Liệu pháp ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ, bại não

Đơn vị Điều trị ngôn ngữ trị liệu thuộc Bệnh viện Phục hồi chức năng (PHCN) tỉnh Đắk Lắk đang điều trị cho nhiều trẻ tự kỷ, bại não và bệnh nhân bị rối loạn nuốt, thất ngôn, giúp họ cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống.

Nơi gửi gắm niềm hy vọng

4 năm qua, từ mùa nắng cho tới mùa mưa, ngày nào chị N.T.T. (trú xã Phú Hòa 1) cũng chở con trai đến Bệnh viện PHCN tỉnh Đắk Lắk - trước đây là Bệnh viện PHCN Phú Yên - để điều trị bằng ngôn ngữ trị liệu. Con chị chậm phát triển, lên 3 tuổi vẫn chưa biết nói. Vượt hàng chục cây số đưa con đi điều trị trong thời gian dài, chị T. mừng biết bao khi thấy con tiến bộ. “Giờ đây cháu không chỉ biết nói mà còn biết mặt chữ, biết tên mình”, người mẹ chia sẻ, mắt lấp lánh niềm vui.

Chị T. là một trong số những người làm mẹ, làm cha đã gác lại công việc, không ngại đường xa, đưa con đi điều trị với khát khao con mình sẽ như bao đứa trẻ khác. Con họ - có cháu chậm phát triển, có cháu mắc bệnh tự kỷ, có cháu bị bại não. Chỗ dựa về tinh thần của họ là Bệnh viện PHCN tỉnh Đắk Lắk.

Kỹ thuật viên tương tác với một em bé chậm nói, chậm đi.

Năm 2018, sau khi cử nhân viên y tế đi đào tạo về ngôn ngữ trị liệu tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, đồng thời chuẩn bị cơ sở vật chất, bệnh viện chuyên khoa này tiếp nhận kỹ thuật do Bệnh viện Đại học Y Hà Nội chuyển giao và đưa Đơn vị Điều trị ngôn ngữ trị liệu đi vào hoạt động. Thời điểm đó, đây là cơ sở y tế duy nhất trong khu vực Nam Trung Bộ có Đơn vị Điều trị ngôn ngữ trị liệu, tiến hành can thiệp, điều trị cho trẻ chậm phát triển, trẻ tự kỷ, bại não bằng một phương pháp được phát triển dựa trên y học chứng cứ và đã được quốc tế công nhận. Với các liệu pháp: Can thiệp ngôn ngữ, trị liệu khớp nối, trị liệu nuốt, ngôn ngữ trị liệu góp phần cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của những đứa trẻ gặp khó khăn về lời nói, giao tiếp, ngôn ngữ, chơi đùa, nghe - nói và những bệnh nhân bị rối loạn nhai nuốt. Đặc biệt, đối với trẻ em, một nghiên cứu chỉ ra rằng: 70% trẻ dưới 6 tuổi gặp vấn đề về ngôn ngữ có tiến bộ rõ rệt sau khi được can thiệp bằng ngôn ngữ trị liệu.

Tình thương và sự kiên trì

Theo bác sĩ CKII Đặng Hoàng Hương Thùy, Phó Giám đốc Bệnh viện PHCN tỉnh Đắk Lắk, Đơn vị Điều trị ngôn ngữ trị liệu hiện có 14 bác sĩ và kỹ thuật viên. Đơn vị tập giao tiếp cho trẻ tự kỷ, bại não; sửa lỗi phát âm cho trẻ nói ngọng, nói lắp. Một kỹ thuật viên can thiệp cho một bệnh nhân trong khoảng thời gian nhất định. Nếu trẻ chưa phát âm được thì kỹ thuật viên áp dụng những bài tập về môi miệng để trẻ cử động môi miệng, kích thích phát âm. Trẻ tự kỷ kém tương tác xã hội, kém giao tiếp, có hành vi bất thường, tăng động. Ngoài ra, trẻ thường có rối loạn cảm giác. Sau khi đánh giá, tư vấn, thầy thuốc sẽ can thiệp bằng ngôn ngữ trị liệu song song với những bài tập về cảm thụ bản thể để đạt hiệu quả cao hơn. Đối với trẻ bại não, ngoài can thiệp về ngôn ngữ, kỹ thuật viên còn tập vận động. “Việc can thiệp, điều trị được cá thể hóa theo từng bệnh nhân, vừa can thiệp vừa thông qua các trò chơi giúp trẻ phát triển kỹ năng”, bác sĩ Hương Thùy cho biết.

Thời gian can thiệp, điều trị cho trẻ tự kỷ, bại não phải tính bằng năm. Kỹ thuật viên Nguyễn Thị Bích Phượng, người có 5 năm gắn bó với Đơn vị Điều trị ngôn ngữ trị liệu, chia sẻ: “Từ khi bắt đầu can thiệp cho đến khi trẻ có tiến triển mất hơn 1 năm. Kỹ thuật viên kiên trì, gia đình cũng phải kiên trì. Với từng bệnh nhi, chúng tôi có cách tiếp cận riêng. Mỗi cháu tập theo cách khác nhau, tùy theo sở thích của trẻ”. Kỹ thuật viên Trương Thị Tiểu Loan, người làm việc tại đơn vị đã 3 năm cho hay: “Khó nhất là lúc mới bắt đầu; cháu chưa quen với mình, chưa hợp tác, thường khóc lóc, thậm chí ăn vạ. Kỹ thuật viên phải chơi với cháu thường xuyên, cho trẻ quen với mình. Vừa chơi vừa tập. Phải yêu nghề, yêu trẻ thì mới làm công việc này”.

Bao nỗ lực, kiên trì sẽ được đền đáp bằng sự tiến bộ của bệnh nhi. Sau hơn 2 năm can thiệp, một bé trai chậm phát triển ở phường Tuy Hòa đã nói được, biết đọc biết viết. Một đứa trẻ ở Tuy An Nam, sau mấy năm được can thiệp, đã nhận biết màu sắc, các con số và viết được họ tên mình. Và còn nhiều trường hợp khác mà các bác sĩ, kỹ thuật viên không nhớ xuể, nhưng họ vẫn nhớ niềm vui vỡ òa khi bệnh nhi tiến bộ rõ rệt sau một chặng đường dài.

Ngoài việc can thiệp, điều trị cho trẻ chậm phát triển, tự kỷ, bại não, Đơn vị Điều trị ngôn ngữ trị liệu còn tập PHCN nói cho những bệnh nhân mất ngôn ngữ do đột quỵ, chấn thương sọ não, u não; tập PHCN cho các bệnh nhân bị rối loạn nuốt do tổn thương não.

Thời gian tới, Bệnh viện PHCN tỉnh Đắk Lắk tập trung phát triển sâu hơn về PHCN, tiếp tục cử nhân viên y tế đi đào tạo để phát triển Đơn vị Điều trị ngôn ngữ trị liệu, đáp ứng nhu cầu của người dân.

Yên Lan