Phòng ngừa đột quỵ

Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não là nguyên nhân gây ra tử vong đứng hàng thứ ba sau bệnh tim mạch và ung thư. Đột quỵ là hiện tượng máu lên não bị gián đoạn đột ngột do nghẽn hoặc vỡ một nhánh động mạch não khiến tế bào não bị chết do thiếu ôxy. Có hai hình thái đột quỵ là do thiếu máu não cục bộ và do xuất huyết não. Cả 2 hình thái này đều khiến máu không lên não làm tổn thương các tế bào thần kinh và chức năng hoạt động của não có thể bị ngưng trong thời gian dài.
Tăng huyết áp là nguyên nhân chính gây nên tình trạng này, chiếm 80% trường hợp. Những nguyên nhân còn lại do xơ vữa động mạch, thiếu máu cục bộ cơ tim, suy tim, vỡ phình mạch máu não… Đột quỵ rất dễ xảy ra nếu người bệnh có sẵn bệnh đái tháo đường hoặc rối loạn chuyển hóa lipid (tăng mỡ máu). Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong và tàn tật chính ở người lớn tuổi. Tuy nhiên, hiện nay căn bệnh này đã xuất hiện ở người trẻ hơn.
Đột quỵ thường xảy ra đột ngột với ít dấu hiệu báo trước. Thực tế có những người vào chiều tối hôm trước vẫn sinh hoạt bình thường, lúc đi ngủ vẫn khỏe mạnh, ban đêm hay sáng sớm hôm sau đã thấy hôn mê bất tỉnh. Do đó, khi trong nhà có người mắc các bệnh tim mạch, huyết áp thì người thân cần chú ý theo dõi. Khi thấy các dấu hiệu: đột ngột đau đầu dữ dội, choáng váng, rối loạn tri giác như tiếp xúc chậm chạp, ngủ gà, hôn mê; đột ngột không nói được, diễn tả lời nói khó khăn, nói vô nghĩa, lẫn lộn hoặc khó khăn trong việc hiểu người khác; yếu liệt tay, chân theo nửa người; đột nhiên nhìn mờ hoặc nhìn nhòe, mù màu có thể bị ở một bên mắt; tiêu, tiểu không tự chủ hoặc bí tiểu hoàn toàn… thì phải nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.
Nếu phát hiện ra người nhà bị đột quỵ, trong khi chờ xe đưa đi cấp cứu nên để bệnh nhân nằm yên, nới rộng quần áo. Nếu bệnh nhân bị ói (nôn), cần đặt đầu bệnh nhân nghiêng qua một bên và dùng tay lấy hết các chất nôn ở miệng, mũi bệnh nhân ra; nếu bệnh nhân bị co giật, đề phòng bệnh nhân cắn vào lưỡi nên lấy khăn vải quấn quanh chiếc đũa hay chiếc thìa đặt vào giữa hai hàm răng của bệnh nhân.
Hiện nay, việc điều trị bệnh đột quỵ đã có nhiều tiến bộ giúp giảm tỷ lệ tử vong và kéo dài cuộc sống cho bệnh nhân nhưng mức độ tàn phế vẫn còn là thách thức và gánh nặng cho gia đình, xã hội. Đối với người cao tuổi, bệnh nhân mắc bệnh cao huyết áp, tim mạch…, người thân phải biết được những dấu hiệu báo trước như đã nêu trên để kịp thời xử lý và có những biện pháp tích cực chủ động đề phòng tai biến. Bên cạnh đó, phải thường xuyên kiểm tra huyết áp cho người cao tuổi, người mắc các bệnh về tim mạch, huyết áp. Việc giữ ấm cổ, ngực, tránh nhiễm lạnh đột ngột cho cơ thể rất quan trọng. Những khi trời lạnh giá, giữa đêm hoặc gió to, hạn chế ra ngoài trời, nếu có việc cần ra ngoài trời giữa đêm thì nên mặc đủ ấm. Không nên tắm nước lạnh ở nơi gió lùa hoặc tắm quá khuya; nam giới khi uống rượu, bia không nên tắm ngay; không nên tập thể dục vào lúc quá sớm khi trời còn lạnh mà phải tùy thời tiết và tập vừa với sức mình, gắêng sức quá có thể xảy ra tai biến mạch máu náo.