Kết luận MH17 đẩy Nga-Mỹ vào cuộc khẩu chiến căng thẳng

Sau khi Hà Lan công bố báo cáo ngày 13-10 liên quan đến vụ rơi máy bay mang số hiệu MH17 của Hãng hàng không Malaysia tại miền Đông Ukraine, Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra tuyên bố cho rằng báo cáo này đã xác nhận giả định của Mỹ về việc chiếc máy bay chở gần 300 hành khách này bị bắn hạ bởi một tên lửa đất đối không từ lãnh thổ do phe ly khai Ukraine kiểm soát.

 

Tuy nhiên, Nga hôm nay đã lên tiếng phản đối tuyên bố trên của Mỹ. Bộ Ngoại giao Nga cho rằng, tuyên bố của Mỹ là không rõ ràng. Phía Nga lên án động thái của Mỹ có thể gây hiểu lầm.

 

Trước đó, mặc dù không chỉ đích danh bên nào tại Ukraine là thủ phạm bắn rơi MH17 song các nhà điều tra Hà Lan khẳng định máy bay này đã bị trúng một tên lửa Buk do Nga sản xuất và quả tên lửa này được phóng từ khu vực miền Đông Ukraine vốn do lực lượng đòi độc lập kiểm soát. 

Ủy ban an toàn Hà Lan công bố báo cáo cuối cùng về thảm kịch MH17. (ảnh: Reuters)

Báo cáo này được cho là sẽ càng làm gia tăng căng thẳng giữa Nga với Mỹ và phương Tây vốn đang xấu đi do mâu thuẫn liên quan đến cuộc xung đột tại miền Đông Ukraine và việc Nga không kích IS ở Syria.

 

Vụ tai nạn máy bay tại miền đông Ukraine đã khiến toàn bộ 298 người trên máy bay thiệt mạng. Các nhà điều tra cho biết, quả tên lửa đất đối không Buk nổ cách buồng lái máy bay chưa đầy 1m và các mảnh vỡ từ tên lửa đã được tìm thấy bên trong thi thể 3 thành viên phi hành đoàn có mặt trong buồng lái. Tên lửa tác động vào mặt trước phía trái của máy bay, khiến cho một phần của máy bay bị vỡ ra.

 

Theo báo cáo, các nạn nhân trên chiếc máy bay xấu số đã bất tỉnh gần như lập tức sau khi tên lửa nổ. Người đứng đầu Ban An toàn Hà Lan, Tjibbe Joustra, cho biết các hành khách nào mà không chết ngay do tác động của quả tên lửa thì cũng bất tỉnh do giảm áp suất đột ngột và thiếu oxy ở độ cao hơn 9km. 

 

Trưởng Ban An toàn Hà Lan cũng cho biết, phía Nga đã bác bỏ mẫu tên lửa mà phía Hà Lan đưa ra. Phía Nga tuyên bố, tên lửa trong vụ này là một quả tên lửa loại 9M38, chứ không phải là 9M314M. Hãng Almaz-Antey của Nga - hãng sản xuất tên lửa Buk, trước đó tuyên bố rằng theo cuộc điều tra của riêng họ, nếu máy bay trúng tên lửa Buk thì quả tên lửa đó phải được phóng đi từ làng Zaroshenske mà Nga khẳng định là khi đó nằm dưới quyền kiểm soát của chính phủ Ukraine. Chính phủ Ukraine và các nước phương Tây từ lâu đã đổ lỗi về vụ việc này lên lực lượng nổi dậy ở miền đông Ukraine. Tuy nhiên quân đội Ukraine cũng có tên lửa Buk trong kho vũ khí của mình.

