Chương trình mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả: Nỗ lực thực hiện theo lộ trình

Tổng kế hoạch vốn thực hiện Chương trình giai đoạn 2016 – 2020 là 249,37 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn vay cấp phát hỗ trợ là 209,64 tỷ đồng, UBND tỉnh vay lại 17,71 tỷ đồng, nguồn vốn đối ứng ngân sách tỉnh 22,02 tỷ đồng.

Trong đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, thực hiện cấp nước tập trung nông thôn. Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn xây dựng kế hoạch đầu tư sửa chữa, cải tạo, xây mới 22 công trình cấp nước với tổng nhu cầu vốn là 177,1 tỷ đồng, cấp nước cho 14.000 hộ. Ngành Y tế thực hiện hỗ trợ xây dựng nhà tiêu hộ gia đình, cấp nước và vệ sinh trạm y tế, nâng cao năng lực truyền thông, giám sát, theo dõi và đánh giá chương trình với tổng nguồn vốn 28,21 tỷ đồng. Ngành Giáo dục - Đào tạo thực hiện cấp nước và vệ sinh trường học và nâng cao năng lực truyền thông, giám sát, theo dõi và đánh giá chương trình với tổng nhu cầu vốn trên 38 tỷ đồng.

Cán bộ Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn kiểm tra hoạt động của công trình cấp nước xã Ea Hồ (huyện Krông Năng).

Thời gian qua, các ngành, địa phương được giao nhiệm vụ đã tích cực triển khai thực hiện chương trình và bước đầu đạt được một số kết quả nhất định, góp phần nâng cao tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh, nâng cao số lượng các trường học, trạm y tế được sử dụng nguồn nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh thông qua các hoạt động xây mới, cải tạo các công trình cấp nước, nhà tiêu. Ngoài ra, Chương trình đã góp phần thay đổi hành vi của người dân thông qua các hoạt động thông tin, tuyên truyền, nâng cao năng lực… Tính đến hết năm 2019, tỉnh Đắk Lắk có 7.109/14.000 hộ đấu nối sử dụng nước từ công trình cấp nước tập trung, đạt 51% kế hoạch giai đoạn 2016 - 2020; có 19/30 xã đạt vệ sinh toàn xã với 72 trường học, 39 trạm y tế có công trình cấp nước và vệ sinh được xây mới, nâng cấp cải tạo; 2.143 nhà tiêu hợp vệ sinh được cải thiện.

Theo kế hoạch, đến hết năm 2020, tỉnh phấn đấu hoàn thành 11 xã vệ sinh toàn xã còn lại thuộc mục tiêu giai đoạn 2016 - 2020. Riêng cấp nước dự kiến đạt khoảng 3.130 đấu nối được đầu tư từ các công trình cấp nước. Bên cạnh đó, các ngành được giao nhiệm vụ triển khai các hợp phần phấn đấu duy trì tính bền vững với mục tiêu 14 xã bền vững về vệ sinh toàn xã, hơn 5.000 đấu nối cấp nước bền vững cũng như hoàn thành các chỉ số giải ngân thuộc năng lực mềm theo quy định.

Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, mặc dù việc thực hiện Chương trình đến năm 2019 đạt được kết quả tích cực, song kết quả tổng thể còn thấp so với mục tiêu của cả Chương trình; tiến độ thực hiện chưa đáp ứng yêu cầu (chậm 2 năm so với kế hoạch). Nguyên nhân là do Chương trình được hình thành khi Luật Đầu tư công có hiệu lực thi hành với nhiều quy định mới, gặp những khó khăn trong việc giao, phân khai nguồn vốn, năng lực triển khai thực hiện Chương trình theo phương thức dựa trên kết quả đầu ra tại nhiều địa phương còn hạn chế.

Niềm vui nước sạch của người dân buôn Kbu, xã Hòa Khánh (TP. Buôn Ma Thuột).

Ông Phạm Ngọc Bình, Phó Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh cho biết, tính cả kết quả của kế hoạch thực hiện năm 2020, tỉnh Đắk Lắk chưa đạt mục tiêu Chương trình đề ra giai đoạn 2016 - 2020 về đấu nối cấp nước được giao với nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Đây cũng là tình hình chung của nhiều tỉnh tham gia thực hiện Chương trình. Trên cơ sở đề xuất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, WB và các bộ, ngành đã thống nhất trình Chính phủ điều chỉnh 2 nội dung hiệp định tín dụng gồm: gia hạn thời gian thực hiện Chương trình thêm 24 tháng (đến 31-7-2023), tỷ lệ % về đấu nối hệ thống bền vững, đấu nối hoạt động; đề nghị các tỉnh cam kết chấp thuận thay đổi và cam kết bố trí vốn đối ứng của địa phương để chi cho các hoạt động thường xuyên. UBND tỉnh Đắk Lắk cũng đã thống nhất các nội dung đề xuất trên.

Nguyễn Xuân