Cảnh báo tình trạng rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng ma túy

Theo thống kê của Khoa Động kinh nghiện chất, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng - Bệnh viện Tâm thần tỉnh, từ khi được thành lập đến nay (năm 2015) khoa đã tiếp nhận 300 trường hợp xác định tình trạng nghiện, trong đó trên 200 trường hợp phải điều trị chứng rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng ma túy. Từ năm 2015 trở về trước, mỗi năm bệnh viện chỉ tiếp nhận điều trị khoảng 2 - 3 trường hợp bị bệnh này nhưng từ thời điểm năm 2015 trở đi, mỗi năm khoa tiếp nhận từ 30 - 40 trường hợp. Chỉ tính từ đầu năm 2019 đến nay, khoa đã điều trị cho gần 30 trường hợp mắc bệnh; trong số đó 80% bệnh nhân có độ tuổi từ 15 đến dưới 30 tuổi. Đa số bệnh nhân nghiện ma túy từ 2 năm trở lên.

Một trường hợp bị rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng ma túy đang điều trị tại Bệnh viện Tâm thần tỉnh.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Chương (Khoa Động kinh nghiện chất, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng - Bệnh viện Tâm thần tỉnh) cho biết, nhiều người sử dụng các loại ma túy như: ma túy đá, cỏ Mỹ, bóng cười, cần sa… cho rằng đó là những chất không gây nghiện, chỉ gây hưng phấn tức thời, tạo cảm giác sảng khoái, giải trí cho vui vẻ. Tuy nhiên, thực chất các loại ma túy nêu trên đều là chất gây nghiện cực mạnh ngay ở lần đầu tiên sử dụng và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe.

Khi sử dụng, ma túy sẽ tác động đến vùng cảm xúc, đặc biệt là vùng khoái cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến đường dẫn truyền Dopamine trong não giữa gây cảm giác hưng phấn, kích thích. Vì tác động trực tiếp kích thích vào trung tâm Dopamine nên các chất này khiến người bệnh bị lệ thuộc và buộc phải sử dụng nó, hình thành tình trạng nghiện.

Khi sử dụng ma túy trong thời gian từ 6 tháng đến 1 năm, người sử dụng sẽ có những rối loạn về tâm thần và hành vi. Tùy vào mức độ sử dụng ma túy mà mỗi bệnh nhân có những rối loạn tâm thần và ảo giác khác nhau, như: rối loạn tư duy (nói năng lung tung, nói nhảm…), rối loạn hành vi (có những hành động nguy hiểm đối với những người xung quanh, như: chửi tục, chém, giết…), rối loạn cảm xúc (cảm xúc không ổn định, lúc cười, lúc khóc,…), rối loạn giác quan (nghe thấy tiếng chửi rủa, nghe thấy có người ra lệnh giết người, nhìn thấy ma quỷ, thần thánh, cảm giác có con gì bò trong người và không phân biệt được vị…).

Chính những rối loạn này khiến bệnh nhân có những hành vi gây nguy hiểm cho chính bản thân họ và những người xung quanh. Có nhiều trường hợp trước khi vào viện đã lên cơn tâm thần sử dụng mảnh nhựa, mảnh chai cắt cổ tự tử, lấy dao chặt ngón tay, có trường hợp còn tự rạch bụng mình để cho con gì trong đó chui ra…

Đơn cử như trường hợp bệnh nhân Y. C. Byă (24 tuổi, ở xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột) không thể ngủ được do nghiện ma túy. Tình trạng mất ngủ thường xuyên cộng với việc sử dụng ma túy khiến đầu óc Y. C. Byă vô cùng căng thẳng, dễ nổi nóng, dễ bị kích động, hoang tưởng, ảo giác, tự cắt cổ mình để tự tử vì có cảm giác như ai đang ra lệnh, gần đây nhất Y. C. đã cắt bộ phận sinh dục của mình. May mắn những lần đối tượng này tự sát đều được gia đình phát hiện kịp thời, khống chế và đưa vào bệnh viện điều trị.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Chương cho hay: “Y. C. là bệnh nhân nghiện ma túy nhiều năm, đây là lần thứ ba bệnh nhân nhập viện vì bị rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng ma túy. Sở dĩ bệnh nhân nhập viện điều trị liên tục là do sau mỗi lần xuất viện, bệnh nhân lại tiếp tục sử dụng ma túy khiến bệnh tái phát; lần sau lại nặng hơn lần trước”.

Hay bệnh nhân H.V.C (26 tuổi, ở xã Ea H’leo, huyện Ea H’leo) cũng nghiện ma túy 3 năm nay. Vợ của C. kể: “Chồng tôi hay đi nhậu cùng với bạn bè và bị rủ rê dùng ma túy. Khoảng 1 năm sau khi sử dụng, thần kinh anh ấy bắt đầu rối loạn, có triệu chứng nói nhảm, nói lung tung, hay đọc những câu thần chú không có ý nghĩa, có lúc thì chán nản đòi tự tử, lúc thì cho mình là người có sức ảnh hưởng trong xã hội… Bác sĩ chẩn đoán anh bị rối loạn tâm thần và hành vi. Cũng vì nghiện ma túy lâu năm nên sau khi điều trị ổn định tại bệnh viện, được xuất viện về nhà, chồng tôi lại tiếp tục sử dụng ma túy và lại tiếp tục nhập viện đến nay đã 5 lần”.

Sau khi nhập viện, hầu hết bệnh nhân được điều trị và phục hồi khá hiệu quả bằng các phương pháp sử dụng các thuốc an thần kinh, tâm lý, liệu pháp. Thông thường từ sau 3 - 5 tuần điều trị, các rối loạn tâm thần và hành vi sẽ giảm và hết, bệnh nhân có thể xuất viện.

Để ngăn ngừa hiểm họa do ma túy và các chất gây nghiện gây ra, các bậc phụ huynh cần chú ý, quản lý sát sao sinh hoạt hằng ngày của con em của mình. Khi thấy con em mình có những biểu hiện bất thường, nên phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, ngăn chặn hành vi sử dụng ma túy, đồng thời đưa con em đến cơ sở y tế. Việc điều trị sẽ bớt khó khăn và ít tốn kém hơn rất nhiều khi các rối loạn tâm thần và hành vi được phát hiện sớm và ngăn chặn kịp thời, tránh để những hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Mỹ Hạnh