Trẻ em dễ bị mù do thiếu vitamin A

Vitamin A có vai trò rất quan trọng đối với mắt. Thiếu vitamin A gây triệu chứng quáng gà, dẫn tới khô mắt, nhuyễn biểu mô kết giác mạc gây mù. Vì vậy, việc biết cách phòng, phát hiện sớm bệnh và xử trí đúng để tránh mù lòa là rất cần thiết.

Trẻ thiếu vitamin A dễ bị quáng gà, sợ ánh sáng. Ảnh minh họa

Biểu hiện sớm nhất của thiếu vitamin A là bệnh quáng gà. Vào lúc chập choạng tối, trẻ còn bé có thể hay theo nhầm người khác tưởng là mẹ, trẻ nhỏ đi lại khó khăn, hay va vấp phải các đồ vật trong nhà, hoặc phải lần theo tường để đi. Đối với trẻ lớn hơn thì không dám chạy theo bạn đùa nghịch, thường ngồi yên ở góc nhà hoặc bậc cửa. Trong khi ăn cơm, trẻ thường xúc trượt đĩa thức ăn. Đến giai đoạn khô kết mạc, lòng trắng mắt của trẻ bị khô, không còn ướt bóng nữa và trở nên sần sùi. Dần dần, lòng trắng mắt của trẻ bị mờ đục, đổi thành màu vàng nhạt hoặc xám nhạt, nhăn nheo. Đồng thời, ở lòng trắng mắt xuất hiện những đám bọt xốp màu trắng như bọt xà phòng. Khi chuyển sang giai đoạn khô nhuyễn giác mạc (khô lòng đen), lòng đen mắt trở nên mờ đục, sần sùi, trông lờ mờ như tấm kính bị bám hơi nước. Nếu không được phát hiện bệnh và điều trị kịp thời, chỉ trong vài ngày, lòng đen mắt bị nhuyễn nát, loét ra, tạo thành ổ loét có màu vàng bẩn, rồi mắt bị thủng và nhiễm khuẩn.

Trong trường hợp, để đến giai đoạn khô nhuyễn giác mạc này mới đưa trẻ đi bệnh viện khám chữa bệnh thì đã muộn, nhất định sẽ để lại sẹo giác mạc gây mù loà, nghiêm trọng hơn có thể phải khoét bỏ con mắt. Đặc biệt, ở trẻ bị khô mắt thường kèm theo các bệnh nặng khác như suy dinh dưỡng, tiêu chảy, rối loạn tiêu hoá kéo dài, viêm phổi, viêm phế quản, sởi... có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng. Do đó, khi thấy trẻ có các triệu chứng kể trên, cha mẹ hay người nuôi dưỡng phải nhanh chóng đưa trẻ đi khám bệnh ở cơ sở y tế gần nhất. Khi đã xác định trẻ bị bệnh khô mắt cần cho cho uống  ngay vitamin A liều cao 200.000 UI. Trường hợp không có sẵn vitamin A 200.000 UI, có thể cho trẻ uống 4 viên vitamin A 50.000 UI. Đối với vùng sâu vùng xa không thể mua ngay được vitamin A, có thể cho trẻ ăn ngay mỗi ngày từ 1 - 2 lạng gan lợn hoặc gan bò nấu chín. Tốt nhất là cho trẻ vào điều trị ở khoa nhi các bệnh viện để kết hợp điều trị suy dinh dưỡng và các bệnh nhiễm khuẩn khác.

Lòng đỏ trứng gà chứa nhiều vitamin A. Ảnh: TL

Để phòng bệnh thiếu vitamin A cho trẻ, cần nuôi con bằng sữa mẹ ngay từ khi mới đẻ cho đến khi trẻ được 24 tháng tuổi hoặc hơn.  Từ tháng thứ 4 trở đi cần cho trẻ ăn dặm để đảm bảo thức ăn cung cấp đủ vitamin A, chất đạm và chất béo cũng như muối khoáng hàng ngày.  Vitamin A có nhiều trong các thức ăn có nguồn gốc động vật như gan, lòng đỏ trứng, cá, sữa nhưng có rất ít trong thịt nạc. Chất tiền vitamin A có nhiều trong các loại quả, củ có màu đỏ hoặc màu vàng sẫm như gấc, bí ngô, xoài, hồng, khoai lang nghệ, quả trứng gà…hoặc các loại rau có màu xanh sẫm như rau ngót, rau cải, rau  mồng tơi, rau dền, rau đay, rau lang, thì là, súplơ... Khi trẻ từ  6 tháng tuổi trở đi, cần cho trẻ đi uống vitamin A liều cao bổ sung định kỳ 6 tháng/lần theo lịch của cơ quan y tế.

  Tổ chức Y tế Thế giới ước tính, hàng năm có khoảng hơn 3,1 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị mắc bệnh khô mắt do thiếu vitamin A; trong đó một nửa triệu trẻ em bị tử vong, hơn nửa triệu trẻ em khác bị mù, đây là một trong 5 nguyên nhân gây mù chủ yếu cho nhân loại. Ở nước ta trước đây, bệnh khô mắt do thiếu vitamin A đã tồn tại dai dẳng và khá trầm trọng. Từ năm 1989, chương trình phòng chống bệnh khô mắt và thiếu vitamin A ở Việt Nam đã được Bộ Y tế triển khai rộng khắp cả nước với sự giúp đỡ của quốc tế bằng biện pháp chủ yếu là cho trẻ uống vitamin A liều cao định kỳ 6 tháng/lần. Sau nhiều năm thực hiện, đến nay, bệnh khô mắt và thiếu vitamin A ở trẻ em Việt Nam đã được đẩy lùi, chỉ còn rải rác ở các vùng núi cao, vùng sâu, vùng xa.

K.O (nguồn SK&ĐS)