Tục cưới xin của người Hrê

Người Hrê không cho phép hôn nhân nội tộc. Luật tục Hrê quy định con cô, con cậu, con dì, con vợ cả, con vợ hai, con cùng cha khác mẹ không lấy nhau. Loạn luân là một trọng tội, liên lụy đến cả cộng đồng khiến cho thần linh cũng phải nổi giận. Hôn nhân của người Hrê là hôn nhân một vợ một chồng bền vững, không mang tính chất mua bán. Người Hrê đề cao đức tính chăm chỉ, cần cù lao động, xem đó là tài sản quý báu để trai gái đến được với nhau. Nam, nữ tự do yêu đương và chọn lựa bạn đời của mình. Phụ nữ Hrê tuy kín đáo nhưng lại vui tươi và cởi mở trong các lễ hội, nên đây thường là dịp để trai gái tỏ tình yêu đương, hò hẹn. Khi cả hai đồng lòng, họ chỉ còn chờ cha mẹ hai bên ưng thuận là được. Khởi đầu hôn nhân của người Hrê là một bữa tiệc rượu, thường là một ngày ở nhà trai, một ngày ở nhà gái cho công bằng.

Đám cưới của người Hrê gần giống với đám cưới người Kinh, thường diễn ra vào cuối năm cũng là lúc thời gian rảnh rỗi và kinh tế no đủ. Bên nào định đón người (cô dâu hoặc chú rể) về nhà mình thì bên đó làm lễ lớn hơn. Lễ cưới của người Hrê (pa sang) được mời đông đủ thông gia và bà con họ hàng thân thiết đến dự. Nghi lễ trong cưới hỏi thường mang nét tượng trưng thể hiện sự gắn bó, thủy chung suốt đời của cô dâu và chú rể: hai người trao nhau miếng trầu, bát rượu, quàng chung một vòng chỉ... Gia đình cả hai bên đều ăn mặc đẹp nhưng cô dâu và phụ dâu lại ăn mặc giản dị, đầu trùm khăn che kín mặt để không ai nhận ra, người Hrê cho rằng làm như vậy để ma quỷ không phát hiện mà cướp cô dâu đi. Thời gian diễn ra nghi lễ của người Hrê cũng thật đặc biệt, thường tổ chức vào lúc nửa đêm về sáng. Họ cho rằng đây là giờ phút giao hòa của đất trời, các thần linh mới chứng kiến toàn bộ nghi lễ, ban hạnh phúc và ấm no cho đôi lứa suốt đời.

Trong nghi lễ đón dâu về nhà chồng, nhà trai sẽ cử một cô gái sang nhà để đón, còn nhà gái cũng cử một cô gái đưa cô dâu về nhà chồng. Ngược lại, nếu đón chú rể về ở bên nhà vợ thì nhà gái cử một chàng trai đi đón rể, nhà trai cũng cử một chàng trai đi đưa rể. Đêm đầu tiên, người đi đưa cô dâu (chú rể) ngủ lại cùng họ, sáng hôm sau mới quay về ra mắt cha mẹ của gia đình kia, sau đó trở lại nơi cùng sống như đã giao ước.

Ngày nay, lễ tục hôn nhân của người Hrê cũng đã được cải biến ít nhiều cho phù hợp với hoàn cảnh xã hội hiện đại.

Phương Thảo