Tập trung nguồn lực cho cấp nước đô thị

Chưa đáp ứng nhu cầu

Tổng công suất thiết kế toàn bộ công trình CNĐT trên địa bàn tỉnh đạt 76.600 m3/ngày đêm, công suất thực tế bình quân 56.600 m3/ngày đêm, đạt 66% công suất thiết kế. Cụ thể, Công ty TNHH MTV Cấp nước và Đầu tư xây dựng Đắk Lắk cấp nước cho 85,12% khách hàng đô thị; Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn 12,13%; các công trình do huyện M’Đrắk và Lắk quản lý 2,75%. Các địa bàn có dự án (DA) cấp nước được triển khai gồm: thị trấn Krông Năng, trung tâm huyện Buôn Đôn. Các thị trấn Ea Kar, Liên Sơn (huyện Lắk) được đầu tư từ chương trình quốc gia về nước sạch nông thôn nhưng có công suất nhỏ. Trong khi đó, thị trấn Ea Knốp (huyện Ea Kar); trung tâm huyện Cư Kuin, Krông Búk chưa có công trình cấp nước tập trung.

Nhà máy nước Ea Chu Cáp lấy nước từ hồ thủy lợi của Công ty TNHH MTV cà phê Việt Thắng để xử lý cung cấp nước sạch cho TP. Buôn Ma Thuột công suất 5.000 m3/ngày đêm.

Thời gian qua, một số DA, công trình cấp nước được thực hiện và đưa vào vận hành, như hệ thống cấp nước thị xã Buôn Hồ, thị trấn Buôn Trấp (huyện Krông Ana), DA cấp nước từ hồ Ea Chu Cáp TP. Buôn Ma Thuột), mở rộng mạng cấp nước ở các khu vực đô thị. Tuy nhiên, năng lực cấp nước vẫn chưa đáp ứng nhu cầu của các đô thị. Cụ thể, thị xã Buôn Hồ đã có công trình cấp nước do Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tài trợ, công suất 5.600 m3/ngày đêm, nhưng hệ thống đường ống đấu nối nhỏ nên chỉ đáp ứng được gần 65% nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân địa phương. Tương tự, tại TP. Buôn Ma Thuột, nhu cầu thực tế dùng nước của người dân khoảng hơn 60.000 m3/ngày đêm, nhưng công suất thiết kế của hệ thống cấp nước chỉ đạt 54.000 m3/ngày đêm, và công suất vận hành tại thời điểm này chỉ đạt 43.000 m3/ngày đêm, do đó, từ 29-3, Công ty TNHH MTV Cấp nước và Đầu tư xây dựng Đắk Lắk phải luân phiên cúp nước tại các khu vực.

Theo thống kê của UBND tỉnh, tỷ lệ dân số đô thị được cấp nước sạch đến năm 2016 khoảng 75%, trong đó, TP. Buôn Ma Thuột bình quân 87,4%; khu vực ngoại thành khoảng 21%. Mức cấp nước toàn tỉnh bình quân đạt 67 lít/người/ngày đêm (thấp hơn so với tiêu chuẩn bình quân là 100 lít/người/ngày đêm); tại TP. Buôn Ma Thuột đạt bình quân 115 lít/người/ngày đêm (thấp hơn so với tiêu chuẩn 180 lít/người/ngày đêm). Tỷ lệ thất thoát nước bình quân khoảng 22,80% (cao hơn so với chỉ tiêu bình quân là dưới 20%). Nguồn cấp nước tại các đô thị thiếu hụt nghiêm trọng, dịch vụ cấp nước không ổn định nên phải duy trì lịch cúp nước luân phiên, nhất là dịp tết và cao điểm mùa khô.

Nguyên nhân của tình trạng trên là do đầu tư cho công trình CNĐT đòi hỏi nguồn vốn lớn, ngoài việc hưởng lợi từ các chương trình mục tiêu Quốc gia và nguồn vốn ODA, việc thu hút các nguồn lực đầu tư vào lĩnh vực này còn hạn chế. Bên cạnh đó, về nguồn nước cấp cho đô thị, 90% khai thác từ nguồn nước ngầm, trữ lượng không ổn định, chênh lệch trữ lượng nước giữa mùa khô và mùa mưa cao (khoảng 30%)… Hiện tượng cạn kiệt dần nguồn nước ngầm trong thời gian gần đây đã làm thiếu hụt nghiêm trọng nguồn cấp nước và gây khó khăn cho vận hành, điều tiết cấp nước.

Ưu tiên đầu tư cấp nước đô thị

Để khắc phục những khó khăn trên và nâng cao tỷ lệ cư dân đô thị được sử dụng nước sạch, UBND tỉnh đã có Kế hoạch phát triển cấp nước sạch đô thị giai đoạn 2016 – 2020. Theo đó, phấn đấu đến năm 2020, sẽ có 100% đô thị trên địa bàn tỉnh được đầu tư (hoặc có dự án đầu tư) hệ thống cấp nước sạch tập trung, tỷ lệ cấp nước sạch bình quân tại các đô thị đạt 90% (riêng TP. Buôn Ma Thuột đạt 95%, khu vực ngoại thành đạt trên 50%); tiêu chuẩn cấp nước bình quân 130 lít/người/ngày đêm (riêng TP. Buôn Ma Thuột 180 lít/người/ngày đêm); chất lượng nước đạt quy chuẩn quy định tại tất cả các đô thị trong tỉnh, dịch vụ cấp nước ổn định, liên tục 24h/ngày; tỷ lệ thất thoát nước bình quân tại các đô thị dưới 20%; đồng thời, ưu tiên khai thác nguồn nước mặt, từng bước giảm lưu lượng khai thác nước ngầm hợp lý.

Công trình cấp nước sạch thị xã Buôn Hồ do KOICA tài trợ.

Một trong những DA CNĐT lớn đang chuẩn bị khởi công là DA cấp nước cho TP. Buôn Ma Thuột và vùng phụ cận. DA có tổng vốn đầu tư hơn 500 tỷ đồng, công suất hơn 40.000 m3/ngày đêm, trong đó, cung cấp thêm cho TP. Buôn Ma Thuột 35.000 m3/ngày đêm, huyện Krông Năng 1.600 m3/ngày đêm, Ea Kar 2.500 m3/ngày đêm, Buôn Đôn 1.000 m3/ngày đêm. Ông Trần Văn Thiện, Giám đốc Công ty TNHH MTV Cấp nước và Đầu tư xây dựng Đắk Lắk cho biết, DA này có 5 gói thầu, chủ đầu tư đang chấm hồ sơ thầu và sẽ khởi công trong quý II năm nay. Tương tự, một DA đang được xúc tiến triển khai là mở rộng hệ thống cấp nước Buôn Hồ. Theo đó, sẽ xây dựng 29,93 km đường ống, cung cấp nước cho 2.285 hộ, dự kiến thực hiện trong năm 2017. Tổng vốn đầu tư khoảng 19,6 tỷ đồng, trong đó KOICA tài trợ 14,6 tỷ đồng còn lại là vốn đối ứng của tỉnh và Công ty TNHH MTV Cấp nước và Đầu tư xây dựng Đắk Lắk.

Minh Thông