Liên hiệp quốc khởi động đàm phán về cấm vũ khí hạt nhân toàn cầu

Ngày 27-3, hơn 100 quốc gia đã khởi động vòng đàm phán cấm vũ khí hạt nhân đầu tiên của Liên hiệp quốc mà không có sự tham gia của một loạt quốc gia. 

Vòng đàm phán này là một phần trong nỗ lực quốc tế nhằm đạt được một lệnh cấm vũ khí hạt nhân mang tính ràng buộc. 

Tuy nhiên, ngay trước thềm sự kiện, khoảng 40 nước đã quyết định từ chối tham gia sự kiện này, trong đó có 5 cường quốc về hạt nhân gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc.

Phát biểu trước 20 đồng minh của Mỹ cũng tẩy chay vòng đàm phán ngay trước thềm diễn ra sự kiện này, Đại sứ Mỹ tại Liên hiệp quốc Nikki Haley đã bác bỏ đề xuất về một lệnh cấm vũ khí hạt nhân trên toàn cầu sau khi cân nhắc đến các mối đe dọa an ninh trên thế giới hiện nay.

Bà bày tỏ hoài nghi về khả năng Triều Tiên sẽ nhất trí với một lệnh cấm vũ khí hạt nhân.

Toàn cảnh phiên họp của Ủy ban thứ nhất về giải trừ quân bị Đại hội đồng LHQ ở New York, Mỹ ngày 27-10-2016. (Ảnh: Kyodo/TTXVN)

Trong khi đó, dù khẳng định cam kết của London với mục tiêu lâu dài về một thế giới không có vũ khí hạt nhân, song Đại sứ Anh tại Liên hiệp quốc Matthew Rycroft cũng quan ngại về hiệu quả của cuộc đàm phán trong nỗ lực giải trừ hạt nhân toàn cầu. Ông cho rằng cách tốt nhất để đạt được mục tiêu giải trừ vũ khí hạt nhân toàn cầu là từng bước đàm phán để các nước sẵn sàng tuân thủ.

Ngay cả Nhật Bản - quốc gia duy nhất từng chịu ảnh hưởng nặng nề từ các cuộc tấn công bằng bom nguyên tử vào năm 1945 - cũng "quay lưng" với cuộc đàm phán, cho rằng sự thiếu đồng thuận trong đàm phán có thể làm xói mòn tiến trình giải trừ vũ khí hạt nhân. Đại sứ Nhật Bản tại Liên hiệp quốc Nobushige Takamizawa cũng cho rằng những nỗ lực nhằm đưa ra một hiệp ước mà không có sự tham gia của các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân sẽ chỉ có thể khiến sự phân hóa và chia rẽ thêm sâu sắc trong cộng đồng quốc tế.

Dự kiến vòng đàm phán hạt nhân lần này sẽ kéo dài đến hết ngày 31-3 và vòng đàm phán tiếp theo được ấn định trong khoảng thời gian 15-6 đến ngày 7-7 tới tại trụ sở Liên hiệp quốc ở New York, Mỹ.

Ngay từ khi được 123 quốc gia thành viên Liên hiệp quốc đề xướng hồi tháng 10 năm ngoái, hội nghị bàn về một hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân có tính ràng buộc về mặt pháp lý đã vấp phải sự phản đối của không ít cường quốc lớn trên thế giới. Trong khi Anh, Pháp, Israel, Nga và Mỹ bỏ phiếu chống thì Trung Quốc, Ấn Độ và Pakistan bỏ phiếu trắng.

Các quốc gia đi đầu trong nỗ lực ủng hộ tổ chức hội nghị là Áo, Ireland, Mexico, Brazil, Nam Phi và Thụy Điển. Nhiều tổ chức phi chính phủ cũng ủng hộ nỗ lực này. Theo quan điểm của các nước ủng hộ hội nghị, nguy cơ thảm họa hạt nhân đang ngày càng tăng do khi Triều Tiên không chịu từ bỏ chương trình hạt nhân và một chính quyền mới khó đoán định tại Mỹ.

Trong khi đó, theo lý giải của đại diện của Mỹ và Pháp, việc các nước này phản đối sự kiện ngay từ khi được đề xướng là do các nước này ủng hộ những tiến bộ trong giải trừ hạt nhân theo từng giai đoạn mà không cần phải làm gián đoạn sự cân bằng chiến lược của vũ khí hạt nhân cũng như gây nguy hại cho tiến trình ngăn ngừa hạt nhân.

Hà Dương (Theo VOV, Vietnam+)