Multimedia Đọc Báo in

Ca khúc "Hò kéo pháo" trong chiến dịch Điện Biên Phủ

14:28, 28/05/2014
"Hò dô ta nào, kéo pháo ta vượt qua đèo. Hò dô ta nào, kéo pháo ta vượt qua núi. Vực sâu thăm thẳm, vực nào sâu bằng chí căm thù...". Những ca từ và giai điệu ấy, suốt sáu mươi năm qua vẫn vang lên trong lòng người Việt mỗi khi nhớ về chiến dịch Điện Biên Phủ.
 
Bởi lẽ, chính đó là máu xương, là sức người bền bỉ của một tinh thần bất khuất, một ý chí lớn lao chưa từng có của một dân tộc anh hùng. Trận Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu" mà khắp nhân loại ca ngợi  có sự góp sức của đội binh chủng văn học - nghệ thuật, với nhiều tác phẩm bất hủ, trong đó có ca khúc “Hò kéo pháo” của nhạc sĩ Hoàng Vân.
 
Không xuất thân từ người lính pháo binh, khi tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ Hoàng Vân là một chính trị viên trung đoàn mới ngoài hai mươi tuổi. Làm công tác địch vận, viết bài cho bản tin trung đoàn, nhạc sĩ Hoàng Vân lúc đó chỉ có chút kiến thức âm nhạc ít ỏi được học từ trường phổ thông. Những lần đi lấy tin để viết bài, ông đã chứng kiến nhiều lần các đơn vị pháo binh hò dô kéo những quả pháo hàng chục tấn vượt qua đèo dốc chênh vênh, nguy hiểm. Với những dụng cụ kéo, đẩy, chèn rất thô sơ, mỗi ngày đêm các chiến sĩ chỉ kéo pháo đi chừng hai, ba kilômet. Có những hôm trời lạnh cóng mà áo các chiến sĩ pháo binh vẫn đầm đìa mồ hôi, rồi chuyện đồng chí Tô Vĩnh Diện lấy thân mình chèn pháo đã làm xúc động tâm hồn người lính trẻ mang phẩm chất nghệ sĩ Hoàng Vân. Có lẽ ca khúc  “Hò kéo pháo” đã bắt đầu ngân lên những nốt nhạc hào hùng đầu tiên từ những gì nhạc sĩ trải nghiệm đó.
Bộ đội đưa pháo vào trận địa.  (Ảnh tư liệu TTXVN)
Bộ đội đưa pháo vào trận địa. (Ảnh tư liệu TTXVN)

Nhạc phẩm “Hò kéo pháo”  vừa mang tính hào hùng, song lại vừa có nét cảm thương phảng phất trong từng giai điệu. Quả vậy, như trên đã nói, ca khúc này ra đời bắt nguồn từ một thực tế khi thấy hành động quả cảm của quân ta trong tư thế kéo pháo vào rồi lại kéo pháo ra khỏi trận địa do sự thay đổi chiến lược từ "đánh nhanh, thắng nhanh" sang "đánh chắc, tiến chắc" của tướng Giáp. Cảm xúc của người lính kéo pháo với một quyết tâm cao như núi đan xen cái hùng và cái bi, sự vững tin và nỗi đau mất mát đã khiến cho ca khúc thấm đẫm nỗi niềm đồng cảm, vừa hùng tráng bay bổng, vừa lắng đọng nỗi ray rứt trầm buồn trong từng điệu nhạc. Có phải thấu cảm được tấm lòng người chiến sĩ vậy chăng mà từ khi mới ra đời, “Hò kéo pháo” đã bay đi rất nhanh, len qua từng đơn vị chiến đấu, thấm vào lòng dạ không biết bao nhiêu người góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ hào hùng của đất nước.

“Hò kéo pháo” sau đó đã nhanh chóng được những nghệ sĩ tên tuổi hát vang trong trận địa đánh Pháp, ngay cả lúc hòa bình và hát mãi đến hôm nay; hát cho những người lính sau nhiều ngày đêm kéo pháo mỏi mệt, hát cho cả vị tướng huyền thoại lừng danh Võ Nguyên Giáp nghe và được tặng ngay giải Nhất trong Đại hội Liên hoan toàn quân 1954. Ra đời đã 60 năm qua, song chắc chắn ca khúc này sẽ còn vang vọng mãi, đồng hành cùng chiến dịch Điện Biên Phủ lẫy lừng. Ca từ nên thơ và giai điệu vừa hào sảng, vừa thoáng chút nỗi niềm, Hò kéo pháo ngân lên như một hồi kèn xung trận, lẫm liệt mà tràn đầy tình yêu thương tha thiết: "Gà rừng gáy trên nương rồi, kéo pháo ra băng qua đồi trước khi trời hửng sáng. Sắp đến nơi rồi, còn một đợt nữa thôi. Vai ướt đẫm sương đêm cùng mồ hôi..."

Lê Thành Văn


Ý kiến bạn đọc


(E-magazine) Kiến tạo kinh tế nông nghiệp, nông thôn
Đắk Lắk không chỉ nằm trong khu vực có hệ sinh thái tự nhiên phong phú, đa dạng phù hợp cho phát triển nông nghiệp, mà còn là địa phương có đến 49/53 dân tộc thiểu số cùng sinh sống. Đây là lợi thế cạnh tranh rất lớn cho tỉnh trong xây dựng và phát triển Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), tạo dựng nền nông nghiệp giàu bản sắc, kiến tạo kinh tế vùng nông thôn vững mạnh, tạo cú hích nâng tầm giá trị cho nông sản địa phương vươn ra thị trường trong và ngoài nước.