Xây dựng nông thôn mới: Tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc

Qua 2 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), Dak Lak  đã đạt được những kết quả bước đầu. Tuy nhiên, trên thực tế, việc triển khai xây dựng NTM đang gặp nhiều khó khăn, thách thức.

Không chỉ đóng góp tiền, ngày công, người dân thôn 4B (xã Ea Phê, huyện Krông Pak) còn góp sức bảo dưỡng đường giao thông nông thôn.

Đến nay, 15 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh đã hoàn thành việc rà soát đánh giá hiện trạng theo 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Theo đó, có 6 xã đạt 10-11 tiêu chí, 46 xã đạt 5-9 tiêu chí; 89 xã đạt 2-4 tiêu chí, 11 xã đạt 1 tiêu chí; 38 xã cơ bản hoàn thành xong quy hoạch chung; 49 xã cơ bản hoàn thành việc lập đề án xây dựng NTM cấp xã.

Không khí thi đua xây dựng NTM lan tỏa rộng khắp trong tỉnh, nhân dân các địa phương đã tự nguyện đóng góp công sức, tiền của, phá bỏ cây cối, hoa màu giải tỏa mặt bằng… để xây dựng và mở rộng các trục đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng, kéo điện phục vụ sản xuất. Điển hình như TP. Buôn Ma Thuột đã vận động nhân dân tu bổ, cải tạo, nâng cấp 9 tuyến đường giao thông nông thôn, 5 công trình thủy lợi, 4 lớp học, xây dựng 3 hội trường, kéo 10 km đường điện phục vụ sinh hoạt, sản xuất; Người dân và các doanh nghiệp trên địa bàn huyện Krông Pak tự nguyện hiến đất, đóng góp 5,1 tỷ đồng, mở rộng, làm mới 17 km đường giao thông, xây dựng 1 trường mẫu giáo, 1 hội trường xã… Tại huyện Ea Kar, 11/14 xã ra quân giải phóng hành lang, mở rộng và làm mới các tuyến đường giao thông nông thôn với tổng chiều dài 104 km. Người dân tự nguyện hiến 239.660 m2 đất; phá bỏ 1.800 m tường rào, 100 m2 sân bê tông, 30 m2 công trình phụ; gần 10.000 cây cà phê, điều, cây ăn quả và các loại hoa màu...

Cùng với việc huy động sức dân trong xây dựng cơ sở hạ tầng, các địa phương cũng chú trọng phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân. Tiêu biểu như TP. Buôn Ma Thuột, các huyện Krông Pak, Cư Kuin, Krông Buk, Krông Ana, M’Drak... với những hoạt động: tổ chức tập huấn chuyển giao kỹ thuật, xây dựng các mô hình mẫu như lúa lai, ghép cải tạo cà phê già cỗi, sản xuất cà phê bền vững, cánh đồng mẫu lớn, sản xuất rau an toàn, ủ phân vi sinh từ vỏ cà phê, trồng ca cao dưới tán điều, tưới nhỏ giọt cà phê, nuôi cá lăng thương phẩm, gà sao, ngan pháp… Các hoạt động trên đã tạo động lực thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, hình thành các vùng chuyên canh, tạo giá trị gia tăng cho sản xuất nông nghiệp, nâng cao thu nhập và cải thiện cuộc sống của người dân.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh cũng gặp không ít vướng mắc, khó khăn. Công tác triển khai rà soát, đánh giá thực trạng NTM so với Bộ tiêu chí quốc gia gặp rất nhiều khó khăn do năng lực cán bộ cấp xã hạn chế, trong khi các văn bản, sổ tay hướng dẫn có nhiều nội dung chưa rõ ràng dẫn đến những nhận định khác nhau trong đánh giá tiêu chí. Tiến độ lập quy hoạch rất chậm. Theo kế hoạch, đến hết 30-6-2012 các xã cơ bản hoàn thành quy hoạch xây dựng NTM nhưng đến thời điểm giữa tháng 7 mới chỉ có 3/15 xã được phê quyệt quy hoạch. Theo đánh giá chung của các địa phương, chất lượng các quy hoạch xây dựng NTM chưa đạt yêu cầu, thể hiện ở việc phân tích, xử lý số liệu, đánh giá hiện trạng tại các xã chưa sâu sắc. Nguyên nhân là do nhiều đơn vị tư vấn từ trước đến nay chỉ thực hiện nhiệm vụ lập quy hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng chứ không có kinh nghiệm trong lập quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch sản xuất nên các đồ án chưa thể hiện được hết các yêu cầu của quy hoạch xây dựng NTM. Mặt khác, cả tỉnh chỉ có 13 đơn vị tư vấn trong thời gian 6 tháng (từ tháng 1 đến tháng 6-2012) không thể bảo đảm tiến độ lập quy hoạch cho 151 xã. Ngoài ra, trong khi lập đề án xây dựng NTM cấp xã, một số nơi đặt nặng về xây dựng cơ sở hạ tầng mà chưa chú trọng đến chỉ tiêu phát triển sản xuất để tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân; công tác tổ chức chỉ đạo, hướng dẫn còn lúng túng, thiếu chủ động, thiếu tính đồng bộ; một bộ phận cán bộ các cấp và người dân còn trông chờ, ỷ lại, chưa nhận thức rõ vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng trong xây dựng NTM; nguồn lực đầu tư cho chương trình còn hạn chế...

Để khắc phục những khó khăn, vướng mắc trên, theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Vũ Văn Đông, trước hết cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để các cấp, ngành, người dân nhận thức việc xây dựng NTM là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó mỗi người dân đóng vai trò chủ thể từ triển khai thực hiện đến kiểm tra, giám sát; huy động tổng thể các nguồn lực đóng góp, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, giao thông, thủy lợi, phát triển sản xuất. Bên cạnh đó, Ban chỉ đạo tỉnh, Văn phòng điều phối tỉnh, các sở, ngành, địa phương cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị tư vấn trong khảo sát, thẩm định, xây dựng quy hoạch NTM. 

Nguyễn Xuân