Giải Nobel Văn học 2011 Tomas Transtromer – người khai mở lối tiếp cận tinh khôi về thực tại

Giải Nobel Văn học 2011 đã thuộc về nhà thơ Tomas Transtromer, người Thụy Điển. Ông được xem là một trong những nhà văn nổi tiếng nhất của Bắc Âu kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai. 

Tomas Transtromer sinh ở Stockholm, Thụy Điển ngày 15-4-1931, là nhà văn, nhà thơ, dịch giả nổi tiếng thế giới. Ngoài ra, ông còn là nhà tâm lý học. Cha của ông là một nhà báo và mẹ ông là một giáo viên. Ông lấy bằng cử nhân nghệ thuật tại Đại học Stockholm vào năm 1956.

Từ nhỏ đã say mê văn học, Tomas Transtromer  bắt đầu viết vào năm 15 tuổi và xuất bản tập thơ đầu tiên khi mới 23 tuổi. Ông đã xuất bản hơn 10 đầu sách, trong đó những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông gồm tập thơ “Windows and Stones” ra đời năm 1966 và tập thơ “Baltics” năm 1974. Tập thơ mới nhất của ông là "Den stora gatan" (Điều bí ẩn lớn) được xuất bản năm 2004. Ngoài thi ca, Transtroemer cũng viết một cuốn hồi ký ngắn mang tên "Minnerna ser mig" (Những kỷ niệm đang nhìn tôi).

Thơ của ông được giới thiệu tại Mỹ vào đầu những năm 1960 và được yêu thích rộng rãi trên thế giới, nhất là ở khu vực Bắc Mỹ. Các nhà xuất bản độc lập như Greywolf và New Directions đã phát hành thơ của ông tại Mỹ - quốc gia vốn rất ít đọc văn của nước khác.

Tomas Transtromer được đánh giá là nhà thơ Thụy Điển đương đại nổi tiếng nhất, là một trong những cây viết xuất chúng nhất tại khu vực Bắc Âu kể từ Thế chiến thứ hai, từng là ứng viên tiềm năng của Giải Nobel Văn học trong nhiều năm. Trước khi nhận giải Nobel Văn học 2011, ông đã nhận nhiều giải thưởng của các quốc gia khác nhau, trong đó có giải Pétrarque (Đức, 1981) và giải Neustadt International (Mỹ, 1990). Năm 1997, thành phố Vasteraas - nơi ông từng sống trong 30 năm - đã lập ra giải thưởng văn học mang tên ông.
Đến nay, những tác phẩm của Tomas Transtromer đã được dịch sang 50 ngôn ngữ trên thế giới và có tầm ảnh hưởng toàn cầu, đặc biệt là ở các quốc gia Bắc Mỹ. Bản thân ông cũng đều đặn cho ra đời một bản dịch những bài thơ của mình ở các ngôn ngữ khác. Phần lớn những tuyển tập thơ của Transtromer rất đặc trưng vì kết cấu, sự cụ thể và các phép ẩn dụ sâu sắc.

Theo thông cáo báo chí của Ủy ban Nobel, Tomas Transtromer được trao giải "vì bằng những tác phẩm thi ca giàu tính hình tượng, ngôn ngữ trong sáng và cô đọng, ông đã mang lại cho nhân loại một cách tiếp cận tinh khôi về thực tại”. Peter Englund - Thư ký thường trực Viện Hàn lâm Thụy Điển - nhận xét thêm: "Tomas Transtromer đến với thơ ca bắt đầu từ năm 1951. Gia tài của ông không quá đồ sộ. Nhưng ông đặt ra những câu hỏi lớn. Ông viết về cái chết, về lịch sử, ký ức và tự nhiên".

Với sự vinh danh bằng Giải Nobel Văn học 2011, ông sẽ nhận giải thưởng trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (tương đương 1,5 triệu USD). Nhà thơ Tomas Transtromer là người thứ 108 nhận giải Nobel Văn học danh giá kể từ năm 1901. Lễ trao giải sẽ diễn ra vào ngày 10-12 tại Stockholm (Thụy Điển).