Về Luật Biển Việt Nam năm 2012

(Tiếp theo và hết) 

25. Tàu thuyền nước ngoài đến vùng biển Việt Nam phải tuân thủ quy định gì?

- Đối với tàu quân sự và tàu thuyền công vụ: Chỉ được đi vào nội thủy, neo đậu tại cảng, bến hay nơi trú đậu trong nội thủy hoặc cảng, bến hay nơi trú đậu của Việt Nam ở bên ngoài nội thủy nước ta theo lời mời của Chính phủ hoặc thỏa thuận giữa cơ quan có thẩm quyền của nước ta với quốc gia tàu mang cờ.

Hoạt động của các tàu này phải phù hợp với lời mời của Chính phủ hoặc thỏa thuận với cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam và phải tuân thủ quy định pháp luật; nếu vi phạm thì phải chấm dứt ngay hành vi vi phạm và rời khỏi lãnh hải ngay lập tức nếu đang ở trong lãnh hải; quốc gia mà tàu mang cờ phải chịu trách nhiệm về mọi thiệt hại do tàu thuyền đó gây ra cho Việt Nam.

- Đối với tàu ngầm và các phương tiện đi ngầm khác: Trong nội thủy, lãnh hải, các tàu này phải hoạt động ở trạng thái nổi trên mặt nước và phải treo cờ quốc tịch (trừ trường hợp được phép của Chính phủ hoặc theo thỏa thuận giữa Chính phủ ta và chính phủ của quốc gia mà tàu thuyền đó mang cờ).

26. Nhà nước ta có quyền gì đối với tội phạm xảy ra trên tàu thuyền nước ngoài đang đi trên các vùng biển của Việt Nam?

Trong trường hợp này, Nhà nước ta có quyền tài phán hình sự phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà nước ta là thành viên, cụ thể:

- Nếu tội phạm xảy ra trên tàu thuyền nước ngoài sau khi rời khỏi nội thủy và đang đi trong lãnh hải Việt Nam: Lực lượng tuần tra, kiểm soát trên biển có quyền tiến hành các biện pháp để bắt người, điều tra.

- Nếu tội phạm xảy ra trên tàu thuyền nước ngoài đang đi trong lãnh hải Việt Nam nhưng không phải ngay sau khi rời khỏi nội thủy Việt Nam: Lực lượng này chỉ được bắt người, điều tra nếu việc phạm tội đó ảnh hưởng đến Việt Nam; có tính chất phá hoại hòa bình đất nước hay trật tự trong lãnh hải Việt Nam; thuyền trưởng hoặc viên chức ngoại giao hoặc viên chức lãnh sự của quốc gia mà tàu thuyền mang cờ yêu cầu sự giúp đỡ của các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam; để ngăn chặn hành vi mua bán người, mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy.

- Nếu tàu thuyền đó xuất phát từ một cảng nước ngoài và chỉ đi trong lãnh hải mà không đi vào nội thủy Việt Nam và việc phạm tội đã xảy ra trước khi tàu thuyền đó đi vào lãnh hải Việt Nam: Lực lượng này không được tiến hành bất kỳ biện pháp nào để bắt giữ người hay điều tra việc phạm tội (trừ trường hợp cần ngăn ngừa, hạn chế ô nhiễm môi trường biển hoặc để thực hiện quyền tài phán quốc gia về lắp đặt và sử dụng đảo nhân tạo, thiết bị và công trình trên biển; nghiên cứu khoa học biển, bảo vệ và gìn giữ môi trường biển).

27. Trường hợp nào được, không được bắt giữ, xử lý nhằm mục đích thực hiện quyền tài phán dân sự đối với tàu thuyền nước ngoài?

Việc bắt giữ hay xử lý tàu thuyền nước ngoài nhằm mục đích thực hiện quyền tài phán dân sự chỉ được thực hiện nếu tàu thuyền đó đang đậu trong lãnh hải hoặc đi qua lãnh hải sau khi rời khỏi nội thủy Việt Nam. Ngoài ra:

- Không được buộc tàu thuyền nước ngoài đang đi trong lãnh hải phải dừng lại hoặc thay đổi hành trình chỉ vì mục đích thực hiện quyền tài phán dân sự đối với cá nhân đang ở trên tàu thuyền đó.

- Không được tiến hành các biện pháp bắt giữ hay xử lý về mặt dân sự đối với tàu thuyền nước ngoài đang đi trong vùng biển Việt Nam (trừ khi tàu đang đi trong nội thủy và trừ trường hợp việc thi hành các biện pháp này liên quan đến nghĩa vụ đã cam kết hay trách nhiệm dân sự mà tàu thuyền phải đảm nhận trong khi đi qua hoặc để được đi qua vùng biển Việt Nam).

28. Quyền truy đuổi tàu thuyền nước ngoài được quy định ra sao?

- Hoạt động này chỉ được thực hiện khi:

+ Các tàu thuyền này vi phạm các quy định của pháp luật Việt Nam nếu đang ở trong nội thủy, lãnh hải và vùng tiếp giáp lãnh hải Việt Nam.

+ Đã phát tín hiệu yêu cầu tàu thuyền này dừng lại để tiến hành kiểm tra nhưng tàu thuyền đó không chấp hành. Việc truy đuổi có thể được tiếp tục ở ngoài ranh giới của lãnh hải hay vùng tiếp giáp lãnh hải Việt Nam nếu được tiến hành liên tục, không ngắt quãng.

Quyền này cũng được áp dụng đối với hành vi vi phạm quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia của Việt Nam, vi phạm trong phạm vi vành đai an toàn và trên các đảo nhân tạo, thiết bị, công trình trên biển trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam.

- Việc truy đuổi chấm dứt khi tàu thuyền bị truy đuổi đi vào lãnh hải của quốc gia khác.

Trần Thiên Định