 

Kết luận do cơ quan trên của Hà Lan đưa ra đã được chờ đợi từ lâu. Tuy nhiên nó không nói rõ ai đã phóng quả tên lửa. Ban An toàn Hà Lan cũng không có thẩm quyền xử lý các vấn đề về trách nhiệm. Báo cáo của cơ quan này xem xét 4 vấn đề chính sau: (1) Nguyên nhân khiến máy bay vỡ trên không, (2) Lý do máy bay bay qua vùng xung đột, (3) Lý do vì sao một số thân nhân phải đợi tới 4 ngày mới được xác nhận chính thức là những người thân yêu của họ có mặt trên máy bay, và (4) Mức độ hành khách và phi hành đoàn nhận biết những gì đang xảy ra vào các khoảnh khắc cuối cùng. Báo cáo cũng cho rằng chiếc phi cơ MH17 không nên bay qua miền đông Ukraine và quốc gia này nên đóng cửa không phận đối với hàng không dân dụng.

 

Theo Reuters và AFP, ngày 13-10, Ukraine đã biện hộ cho quyết định không đóng không phận ở miền Đông nước này khi chiếc máy bay mang số hiệu MH17 của Malaysia bị bắn hạ, theo đó cho rằng họ không hề biết vũ khí phòng không đang được sử dụng ở khu vực này và các máy bay có thể bị đe dọa. Trả lời báo giới trong chuyến thăm trụ sở Liên hiệp quốc, Ngoại trưởng Ukraine Pavlo Klimkin nói: "Không ai vào thời điểm đó... nhận thấy có sự hiện diện của tên lửa phòng không hiện đại... Tất cả đều chắc chắn rằng chỉ có những vũ khí thông thường. Mang tên lửa phòng không hết sức tinh vi và nguy hiểm như vậy vào Donbass là một ví dụ của những hành động có thể và cần được coi là khủng bố và tội ác chiến tranh". 

Một phần xác máy bay MH17 ở làng Grabovo, cách Donetsk, Ukraine khoảng 80km về phía Đông ngày 20-11-2014. (Nguồn: Reuters/TTXVN)

Cũng trong ngày 13-10, Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte đã kêu gọi Nga hợp tác đầy đủ trong cuộc điều tra hình sự về những người phải chịu trách nhiệm trong vụ máy bay mang số hiệu MH17 của hãng hàng không Malaysia Airlines bị bắn hạ ở miền Đông Ukraine. Nhà Trắng cho rằng báo cáo của Ủy ban An toàn Hà Lan về vụ rơi máy bay MH 17 là “dấu mốc quan trọng trong nỗ lực truy cứu những người chịu trách nhiệm” về thảm họa này. Trong một tuyên bố, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Ned Price nói: “Mỹ hoàn toàn ủng hộ mọi nỗ lực nhằm đưa những người chịu trách nhiệm ra công lý. Đánh giá của chúng tôi không thay đổi rằng MH17 đã bị tên lửa đất đối không từ lãnh thổ do lực lượng ly khai kiểm soát ở miền Đông Ukraine bắn hạ”.

 

Cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết, Moskva coi lời kêu gọi của Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte về hợp tác đầy đủ với cuộc điều tra MH17 là "kỳ lạ" vì Moskva vẫn luôn sẵn sàng hợp tác. Bộ Ngoại giao Nga cũng bày tỏ nghi ngờ sâu sắc rằng "liệu mục đích thật sự của cuộc điều tra được tiến hành ở Hà Lan có phải để tìm ra sự thật đằng sau thảm kịch hay không, hay chỉ là nhằm hợp pháp hóa những cáo buộc đã được nêu ra từ trước".

 

Ngày 14-10, Phó Giám đốc Cơ quan hàng không liên bang của Nga, Oleg Storchevoi, cho biết nước này đã đề nghị Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế thuộc Liên hiệp quốc mở cuộc điều tra mới về vụ rơi máy bay của MH17. Theo ông Storchevoi, Moskva "hoàn toàn không đồng ý" với những kết quả điều tra của Hà Lan đồng thời đề nghị cơ quan hàng không dân dụng Liên hiệp quốc can thiệp vào vụ này. Bên cạnh đó, ông Storchevoi cũng coi những bằng chứng được Hà Lan đưa ra hôm 13-10 là "vô căn cứ và thiên vị".

 

H.T (Tổng hợp từ VOV, Vietnam+)