Khai phá nguồn lực để Đắk Lắk xứng tầm thủ phủ vùng Tây Nguyên

Nằm ở vị trí trung tâm vùng Tây Nguyên, tỉnh Đắk Lắk có vai trò chiến lược về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh quốc gia; không chỉ là cửa ngõ kết nối giữa các tỉnh Tây Nguyên mà còn nằm trong tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam với nhiều cơ hội hợp tác, thu hút đầu tư quốc tế.

Với tiềm năng to lớn về tài nguyên thiên nhiên, văn hóa và nguồn nhân lực, Đắk Lắk đang nỗ lực để khẳng định vị thế thủ phủ của Tây Nguyên, trở thành động lực phát triển cho cả khu vực.

Những điểm sáng trong bức tranh phát triển

Những năm qua, tỉnh đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội, trở thành điểm sáng trong bức tranh phát triển của Tây Nguyên.

Cụ thể, kinh tế duy trì mức tăng trưởng khá, tăng trưởng bình quân trong 10 năm gần đây đạt 6,15%/năm. Quy mô nền kinh tế ngày càng mở rộng, đến năm 2024 tăng 2,32 lần so với năm 2015 (từ 60.916 tỷ đồng năm 2015, ước đạt 141.326 tỷ đồng vào năm 2024 - đứng đầu khu vực Tây Nguyên).

Cơ cấu các ngành kinh tế chuyển dịch tích cực, vừa phù hợp xu thế phát triển chung của cả nước, vừa khai thác và phát huy được tiềm năng, thế mạnh của tỉnh. GRDP bình quân đầu người năm 2024 đạt 72,8 triệu đồng, cao gấp 2,17 lần so với năm 2015.

Tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh năm 2024 đạt 1.650 triệu USD, cao nhất trong khu vực Tây Nguyên; gấp 2,5 lần năm 2015 (năm 2015 đạt 650 triệu USD). Bên cạnh đó, giai đoạn 2015 - 2024, tỉnh thu hút được hơn 400 dự án, với tổng vốn đầu tư đăng ký khoảng 98.000 tỷ đồng.

Đặc biệt, các lĩnh vực chủ chốt mà Đắk Lắk có nhiều tiềm năng, nguồn lực phát triển như: nông nghiệp, công nghiệp, thương mại dịch vụ và du lịch đang được khai thác hiệu quả, đạt nhiều kết quả tích cực.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Ngọc Nghị chúc Tết cán bộ, kỹ sư, công nhân trên công trường cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột. Ảnh: Hoàng Tuyết

Với diện tích đứng thứ 4 cả nước, dân số đứng thứ 10 và đặc biệt là diện tích đất nông nghiệp lớn thứ hai, Đắk Lắk đã phát huy thế mạnh nông nghiệp với các cây công nghiệp chủ lực như cà phê, hồ tiêu, cao su và trái cây đặc sản như sầu riêng, bơ. Là thủ phủ cà phê của Việt Nam, sản lượng cà phê của tỉnh chiếm trên 30% cả nước, góp phần đưa thương hiệu cà phê Việt Nam vươn xa trên thị trường quốc tế. Để nâng cao giá trị nông sản, tỉnh đang chuyển đổi mạnh mẽ sang nông nghiệp công nghệ cao, với các mô hình như cánh đồng mẫu lớn, liên kết sản xuất và áp dụng khoa học công nghệ vào chế biến. Ngoài ra, tỉnh đã từng bước định hướng phát triển nông nghiệp bền vững, xây dựng các thương hiệu nông sản đặc trưng, gia tăng giá trị sản phẩm xuất khẩu và mở rộng thị trường quốc tế, tạo nền móng vững chắc cho ngành nông nghiệp.

