Bệnh lao vẫn khó kiểm soát dù đã có vắc xin và thuốc điều trị

Đến nay, bệnh lao vẫn là một trong những bệnh trọng điểm và khó kiểm soát mặc dù đã có vắc xin và thuốc điều trị; đặc biệt, việc vi khuẩn lao kháng thuốc đang trở thành một thách thức lớn nhất trong điều trị bệnh này.

Việt Nam hiện đứng thứ 12 trong 22 nước có số bệnh nhân nhiễm lao cao trên toàn cầu và xếp thứ 14 trong 27 nước có gánh nặng bệnh lao đa kháng thuốc cao trên toàn cầu. Mỗi năm, cả nước có khoảng 180.000 người mắc mới và 20.000 người chết do bệnh lao, cao hơn 2 lần tai nạn giao thông. Trong số người mắc lao, có tới 76% là nông dân, do mức sống của nhiều hộ dân thấp, môi trường ô nhiễm, công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu còn hạn chế…; đặc biệt, số bệnh nhân lao được phát hiện và điều trị chỉ chiếm khoảng 60% số người mắc lao trong cộng đồng. Nguyên nhân là do tình trạng bác sĩ “già hóa”, không có người thay thế mà nguồn nhân lực mạng lưới chống lao cũng thiếu và thường xuyên thay đổi công tác nên không thể hết lòng vì công việc. Ngoài ra, dịch tễ lao, lao/HIV và lao kháng thuốc ở Việt Nam còn cao, số bệnh nhân chưa được phát hiện còn quá lớn, là nguồn lây nhiễm theo cấp số nhân ra cộng đồng. Trong khi đó, sự kỳ thị, định kiến vì bệnh lao của người dân còn lớn, khiến cho bệnh nhân lao giấu bệnh, tự chạy chữa, bệnh càng nặng, khả năng lây chéo sang người khác càng lớn.

Thăm khám cho bệnh nhân lao điều trị tại cơ sở y tế.

Bệnh lao không có miễn dịch vĩnh viễn như các bệnh truyền nhiễm khác (như bệnh sởi, bạch hầu, ho gà); việc tiêm vắc xin phòng bệnh chỉ có tính tạm thời bảo vệ cho trẻ em giảm tần suất, khả năng bệnh nặng. Bệnh lao lây lan rất nhanh trong cộng đồng, hơn tất cả các bệnh khác, bởi bệnh lây qua đường hô hấp. Một người bị lao sẽ lây cho 10-15 người khác trong một năm. Bên cạnh đó, thuốc chống lao tại Việt Nam là loại thuốc đã có từ rất lâu. Thuốc điều trị lao được sản xuất ra cách đây 60 năm và đến nay vẫn không có sự khác biệt nào cả. Chính v ì vậy, vi khuẩn lao đã quen và nhờn thuốc. Hơn nữa, do bệnh phải điều trị dài ngày, từ 6-8 tháng nên nhiều người bệnh không chờ đợi được dẫn đến điều trị bệnh không dứt điểm. Do vậy, bệnh lao càng trở nên khó kiểm soát. PGS.TS. Đinh Ngọc Sỹ, Chủ nhiệm Chương trình phòng, chống lao quốc gia, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết: Hàng năm, Việt Nam đã điều trị, chữa khỏi cho khoảng 90.000 bệnh nhân lao. Tuy nhiên, bệnh lao khi đã được chữa khỏi thì vẫn có thể mắc trở lại. Người chữa khỏi bệnh lao có thể tái mắc bệnh thông qua việc lây nhiễm bệnh lại từ người khác vì không có miễn dịch chống lao vĩnh viễn hoặc vi khuẩn lao còn sót lại trong người bệnh. Chính vì vậy, bệnh lao sẽ quay trở lại bất cứ lúc nào trong cuộc sống, vòng đời mỗi con người.

Thời gian tới, để công tác phòng chống lao đạt hiệu quả, Chương trình phòng, chống lao quốc gia tiếp tục tăng cường các hoạt động tuyên truyền để người dân có thêm kiến thức về bệnh lao và cùng chung tay xóa bỏ các rào cản, giảm kỳ thị, không giấu bệnh, tự giác đi khám bệnh để được điều trị miễn phí; đồng thời, khuyến khích các cơ sở y tế tư nhân tham gia vào công tác phòng chống lao; kết hợp giữa hoạt động của các cơ sở y tế chuyên khoa và y tế đa khoa, giữa y tế công với y tế tư; triển khai các hoạt động của Chương trình chống lao tại những khu tập trung đông người... Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần có chính sách đãi ngộ thỏa đáng để thu hút đội ngũ bác sĩ làm lao và nhân lực phòng chống lao cơ sở; cần có sự thay đổi về chính sách để người bệnh chủ động tìm đến các cơ sở y tế, kiên trì điều trị lao theo đúng phác đồ.

K.O (nguồn website ĐCSVN)