Tìm hiểu về Hiến pháp năm 2013

41. Chế định Chủ tịch nước được Hiến pháp năm 2013 ghi nhận như thế nào? Nhiệm kỳ của Chủ tịch nước là bao lâu?

- Chế định Chủ tịch nước và nhiệm kỳ của Chủ tịch nước được Hiến pháp năm 2013 ghi nhận tại Điều 86, Điều 87 như sau:

Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại.

Chủ tịch nước do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội.

Chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội.

- Nhiệm kỳ của Chủ tịch nước theo nhiệm kỳ của Quốc hội. Khi Quốc hội hết nhiệm kỳ, Chủ tịch nước tiếp tục làm nhiệm vụ cho đến khi Quốc hội khóa mới bầu ra Chủ tịch nước.

42. Nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước trong mối quan hệ với cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp được Hiến pháp năm 2013 quy định như thế nào? Có điểm gì mới so với Hiến pháp năm 1992?

Hiến pháp năm 2013 làm rõ hơn nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước trong mối quan hệ với cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp; được quy định tại Điều 88 và Điều 90, cụ thể như sau:

-  Trong mối quan hệ với Quốc hội: Giữ quy định Chủ tịch nước thực hiện công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh; đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét lại pháp lệnh trong thời hạn mười ngày, kể từ ngày pháp lệnh được thông qua, nếu pháp lệnh đó vẫn được Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết tán thành mà Chủ tịch nước vẫn không nhất trí thì Chủ tịch nước trình Quốc hội quyết định tại kỳ họp gần nhất; Chủ tịch nước có quyền tham dự phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội như quy định của Hiến pháp năm 1992.

- Trong mối quan hệ với Chính phủ: Giữ quy định Chủ tịch nước đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ; tham dự phiên họp của Chính phủ như quy định trong Hiến pháp năm 1992; bổ sung quy định Chủ tịch nước có quyền yêu cầu Chính phủ họp bàn về vấn đề mà Chủ tịch nước xét thấy cần thiết để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước.

- Trong mối quan hệ với Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân: Giữ quy định Chủ tịch nước có quyền đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Phó Viện trưởng, Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; quyết định đặc xá; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, công bố quyết định đại xá như quy định trong Hiến pháp năm 1992; bổ sung thêm thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán các Tòa án khác.

43. Vai trò thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân và vai trò đối ngoại của Chủ tịch nước được thể hiện như thế nào trong Hiến pháp năm 2013?

Vai trò thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân và vai trò đối ngoại của Chủ tịch nước được quy định tại Điều 88 Hiến pháp năm 2013 như sau: giữ quy định Chủ tịch nước thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân, giữ chức Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, công bố quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh; căn cứ vào nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ra lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp; trong trường hợp Ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể họp được, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương như quy định trong Hiến pháp năm 1992; bổ sung quy định Chủ tịch nước có quyền quyết định phong, thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng, chuẩn đô đốc, phó đô đốc, đô đốc hải quân; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Tổng Tham mưu trưởng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; bãi bỏ quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Chủ tịch nước có thẩm quyền tiếp nhận đại sứ đặc mệnh toàn quyền của nước ngoài; căn cứ vào nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm; quyết định cử, triệu hồi đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; phong hàm, cấp đại sứ; quyết định đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước; trình Quốc hội phê chuẩn, quyết định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế quy định tại khoản 14 Điều 70 Hiến pháp năm 2013; quyết định phê chuẩn, gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế khác nhân danh Nhà nước.

(Còn nữa)

Nguyễn Thị Thao