Cùng với đó, Đắk Lắk đã chú trọng phát triển công nghiệp chế biến, đặc biệt là chế biến nông sản và năng lượng tái tạo. Tỉnh hiện quy hoạch 5 khu công nghiệp và 26 cụm công nghiệp, thu hút các dự án lớn về chế biến thực phẩm, cà phê, trái cây và năng lượng sạch như điện mặt trời, điện gió. Đây là nền tảng quan trọng giúp chuyển đổi nền kinh tế theo hướng xanh và bền vững.

Trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ, Đắk Lắk đã phát triển mạnh các trung tâm thương mại, siêu thị và chuỗi cung ứng, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu thông hàng hóa và nâng cao đời sống người dân. Về du lịch, tỉnh sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh; di tích lịch sử, văn hóa như Nhà đày Buôn Ma Thuột, Khu Biệt điện Bảo Đại, Đình Lạc Giao, Chùa Sắc tứ Khải Đoan, thác Dray Nur, hồ Lắk, Buôn Đôn... cùng những lễ hội độc đáo của các dân tộc bản địa. Những năm gần đây, tỉnh đã đẩy mạnh phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái, cộng đồng, gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Hệ thống hạ tầng đô thị và giao thông của tỉnh ngày càng được hoàn thiện. Các dự án đô thị mới như Eco City, Suối Xanh, Ân Phú đã góp phần tạo diện mạo hiện đại, khang trang cho tỉnh. Việc kết nối giao thông liên vùng qua các tuyến quốc lộ, đường cao tốc cũng tạo động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế, thu hút đầu tư và giao thương.

khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế để bứt phá

Dù đạt nhiều thành tựu, tỉnh Đắk Lắk vẫn đối mặt với không ít khó khăn, thách thức như: việc huy động các nguồn lực đầu tư theo hướng giảm dần đầu tư công và tăng tỷ trọng đầu tư ngoài ngân sách nhà nước trên các lĩnh vực có khả năng thu hồi vốn còn hạn chế; việc chuyển đổi sang nông nghiệp sạch, bền vững và ứng dụng công nghệ cao vẫn chưa được triển khai đồng bộ; nhiều sản phẩm nông sản có giá trị gia tăng thấp, chủ yếu ở dạng sơ chế; tỷ lệ lao động có trình độ cao còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển công nghiệp và dịch vụ chất lượng cao…

Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 xác định mục tiêu tổng quát đến năm 2030 là: “Nâng cao đời sống vật chất, văn hóa và tinh thần của Nhân dân đạt mức trung bình khá của cả nước, trên cơ sở phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, toàn diện dựa trên kinh tế xanh, tuần hoàn; bản sắc văn hóa các dân tộc; Đắk Lắk trở thành điểm đến đặc sắc, hấp dẫn khách du lịch trong nước và quốc tế; Buôn Ma Thuột trở thành trung tâm, một cực phát triển của vùng Tây Nguyên, hội nhập và liên kết theo hướng mở với khu vực và quốc tế. Tiếp tục duy trì tốc độ đầu tư tích lũy cao cho nền kinh tế; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tiến bộ, tăng tính bền vững trong phát triển; đổi mới mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nâng cao rõ rệt chất lượng giáo dục đào tạo, phát triển nguồn nhân lực và y tế, văn hóa, thể dục thể thao. Kết hợp giữa phát triển kinh tế với bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái, phát huy sức mạnh đoàn kết các dân tộc, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, bảo đảm quốc phòng an ninh”.

Trên cơ sở đó, cùng với tiếp thu và kế thừa quan điểm Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk lần thứ XVII đã đề ra, các chủ trương, định hướng lớn của Trung ương về vùng Tây Nguyên nói chung, trong đó có tỉnh Đắk Lắk, TP. Buôn Ma Thuột và các quy hoạch ngành, vùng, quốc gia, tỉnh xác định thực hiện đồng bộ các giải pháp đột phá nhằm khai thác các tiềm năng, lợi thế của tỉnh, xây dựng Đắk Lắk xứng tầm là thủ phủ của Tây Nguyên.

