Mỹ - Iran "ăn miếng, trả miếng"

Ngày 3-2, Mỹ trừng phạt thêm 13 cá nhân và 12 thực thể liên quan tới Iran. Đây là lệnh trừng phạt đầu tiên của chính quyền tân Tổng thống Donald Trump.

 

Bộ Tài chính Mỹ đã đưa ra danh sách 13 cá nhân và 12 thực thể liên quan tới Iran không được tiếp cận hệ thống tài chính của Mỹ hay làm ăn với các công ty Mỹ. Bên cạnh đó, các công ty hoặc những cá nhân nước ngoài nếu làm việc với các cá nhân và thực thể này cũng có nguy cơ bị Mỹ liệt vào danh sách đen.

 

Các trừng phạt của chính phủ mới tại Mỹ cũng tương đồng với hành động mà chính phủ tiền nhiệm của cựu Tổng thống Barack Obama áp đặt nhằm vào chương trình tên lửa đạn đạo của Iran. Tuy nhiên, quan chức cấp cao trong chính quyền của tân Tổng thống Donald Trump cho biết đây mới chỉ là “phát súng khai hỏa” nhằm chống lại cái mà ông Trump coi là “hành vi gây bất ổn” của Iran. Mỹ sẽ bổ sung trừng phạt nếu Iran không hạn chế chương trình tên lửa đạn đạo và tiếp tục hỗ trợ nhóm phiến quân Houthi tại Yemen. 

 

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định áp đặt các lệnh trừng phạt mới với Iran đúng như tuyên bố khi tranh cử. (Ảnh: Reuters)

Theo tuyên bố của Bộ Tài chính Mỹ, trong số những mục tiêu mới bị áp đặt trừng phạt có những đối tượng ở Các Tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE), Lebanon và Trung Quốc.

Phát biểu trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng sau khi Mỹ công bố trừng phạt mới với Iran, người phát ngôn Sean Spicer cho biết: “Tôi cho rằng trừng phạt mới này cho thấy rõ ràng lập trường mạnh mẽ của Mỹ nhằm chống lại các hành động của Iran. Các trừng phạt này không thể công bố một cách nhanh chóng. Mỹ luôn luôn có những lựa chọn bởi vì chúng tôi đã có cả quá trình làm việc về vấn đề này. Việc công bố trừng phạt một cách nhanh chóng và quyết đoán là vì thời điểm đã đến. Tổng thống đã quyết định công bố trừng phạt vào thời điểm này vì những hành động gần đây của Iran”.

 

Chủ tịch Quốc hội Iran Ali Larijani đã lên tiếng khẳng định Iran hành động có trách nhiệm trong các vấn đề khu vực và quốc tế. Ông nói: “Iran đang cho thấy sự chín chắn trong hành xử chính trị liên quan tới các vấn đề khu vực và quốc tế. Những quyết định của Iran đều được cân nhắc kỹ càng. So với nhiều nước khác thì hành xử của Iran không có nghĩa lý gì. “Sự non nớt” có thể thấy rõ trong hành động của các nước. Đó có thể là một nước lớn, nhưng hành xử và lời nói của họ lại không hề chín chắn”.

 

Từ khi vận động tranh cử tân Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố sẽ cứng rắn hơn với Iran. Theo một số nguồn thạo tin, ngay sau khi nhậm chức ông Trump đã tìm cách gia tăng sức ép đối với Iran và việc Iran tuyên bố phóng thử thành công một tên lửa đạn đạo do chính nước này sản xuất hôm 29-1 đã đẩy nhanh quyết định của tân Tổng thống Mỹ.

 

Về phía Iran, Tehran đã lên án các biện pháp trừng phạt mới của Washington, đồng thời tuyên bố sẽ áp đặt các lệnh cấm pháp lý với cá nhân và thực thể Mỹ giúp đỡ "các nhóm khủng bố khu vực". Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Iran nêu rõ các biện pháp trừng phạt mới không phù hợp với những cam kết của Mỹ và nghị quyết 2231 của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc, theo đó ủng hộ thỏa thuận hạt nhân đạt được giữa Iran và 6 cường quốc.

