Cẩn trọng với bệnh uốn ván sơ sinh khi sinh con tại nhà

Trường hợp bé trai bị uốn ván rốn nguy kịch đang điều trị tích cực tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên mới đây lại dấy lên hồi chuông cảnh báo cho những bà mẹ lựa chọn sinh con tại nhà, cắt rốn bằng dụng cụ không vô khuẩn.

 

Chỉ chưa đầy một tuần, Khoa Hồi sức cấp cứu nhi và nhi sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên đã tiếp nhận 2 trường hợp trẻ sơ sinh bị uốn ván rốn nhập viện trong tình trạng nguy kịch. Trường hợp đầu tiên là bé gái con mẹ H’Zen (dân tộc Êđê, ở buôn Đắk Me, xã Đắk N’drot, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông), vào điều trị tại khoa ngày 14-7 với chẩn đoán uốn ván rốn ủ bệnh 4 ngày. Chỉ 3 ngày sau đó (17-7), khoa tiếp tục tiếp nhận bé gái con mẹ Hoa, dân tộc H’Mông, ở thôn 2, xã Ea Kiết, huyện Cư M’gar, vào điều trị trong tình trạng sốt cao, co giật liên tục. Sau khi thăm khám, các bác sĩ xác định bé bị uốn ván rốn ủ bệnh 6 ngày. Hiện cả 2 bé gái vẫn đang được điều trị tích cực trong lồng ấp và thở máy. 

 

Bác sĩ Nguyễn Đức Toàn, Khoa Hồi sức cấp cứu nhi và nhi sơ sinh cho biết: hai trường hợp trẻ sơ sinh bị uốn ván rốn nhập viện nói trên đều được mẹ sinh tại nhà do chính người thân hoặc “bà mụ vườn” đỡ đẻ và dùng dao lam cắt rốn dẫn đến nhiễm trùng. Đáng chú ý là mẹ của 2 trẻ này đều không tiêm vắc xin phòng uốn ván khi mang thai. 

 

Cũng theo bác sĩ Nguyễn Đức Toàn, uốn ván sơ sinh là một bệnh nguy hiểm, gây tử vong cao nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng cách các bà mẹ thực hiện tiêm vắc xin phòng bệnh uốn ván khi mang thai. Tuy nhiên, trên thực tế, mặc dù công tác truyền thông chăm sóc sức khỏe nói chung, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho bà mẹ nói riêng, đặc biệt là việc vận động phụ nữ mang thai, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tiêm vắc xin phòng bệnh uốn ván và sinh đẻ tại các cơ sở y tế để phòng uốn ván sơ sinh cho trẻ vẫn được duy trì thực hiện, nhưng không ít bà mẹ, nhất là phụ nữ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa vẫn còn chủ quan, xem nhẹ việc tiêm phòng này.

 

Đơn cử như trường hợp chị H’Zen, mẹ của một trong hai bé bị uốn ván nói trên, dù đã được cộng tác viên y tế buôn đến tận nhà vận động tiêm phòng vắc xin uốn ván lúc mang thai, nhưng chị vẫn không đi tiêm. Chị H’Zen bộc bạch: “Cán bộ y tế của buôn có đến vận động đi tiêm uốn ván nhưng tôi sợ tiêm lắm nên không đi. Vì nhà ở xa trung tâm, không kịp đi đến cơ sở y tế nên tôi sinh tại nhà do chồng đỡ đẻ và nhờ người khác cắt rốn cho con”. 

 

Một trường hợp uốn ván sơ sinh điều trị tích cực tại khoa Hồi sức cấp cứu nhi và nhi sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên.

Qua thống kê của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cho thấy, chỉ tính trong 2 năm trở lại đây, toàn tỉnh đã ghi nhận 9 trường hợp uốn ván sơ sinh. Cụ thể, năm 2017 ghi nhận 8 trường hợp, trong đó có 5 trường hợp tử vong. Còn năm 2018, đến thời điểm này cũng đã ghi nhận 1 trường hợp mắc bệnh. Bác sĩ Lê Phúc, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh nhận định, hầu hết các ca bệnh uốn ván sơ sinh trong 2 năm qua đều là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu vùng xa. Nguyên nhân là do các bà mẹ không tiêm vắc xin phòng uốn ván và vẫn còn giữ phong tục đẻ tại nhà, cắt rốn bằng những dụng cụ không vô khuẩn. Chính vì không tiêm phòng uốn ván cộng với không vô khuẩn trong lúc sinh dẫn đến tình trạng uốn ván sơ sinh. 

 

Được biết, ngay sau khi ghi nhận ca bệnh uốn ván sơ sinh tại huyện Cư M’gar mới đây, Sở Y tế đã có chỉ đạo yêu cầu Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh, Trung tâm Y tế, phòng y tế các huyện, thị xã, thành phố tăng cường truyền thông, vận động phụ nữ mang thai, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh uốn ván, khám thai định kỳ và sinh tại cơ sở y tế để phòng bệnh uốn ván sơ sinh cho trẻ; truyền thông, giáo dục cho các bà mụ vườn hiểu và không thực hiện việc đỡ đẻ khi chưa đủ điều kiện, không có chuyên môn, chứng chỉ hành nghề. Đồng thời, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cũng tiến hành điều tra, rà soát tỷ lệ tiêm chủng vắc xin uốn ván cho cho các bà mẹ mang thai và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15-35 tuổi) nhằm khoanh vùng các vùng dân cư, thôn, buôn có tỷ lệ tiêm chủng đạt thấp để có kế hoạch tiêm vét vắc xin uốn ván kịp thời.

 

Để hạn chế các trường hợp mắc và tử vong do uốn ván ở trẻ sơ sinh, ngoài các biện pháp chuyên môn của ngành Y tế, bác sĩ Lê Phúc, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cho rằng, bản thân mỗi bà mẹ cần phải nâng cao ý thức phòng bệnh, chủ động tiêm phòng vắc xin uốn ván đúng mũi, đúng lịch. Bên cạnh đó, trong quá trình mang thai và sinh đẻ, các bà mẹ nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và bảo đảm an toàn khi sinh đẻ. 

 

Theo thống kê chưa đầy đủ của ngành Y tế, hiện có khoảng 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản trên địa bàn tỉnh không tiêm phòng uốn ván và khoảng 10% phụ nữ có thai sinh đẻ tại nhà, nương rẫy trong điều kiện dễ bị nhiễm trùng uốn ván.

Kim Oanh