Cánh đồng điện gió ở xã Ea Nam (huyện Ea H’leo). Ảnh: Nguyễn Gia

Theo đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, nghị quyết của Trung ương, của tỉnh về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hằng năm. Triển khai đồng bộ, hiệu quả Quy hoạch tỉnh, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tập trung thực hiện các nhiệm vụ tại Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị, Đề án phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo vệ an ninh quốc phòng địa bàn Tây Nguyên, gắn với thực hiện hiệu quả 3 chương trình mục tiêu quốc gia và các nhiệm vụ, giải pháp về xây dụng, phát triển TP. Buôn Ma Thuột.

Về phát triển kinh tế: Đẩy mạnh, tạo chuyển biến tích cực hơn trong thực hiện cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Rà soát, đánh giá việc thực hiện các chỉ tiêu, kế hoạch, quyết tâm tháo gỡ các “điểm nghẽn, lực cản” để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2025 và những năm tiếp theo. Đẩy mạnh cơ cấu nền nông nghiệp; thực hiện hiệu quả các hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch. Chú trọng thúc đẩy hợp tác kinh tế, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển doanh nghiệp.

Tăng cường quản lý, quyết liệt thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước; triển khai hiệu quả các chính sách tiền tệ hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Tập trung triển khai thực hiện kế hoạch đầu tư công có trọng tâm, trọng điểm, thực sự là đòn bẩy, vốn mồi cho đầu tư phát triển. Bên cạnh đó, tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công dự án đường cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh để bảo đảm dự án đúng tiến độ yêu cầu.

Tích cực huy động, thu hút và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đầu tư cho phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh thu hút các dự án ODA, FDI. Làm tốt công tác hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nhà đầu tư trong thực hiện thủ tục đầu tư, triển khai dự án, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu ngân sách cho tỉnh.

Về phát triển văn hóa, xã hội: Triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển giáo dục, đào tạo trên địa bàn tỉnh. Tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước về y tế, chú trọng đào tạo, thu hút, phát triển nguồn nhân lực y tế. Thực hiện đồng bộ, hiệu quả các chính sách giảm nghèo bền vững, ưu tiên nguồn lực để thực hiện chính sách vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; đẩy mạnh xóa nhà tạm, nhà dột nát, hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo trên địa bàn. Thực hiện tốt các chính sách người có công, bảo trợ xã hội, an sinh xã hội, bình đẳng giới, chăm sóc giáo dục trẻ em; đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm.

Tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả các loại hình văn hóa, văn học, nghệ thuật; bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa, giá trị lịch sử, truyền thống dân tộc; đẩy nhanh tốc độ phát triển du lịch; tiếp tục thực hiện tốt công tác dân tộc, tôn giáo. Tăng cường công tác thông tin, truyền thông; phát huy sức mạnh tổng hợp khối đại đoàn kết dân tộc.

Giải pháp về môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu: Quản lý chặt chẽ, có hiệu quả về đất đai, tài nguyên, môi trường. Quan tâm mời gọi các nhà đầu tư các dự án xứ lý rác thải, chất thải rắn sinh hoạt tại các huyện, thị xã, thành phố theo quy hoạch. Nâng cao năng lực thông tin, dự báo, cảnh báo thiên tai; chủ động phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước: Đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, xây dựng chính quyền số; đồng thời, đẩy mạnh thực hiện Đề án 06 về Phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia. Tiếp tục sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy hành chính theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Triển khai thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ của kế hoạch phòng, chống tham những, tiêu cực, công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Tỉnh Đắk Lắk đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá, khẳng định vai trò đầu tàu trong phát triển kinh tế - xã hội của Tây Nguyên. Tỉnh cam kết tiếp tục tạo môi trường đầu tư thuận lợi, đồng hành cùng doanh nghiệp và cộng đồng, hướng tới mục tiêu Đắk Lắk trở thành tỉnh có không gian sinh thái, bản sắc, kết nối sáng tạo, là điểm đến yêu thích, đáng sống, là thủ phủ của Tây Nguyên.

Phạm Ngọc Nghị

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk