh nghiệm nhỏ sau đây:

Trước hết, cần nắm chắc cấu trúc, thang điểm đề thi tốt nghiệp môn Ngữ văn do Bộ GD-ĐT quy định gồm có 4 câu hỏi, chia làm 2 phần. Phần I bắt buộc các thí sinh phải làm, có 2 câu: Câu 1 (2 điểm) dạng tái hiện kiến thức như nêu hoàn cảnh ra đời, giải thích nhan đề tác phẩm, nêu tình huống truyện…; câu 2 (3 điểm) với yêu cầu viết một bài văn nghị luận xã hội khoảng 400 chữ về một hiện tượng trong đời sống, một tư tưởng đạo lý hoặc một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học. Phần II (5 điểm), học sinh chọn làm một trong hai câu 3a hoặc 3b với kiến thức nghị luận văn học.

Vậy để nắm được lượng kiến thức tương ứng với cấu trúc đề thi cho từng câu hỏi, học sinh cần hệ thống hóa kiến thức các phần như: thơ, truyện ngắn, văn chính luận, tùy bút, kịch, văn học nước ngoài… theo từng đặc điểm giai đoạn lịch sử và phân phối chương trình. Mỗi phần cho từng thể loại có số lượng bài riêng, không trùng khớp giữa chương trình Cơ bản với Nâng cao. Sau khi hệ thống hóa kiến thức, cần nắm kiến thức cụ thể ở từng bài và những câu hỏi có thể ra ở cả hai dạng lí thuyết và phân tích thực hành ở bài đó. Ví dụ, khi ôn đoạn trích “Việt Bắc” của Tố Hữu, có thể gặp câu hỏi ra phần lí thuyết 2 điểm như: nêu hoàn cảnh ra đời, mục đích sáng tác, kết cấu bài thơ…; phần câu nghị luận 5 điểm có thể gặp như: phân tích bức tranh bốn mùa trong nỗi nhớ của người về xuôi, hoặc phân tích khí thế hùng mạnh của những đoàn quân ta ở Việt Bắc trong đoạn thơ cuối... Tức là làm sao phải định hướng được câu hỏi dạng lý thuyết và câu hỏi dạng phân tích thực hành cụ thể cho từng tác phẩm với một cái nhìn toàn diện.

Khi đã nắm được những điều cơ bản, học sinh nên học theo từng phần trong chương trình, tránh tình trạng học phần này chưa xong lại “chạy” sang phần kia, vì như thế sẽ xảy ra việc rối kiến thức. Học phần nào chắc phần đó, không học lan man giữa các yêu cầu trong bài, giữa các phần trong chương trình.

Riêng câu nghị luận xã hội 3 điểm, ngoài kiến thức Ngữ văn, học sinh cần có một lượng kiến thức xã hội nhất định. Câu hỏi này thường được giải quyết theo hai hướng: thực trạng, nguyên nhân, giải pháp hoặc giải thích, phân tích, bình luận. Dù làm theo kiểu nào thì bài viết cũng phải có luận điểm, khoa học rõ ràng mới thuyết phục người đọc.

Như vậy, để ôn thi môn Ngữ văn tốt, cơ bản và cũng là cách tốt nhất là học sinh phải có một cái nhìn toàn diện về chương trình học, nắm vững kiến thức, cấu trúc đề thi và những câu hỏi, thang điểm trong đề thi tương ứng với lượng kiến thức. Khi đó mới nhớ lâu và có cách giải quyết để thi đạt điểm tốt nhất.

Đào Tấn Trực