Chăm sóc trẻ sơ sinh mùa lạnh

Trẻ sơ sinh là trẻ từ khi mới sinh ra cho đến khi được 28 ngày tuổi. Khi còn ở trong bụng mẹ, thân nhiệt của trẻ luôn được ổn định nhưng ngay khi ra đời, trẻ đã bị mất nhiệt bởi nhiệt độ bên ngoài môi trường thấp hơn. Việc giữ ấm cho trẻ sơ sinh vào những ngày trời lạnh rất quan trọng. Thời tiết lạnh, nếu không biết cách chăm sóc, giữ ấm cho trẻ dễ gây ra các bệnh về đường hô hấp do không khí lạnh ảnh hưởng đến đường thở. Theo tài liệu truyền thông về thay đổi hành vi về làm mẹ an toàn và chăm sóc trẻ sơ sinh của Vụ Sức khỏe bà mẹ, trẻ em - Bộ Y tế và Viện Sức khỏe cộng đồng Ánh Sáng, việc chăm sóc chính trong thời kỳ trẻ sơ sinh bao gồm:

Giữ ấm cho trẻ sơ sinh: Trẻ sơ sinh không thể điều chỉnh được nhiệt độ của mình như người lớn nên có thể bị nóng và lạnh rất nhanh. Trẻ sơ sinh dễ bị mất nhiệt, nếu bị lạnh quá trẻ có thể bị tử vong. Vì vậy trong thời kỳ sơ sinh cần giữ ấm cho trẻ. Cách giữ ấm cho trẻ sơ sinh:

- Trẻ vừa sinh ra có thể được giữ ấm bằng phương pháp da con kề da mẹ như sau: khi trẻ vừa sinh ra khỏi bụng mẹ, cán bộ y tế thấm khô máu, phân su và đặt trẻ trên bụng mẹ, áp sát da con với da mẹ rồi phủ chăn lên cả 2 mẹ con để trẻ được giữ ấm. Khi tiếp xúc da kề da, trẻ sẽ được ấm áp nhờ nhiệt độ của mẹ truyền sang; điều này cũng kích thích trẻ tìm vú mẹ và kích thích tiết sữa, tăng tình cảm mẹ con.

- Mặc ấm, đội mũ, mang tất tay và chân cho trẻ. Nên mặc đồ vải mềm và thoáng cho trẻ, không nên mặc đồ vải có nilông.

- Cho con nằm cạnh mẹ để được ủ ấm và bú mẹ.

- Phòng của bà mẹ và trẻ sơ sinh thoáng, đủ ánh sáng, không có gió lùa, ấm áp cả ngày lẫn đêm.

- Không tắm hoặc lau rửa cho trẻ trước 6 giờ đầu sau sinh. Thích hợp nhất là tắm cho trẻ sau khi sinh được 2-3 ngày. Nếu trời rét hoặc trẻ bị lạnh, trẻ nhẹ cân, không khỏe thì không cần phải tắm hằng ngày.

- Không sưởi bằng than, không nằm gần bếp vì sẽ có hại cho sức khỏe của mẹ và con. Có thể sưởi ấm bằng túi chườm hoặc bóng điện.

- Cho trẻ bú mẹ đầy đủ cũng là cách hữu hiệu giữ ấm trẻ. Sữa mẹ là thức ăn, nước uống tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, không có thứ gì thay thế được. Sữa mẹ có đầy đủ các chất dinh dưỡng phù hợp với sự tiêu hóa của trẻ, giúp trẻ mau lớn, thông minh. Sữa mẹ cung cấp cho trẻ kháng thể chống lại bệnh tật.

Chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh: Bình thường rốn rụng tự nhiên sau khi sinh từ 5-10 ngày. Rốn là nơi dễ nhiễm khuẩn, là đường xâm nhập của vi khuẩn, vì vậy cần chăm sóc rốn tốt để không bị nhiễm khuẩn. Cắt rốn cho trẻ bằng dụng cụ sạch, vô khuẩn, không cần băng; đóng khố hoặc bỉm ở phía dưới rốn, quấn tã sạch bên ngoài; giữ rốn cho khô, sạch; không bôi hoặc đắp bất cứ thứ gì lên rốn.

Không để nước tiểu hay phân dính vào cuống rốn. Nếu bị dính thì phải rửa sạch bằng nước muối nhạt rồi thấm khô và chấm cồn. Hạn chế sờ vào cuống rốn và vùng quanh rốn. Rốn rụng rồi vẫn cần giữ chân rốn khô cho tới khi liền sẹo.

 Thường xuyên kiểm tra tã trẻ, khi thấy tã ướt hãy thay ngay để trẻ không bị ướt, bị lạnh. Cần thường xuyên sờ tay chân trẻ nếu thấy lạnh thì mặc thêm quần áo, đắp thêm chăn và ôm trẻ vào lòng mẹ.

Nên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước và sau khi bế trẻ, cho trẻ bú, tắm và sau khi thay tã lót cho trẻ. Rửa tay là biện pháp đơn giản phòng nhiễm trùng sơ sinh.

Tắm cho trẻ từ ngày thứ 2 sau sinh. Khi tắm trẻ có nguy cơ  bị mất nhiệt nên cần chuẩn bị đầy đủ áo, mũ, tã, tất (vớ) khăn lau, khăn tắm và các vật dụng cần thiết khác. Nước tắm ấm (32⁰C); thử nước bằng cách nhúng khuỷu tay vào nước thấy vừa ấm là được. Rửa tay bằng nước sạch và xà phòng trước khi tắm cho trẻ; trải tã sạch trên giường. Tắm cho trẻ ở nơi kín gió, ấm áp.

Cách  tắm  cho trẻ  sơ  sinh:

Bọc trẻ trong khăn ấm sau khi đã cởi bỏ tã.

Nhúng khăn mềm thấm nước ấm lau mắt cho trẻ trước, sau đó lau mặt. Sau đó tắm nửa người trên, chú ý các nếp gấp cổ, nách, sau gáy, sau đó lau khô và cuốn khăn ấm. Tắm tiếp nửa người dưới cơ thể, chú ý nếp bẹn, vùng hậu môn, sinh dục, lau khô và cuốn khăn ấm cho trẻ. Nên gội đầu sau cùng, lau khô và đội mũ cho trẻ.

Tắm xong bọc trẻ bằng khăn khô và ấm; mặc áo, quấn tã nhanh. Mẹ  bế và cho trẻ  bú  ngay sau khi tắm.

Hồng Vân