ESG - Giải pháp phát triển bền vững cho tương lai

Hướng đến một nền kinh tế xanh và bền vững, bộ tiêu chuẩn được phát triển dựa trên ba trụ cột trọng tâm: E - Môi trường, S - Xã hội và G - Quản trị doanh nghiệp (ESG) không chỉ là xu hướng chung mà còn là giải pháp cần thiết giúp doanh nghiệp hài hòa giữa vấn đề tăng trưởng kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường, từ đó nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Áp dụng ESG tại Việt Nam

Theo báo cáo từ Ngân hàng đầu tư đa quốc gia Morgan Stanley của Mỹ, tổng tài sản được quản lý của các quỹ bền vững trên toàn thế giới đã đạt mức 3.500 tỷ USD vào năm 2024, gần gấp đôi tổng tài sản vào đầu năm 2020. Cũng theo đó, hơn 77% nhà đầu tư toàn cầu quan tâm đến việc đầu tư vào các quỹ bền vững. Việc đầu tư vào các quỹ bền vững không chỉ nâng cao uy tín, thể hiện trách nhiệm của nhà đầu tư với môi trường và xã hội mà còn đem lại nhiều lợi ích tài chính. Điều này được thể hiện rõ khi đầu tư vào các quỹ bền vững đem lại lợi nhuận trung bình cao hơn 0,6% so với các quỹ truyền thống, khoảng 1,7%.

Những con số trên cho thấy sự quan tâm sâu sắc của doanh nghiệp về các yếu tố phát triển bền vững trên toàn thế giới. Xu hướng này sẽ còn gia tăng mạnh mẽ khi ESG không chỉ giúp các doanh nghiệp tạo ra giá trị dài hạn mà còn giúp giảm thiểu rủi ro trong bối cảnh khủng hoảng khí hậu và bất ổn xã hội.

ESG - nền tảng của sự phát triển bền vững. Ảnh: Internet

Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng phát triển bền vững toàn cầu khi những năm gần đây đã chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ và sâu rộng trong việc áp dụng các tiêu chuẩn ESG. Theo kết quả khảo sát của Công ty kiểm toán PwC và Viện Thành viên Hội đồng Quản trị Việt Nam, có tới 80% doanh nghiệp Việt Nam cam kết hoặc dự định thực hiện cam kết về ESG trong vài năm tới. Hơn nữa, có đến 57% doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cam kết thực hiện ESG, góp phần thúc đẩy xu hướng ESG tại Việt Nam thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm, cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và tạo điều kiện tiếp cận "tài chính xanh".

Đầu tư cho phát triển bền vững từ những năm 1990, Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) là một trong số ít doanh nghiệp chú trọng đến các tiêu chuẩn ESG ngay từ khi xu hướng này vẫn chưa phổ biến. Vinamilk đã trở thành doanh nghiệp ngành sữa duy nhất của châu Á năm 2024 được vinh danh tại hạng mục Green Leadership - Lãnh đạo xanh ngay trong lần đầu tiên tham gia Giải thưởng Doanh nghiệp Trách nhiệm châu Á.

Có thể thấy tính bền vững đang dần trở thành một xu thế quan trọng, các mục tiêu kinh doanh luôn song hành cùng mục tiêu phát triển bền vững. Vì vậy, việc tuân thủ các tiêu chuẩn ESG không chỉ góp phần nâng cao uy tín doanh nghiệp, giảm thiểu rủi ro và tăng cường hiệu quả hoạt động mà còn tạo điều kiện giúp doanh nghiệp thu hút vốn đầu tư và mở rộng thị trường.

Rào cản và thách thức

Mặc dù tầm quan trọng của ESG ngày càng lớn, nhưng hiện nay phần lớn doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn chưa tham gia mạnh mẽ vào quá trình áp dụng các tiêu chuẩn này, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn cũng như sức khỏe tài chính của các doanh nghiệp chưa phục hồi hoàn toàn.

Một trong những rào cản lớn nhất trong việc triển khai ESG tại Việt Nam là hạn chế về vốn và kết cấu hạ tầng. Cụ thể, việc các doanh nghiệp niêm yết công khai phải thực hiện đánh giá và công bố báo cáo ESG hằng năm để tuân thủ các quy định đòi hỏi nhiều chi phí cho công tác thu thập, phân tích dữ liệu và báo cáo. Không những thế, nhằm đạt hiệu quả cao, các chương trình ESG còn yêu cầu doanh nghiệp phải liên tục theo dõi và đánh giá các chỉ số hiệu suất, từ đó bảo đảm các mục tiêu phát triển bền vững được duy trì và phát triển. Đây là một thách thức rất lớn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, những doanh nghiệp vốn thiếu nguồn lực tài chính cũng như công nghệ để đáp ứng các yêu cầu khắt khe này.

Hướng đến một nền kinh tế xanh là giải pháp phát triển bền vững cho tương lai. Trong ảnh: Cánh đồng điện gió trên địa bàn huyện Ea H'leo. Ảnh: Hoàng Gia

Yêu cầu hiểu biết sâu rộng về các tiêu chuẩn quốc tế cũng như quy trình triển khai cụ thể cũng là một trong những lý do khiến nhiều doanh nghiệp chọn cách tiếp cận thận trọng hoặc trì hoãn trong việc triển khai ESG. Mặc dù đã có những bước tiến trong việc tiếp cận các nguồn thông tin nhưng thực tế, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam vẫn chưa có đội ngũ chuyên gia hoặc nhân sự có kiến thức chuyên sâu về phát triển bền vững. Điều này khiến cho việc áp dụng và triển khai các tiêu chuẩn ESG trở nên khó khăn hơn, phức tạp hơn và rủi ro thất bại cao hơn.

Ngoài ra, khung pháp lý về ESG tại Việt Nam vẫn đang trong quá trình xây dựng và chưa hoàn thiện, gây khó khăn cho việc đo lường và báo cáo các chỉ số ESG. Mặc dù Chính phủ đã ban hành một số chính sách nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào tiến trình phát triển bền vững nhưng sự thiếu cụ thể và mơ hồ trong quy định thực thi khiến cho nhiều doanh nghiệp vẫn cảm thấy bối rối, không đủ sự tự tin để đầu tư lâu dài.

Nhằm đạt được mục tiêu phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần chủ động hơn trong việc tiếp cận, đầu tư và xây dựng chiến lược ESG phù hợp. Tuy vẫn còn nhiều thách thức, song với sự phối hợp chặt chẽ đến từ cả doanh nghiệp và Chính phủ Việt Nam, ESG có thể được áp dụng thành công, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong dài hạn.

Đặng Thắng