Phố cổ rêu phong

Đêm phố cổ. Chiếc xe ngựa cọc cạch chạy dưới màn mưa huyền hoặc. Người đánh xe là ông lão gầy guộc co ro trong tấm áo bạc phếch. Ông rít thuốc lá liên tục cho đỡ cơn lạnh giá. Khói thuốc lòa nhòa bay trong gió mưa lất phất. Ánh đèn phố hắt xuống lòng đường màu sáng vàng vọt, xanh xao, tiếng nhạc Trịnh từ góc phố rót vào tai giai điệu buồn trầm lắng, như men rượu nồng nàn làm ấm lòng lữ khách cô đơn.

Minh họa: Trà My

Phố xá đã thay đổi nhiều. Những ngôi nhà cao tầng vọt lên ngất nghểu, đêm lấp lánh ánh đèn màu. Mặc, phố cổ cứ thế; cứ trầm tư, hao gầy. Ta hỏi từng lớp rêu phong kia đã ghi dấu bao nhiêu thời gian, lịch sử thăng trầm? Nhìn những mái phố già nua, cam chịu trước phong ba bão tố, chất chứa đầy hoài niệm như thấy bóng dáng cha ông nhọc nhằn thuở trước.
Đêm trăng mùa hạ. Phố cổ với những mái ngói âm dương cong cong, trầm mặc, soãi bóng xuống bờ sông, tưởng như thành quách, lâu đài của một kinh thành cổ kính vẫn còn đây đó.
Chiều tàn thu. Những chiếc lá lả tả rơi, có chiếc vương trên mái phố lẩn quất rồi bay vèo theo cơn gió. Vài đôi trai gái dắt tay nhau đi trong phố cổ, mưa bụi bám trên tóc, trên áo. Măc, họ cứ quấn quít bên nhau.
Mùa đông. Phố cổ u hoài, mưa lê thê, buồn mênh mang réo gọi từ miền ký ức, đánh thức bao kỷ niệm êm đềm của thời thơ ấu, làm cho con người ta quên hết chuyện ân oán, giận hờn.
Ngày đông. Phố cổ vắng tanh. Khách bộ hành co mình trong mái phố, chặc lưỡi nhìn trời. Giới văn nghệ sĩ nghe giọt buồn thánh thót rơi qua tách cà phê.
Cùng đi qua phố cổ, chàng họa sĩ đứng tĩnh lặng dán mắt vào mái ngói âm dương uốn cong, thấy ở đó có những nguồn sáng lấp lánh như thiên biến vạn hóa. Nhà thơ thì đếm bước, thi thoảng dừng chân nghe hơi thở phập phồng của phố, nghe tiếng gạch ngói lổn nhổn cựa quậy và âm vang tiếng gọi người xưa vọng về.
Một ngày. Phố cổ chợt trở nên nhộn nhịp khác thường. Đoàn khách quốc tế và trong nước đến chụp ảnh, quay phim. Ông lão tóc bạc phơ, miệng luôn hấp háy cười. Ông tự hào trả lời với các nhà báo trong và ngoài nước rằng: đến đời ông là đời thứ chín sống ở phố cổ này, rằng: ông yêu phố cổ như yêu máu thịt của mình.    

Trần Quốc Cưỡng