Trừ điểm giấy phép lái xe - Giải pháp “mềm” nhưng hiệu quả

Sau gần một năm áp dụng, quy định trừ điểm giấy phép lái xe đã phát huy hiệu quả tích cực, giúp người dân nâng cao nhận thức, ý thức việc chấp hành pháp luật khi tham gia giao thông.

Trước đây, khi người điều khiển phương tiện vi phạm quy định, hình thức xử lý chủ yếu là phạt tiền và tước giấy phép lái xe (GPLX) có thời hạn. Cách làm này đôi khi lại gây nên một số khó khăn nhất định cho người dân, đặc biệt là những người sống bằng nghề lái xe. Quy định trừ điểm GPLX ra đời đã khắc phục hạn chế đó; đồng thời tạo ra một hệ thống đánh giá liên tục và minh bạch về quá trình chấp hành pháp luật giao thông của mỗi cá nhân.

Cụ thể, theo Điều 58, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 (có hiệu lực từ 1/1/2025), điểm GPLX được dùng để quản lý việc chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông (ATGT) của người lái xe.

Mỗi GPLX đều có 12 điểm. Khi bị vi phạm, tùy thuộc vào mức độ và hành vi vi phạm mà chủ phương tiện sẽ bị trừ mức điểm tương ứng từ 2 đến 10 điểm.

Trong trường hợp bị trừ hết 12 điểm, tài xế không được điều khiển loại xe tham gia giao thông theo bằng lái; đồng thời phải đợi ít nhất 6 tháng để tham gia kiểm tra về kiến thức pháp luật ATGT đường bộ.

Nếu GPLX chưa bị trừ hết điểm thì số điểm sẽ được phục hồi sau 12 tháng, tính từ lần bị trừ điểm gần nhất. Cách làm này đang được chứng minh là rất hiệu quả trong việc nâng cao nhận thức của người dân, giảm hành vi vi phạm, giảm tai nạn giao thông đáng kể.

Trừ điểm GPLX khi tài xế vi phạm góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật giao thông.

Theo Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT), Công an tỉnh, khi hình phạt được chuyển từ tước quyền lái xe sang cơ chế theo dõi, nhắc nhở và giáo dục dần dần, người điều khiển phương tiện sẽ có điều kiện để thay đổi nhận thức, điều chỉnh hành vi. Mỗi điểm bị trừ là một lời nhắc nhở, cảnh báo về trách nhiệm, giúp họ nhận thức rõ hơn hậu quả của những vi phạm. Đặc biệt, hệ thống trừ điểm GPLX được kết nối trực tuyến với dữ liệu vi phạm của ngành công an, người dân có thể tra cứu số điểm còn lại trên cổng thông tin của ngành CSGT, đảm bảo công khai, minh bạch và tăng cường tính giám sát xã hội.

Anh Huỳnh Tấn Cường, tài xế lái xe công nghệ ở phường Buôn Ma Thuột cho biết: "GPLX như một “cần câu cơm” của người làm nghề lái xe công nghệ. Trước đây, việc bị tước GPLX khi vi phạm trật tự, ATGT khiến những người làm nghề tài xế rơi vào cảnh mất việc tạm thời, ảnh hưởng đến thu nhập và cuộc sống. Do vậy, khi áp dụng cơ chế trừ điểm GPLX sẽ giúp chúng tôi có cơ hội làm lại. Nếu đã bị trừ điểm thì chúng tôi sẽ thận trọng hơn, chú ý nhiều hơn để không tiếp tục vi phạm, tránh bị trừ hết điểm". Anh Phạm Anh Vũ, tài xế lái xe taxi ở phường Tuy Hòa cũng chia sẻ: "Từ khi áp dụng quy định trừ điểm GPLX, mỗi tài xế lái xe đều cố gắng chấp hành tốt các quy định khi tham gia giao thông. Đặc biệt khi đã bị trừ điểm GPLX thì mỗi người đều tự nhắc nhở mình càng phải thận trọng hơn. Chính yếu tố răn đe "mềm” này giúp mỗi người nâng cao ý thức tự giác tuân thủ luật lệ hơn. Bản thân tôi thấy đây là một quy định rất nhân văn và có sự thấu hiểu đối với người lao động".

Bên cạnh đó, cơ chế “trừ điểm phục hồi” - tức là sau một thời gian không vi phạm, người lái xe được cộng lại điểm - cũng mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Quy định này khuyến khích, tạo điều kiện cho người dân sửa sai, hướng đến nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật ngày càng tốt hơn.

Theo Thượng tá Lê Tấn Sỹ, Phó Trưởng phòng CSGT, sau gần một năm áp dụng quy định trừ điểm GPLX đã mang lại nhiều hiệu quả tích cực trong công tác bảo đảm trật tự ATGT cũng như nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân. Việc áp dụng trừ điểm GPLX giúp ngành chức năng đi từ tư duy “phạt cho sợ” sang “giáo dục để thay đổi”. Đối với mỗi người vi phạm, trừ điểm GPLX không chỉ đơn thuần là một biện pháp xử phạt, mà còn là một lời cảnh báo, nhắc nhở đầy tính nhân văn và trách nhiệm.

Thanh Xuân