 

Theo AFP, Bộ Ngoại giao Iran ngày 3-2 cho biết nước này đã từ chối cấp thị thực cho các vận động viên Mỹ sẽ tham gia tranh tài tại cuộc thi đấu vật quốc tế được tổ chức ở miền Tây Iran từ ngày 16 đến 17-2 nhằm đáp trả sắc lệnh của Tổng thống Mỹ Donald Trump cấm nhập cảnh đối với công dân của 7 quốc gia có người Hồi giáo chiếm đa số, trong đó có Iran. Vào ngày 31-1, Iran cũng đã tuyên bố ngừng cấp thị thực cho các công dân Mỹ, song sẽ có trường hợp ngoại lệ được một ủy ban đặc trách của Bộ Ngoại giao Iran xem xét.

 

Những căng thẳng giữa Mỹ và Iran đã âm ỉ trong suốt thời gian qua kể từ khi ông Donald Trump lên tiếng chỉ trích gay gắt về thỏa thuận hạt nhân đạt được dưới thời Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama. Trong quá trình tranh cử, tân Tổng thống Mỹ thường xuyên thể hiện quan điểm cứng rắn với Iran, tuyên bố sẵn sàng hủy thỏa thuận hạt nhân đã ký với quốc gia Hồi giáo này.

 

Các biện pháp trừng phạt mới, theo giới quan sát, có thể coi là động thái hữu hình đầu tiên chống lại Iran của ông Trump kể từ khi nhậm chức. Đồng thời lập trường kiên quyết hơn của Mỹ đối với Iran khi lớn tiếng tuyên bố "chính thức đưa Iran vào diện phải để ý" đã cho thấy mối quan hệ Mỹ- Iran tiếp tục vấp phải những sóng gió mới. 

 

Ảnh minh họa. (Ảnh: alarabiya.net)

 

Chỉ cách đây vài ngày, Iran cảnh báo Mỹ không nên "tạo ra căng thẳng mới" với Tehran liên quan đến các cuộc thử nghiệm tên lửa đạn đạo của quốc gia Hồi giáo này. Phía Iran khẳng định sẽ không cúi đầu trước những đe dọa của Mỹ và sẽ tiếp tục các hoạt động tên lửa của họ. Ngoài ra, Iran cũng chỉ trích sắc lệnh cấm nhập cảnh đối với công dân 7 nước có đa số là người Hồi giáo trong đó có Iran mà Tổng thống Mỹ vừa ký, cho rằng sắc lệnh này vi phạm tất cả những cam kết và nguyên tắc quốc tế. 

 

Iran được cho là sẽ có các biện pháp cả về mặt pháp lý lẫn chính trị nhằm đối phó với sắc lệnh này- một động thái cũng được giới quan sát lo ngại sẽ gây thêm những trở ngại cho mối quan hệ vốn đang lục đục giữa Mỹ- Iran.

 

Chủ tịch Ủy ban các vấn đề quốc tế Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga, ông Leonid Slutsky, đưa ra trong buổi phát biểu với báo giới ngày 3-2 rằng việc Mỹ mở rộng các biện pháp trừng phạt chống Iran có thể là bước đi phản tác dụng đối với việc thực hiện các thỏa thuận về chương trình hạt nhân của Tehran.

 

Ông Slutsky cũng đồng thời bày tỏ hy vọng rằng chính quyền mới của tân Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không nghi ngờ thỏa thuận hạt nhân Iran.

 

Theo ông Slutsky, Washington từng khẳng định sẽ thực hiện các cam kết của mình trong khuôn khổ thỏa thuận về vấn đề hạt nhân Iran, có tên gọi Kế hoạch Hành động toàn diện chung (JCPOA), được Iran và Nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là Nga, Anh, Pháp, Trung Quốc cùng với Đức) ký hồi tháng 7-2015, giúp chấm dứt những căng thẳng liên qua chương trình hạt nhân của Tehran. Tuy nhiên, việc gia tăng sức ép có thể khiến tình hình trở nên căng thẳng.

 

Quan chức Nga nhấn mạnh sự cần thiết phải đẩy mạnh các nỗ lực ngoại giao giữa các bên để ngăn chặn nguy cơ này.

 

Hồng Hà ( Theo VOV, TTXVN)